یوزپلنگ آسیایی پنجه در پنجه دود و سم

به گزارش خبرگزاری فارس از شهرکرد، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مناطق شکار ممنوع و حفاظت شده در سطح کشور، بکر بودن و تنوع گیاهی و جانوری است که این مناطق را تبدیل به یکی از منحصرترین نواحی در سطح کشور کرده است.
مناطق شکار ممنوع در سطح کشور فراوان‎اند و دولت با اقداماتی که در قالب آیین نامه و قانون وضع شده است، از طریق سازمان حفاظت محیط زیست کشور در حال اجرا و حفاظت از این مناطق است.
به راستی برای رسیدن به یک توسعه پایدار و حفاظت از زیست بوم این مناطق چه اقداماتی اندیشیده شده است، با وجود روند سریع صنعتی شدن شهرها و اطراف آنان، خشکسالی‌های متمادی و پی در پی و سایر موارد روز به روز عرصه زندگی برای حیات وحش تنگ­تر شده و لذا این جانوران به پناهگاه خود بیش از پیش نیاز دارند.

* تنگ صیاد نگین زاگرس
مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در شهرکرد، اظهار داشت: پارک ملی و منطقه شکار ممنوع تنگ صیاد بزرگترین منطقه حفاظت شده در استان چهار محال و بختیاری و یکی از منحصر به فردترین مناطق حفاظت شده در سطح کشور است.
سعید یوسف‌پور افزود: این منطقه دارای مساحتی به وسعت حدود ۲۷ هزار هکتار است که  حدود 21 هزار و 600 هکتار آن منطقهٔ حفاظت‌شده و 5 هزار و 400 هکتار آن پارک ملی است.
وی خاطرنشان کرد: تنگ صیاد به‌واسطه دارا بودن تعداد زیادی تپه ماهور زیستگاه مناسبی برای گونه قوچ و میش وحشی است، کوهستان‌های جنوبی منطقه دارای صخره‌های سخت‌گذر است که زیستگاه پلنگ، کل و بز با جمعیتی قابل توجه ‌است.
یوسف‌پور ادامه داد: از دیگر جانواران این منطقه می‎توان گرگ، روباه، شغال، کفتار و پرندگانی همچون کبک دری، کبک چیل، تیهو و عقاب را نام برد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه این منطقه در سال ۱۳۴۹ به عنوان منطقه شکار ممنوع مورد حفاظت قرار گرفت، گفت: این منطقه در سال ۱۳۵۲ به منطقه حفاظت شده ارتقا یافت و در سال ۱۳۷۴ بخشی از آن به پارک ملی تنگ صیاد تبدیل شد و تنگ صیاد را به دو منطقه پارک ملی و منطقه حفاظت شده تقسیم کرد.
وی افزود: تنگ صیاد یک اثر طبیعی و ذخیره گاهی منحصر به فرد در چهارمحال و بختیاری است که به همراه اثر طبیعی دنا در کهگیلویه و بویراحمد در سال 1389 توسط شورای بین المللی انسان و کره مسکونی در فهرست جهانی ثبت شده تا تعداد ذخیره‌گاه های زیست کره در کشور به عدد 11 برسد.
یوسف‌پور بیان داشت: ذخیره‌گاه‌های زیست کره، مناطق حفاظت شده‌ای هستند که از طرف یونسکو تحت پوشش دفتر شورای هماهنگی بین‌المللی برنامه انسان و کره مسکونی (MAB) قرار دارند و هدف اصلی از تعیین این ذخیره‌گاه‌ها، ایجاد زمینه علمی مناسب به منظور هماهنگی بین کشورها و تبادل دانش علمی برای جلوگیری از کاهش روند رو به نابودی تنوع‌ زیستی جهان است.
وی یادآور شد: بر مبنای ماده هشت آیین نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، هرگونه تخریب و تجاوز به این گونه محیط‌های ارزشمند حفاظت شده و پارک‌های ملّی مطلقا ممنوع و جرم بوده و سازمان حفاظت محیط زیست باید از هر جا که متوجه این جرم و بی قانونی آشکار شد، مانع از ادامه تجاوز و تخریب شود.

*یوزپلنگ آسیایی منحصر به‎فردترین جانور تنگ صیاد
کارشناس محیط زیست اداره‌کل حفاظت از محیط زیست چهارمحال و بختیاری نیز در ادامه این گفت‌وگو بیان داشت: منطقۀ شکار ممنوع تنگ صیاد یکی از مناطق حفاظت شده و کوهستانی این استان است که با توجه به سردسیر بودن از گونه‌های خاص گیاهی و جانوری برخوردار است.
کیارش محمدی خاطرنشان کرد: وجود گونه‌‎های متعدد جانوری و گیاهی در این منطقه یکی از موارد قابل بحث و تأمل در دانش زیست شناسی است، چرا که وجود گونه‎‌های مختلف پستانداران، جوندگان، خزندگان و انواع پرندگان به علاوه حشرات در یک منطقه پارک ملی تنگ صیاد را جزو مناطق تراز اول حفاظت شده در سطح کشور قرار داده است.
 محمدی با بیان اینکه این منطقه در سال 1352 از سوی سازمان ملی شکاربانی مورد حفاظت قرار گرفت، گفت: ولی هیچگاه از پدیده شوم شکار غیرمجاز در امان نبوده است و همچنان شکارچیان غیرقانونی به شکار گونه‌های مختلف جانوری این منطقه پرداخته‌اند.
 این کارشناس محیط زیست وجود یوزپلنگ آسیایی را منحصر به‎فردترین جانور این منطقه برشمرد و گفت: با مجموعه تلاش‌های صورت گرفته و انجام اقدامات حفاظتی مناسب در چند دهه اخیر این جانور کم­نظیر تکثر و در حال حاضر از جمعیت خوبی برخوردار است.
وی ادامه داد: از دیگر پستانداران این منطقه می‌توان کل و بز، قوچ و میش، خرگوش، تنشی(جوجه تیغی بزرگ) و خارپشت(جوجه تیغی کوچک)، گرگ، روباه، شغال، کفتار و پرندگانی از جمله تیهو، بلدرچین، کبک چیل، انواع سهره، انواع پرندگان شکاری مانند قرقی، شاهین، دلیجه و عقاب طلایی را نام برد.
محمدی اضافه کرد: خزندگانی نظیر افعی شاخدار ایرانی و انواع مار، آگامای پوست شنی، لاک پشت خاکزی و انواع مارمولک از دیگر موجودات و جانواران تحت حفاظت در این منطقه به‎شمار می‎روند.
 
*خشکسالی جدی‌ ترین تهدید حیات جانوری و گیاهی در تنگ صیاد
این کارشناس محیط زیست چهارمحال و بختیاری با اشاره به اقدامات صورت گرفته در راستای حفاظت از این منطقه، گفت: احداث و ایجاد پاسگاه‌های شکاربانی در روستای ایرانچه و مناطق مرکزی این منطقه از جمله اقداماتی است که سازمان حفاظت محیط زیست در راستای حمایت از جانوران این منطقه انجام داده است.
محمدی بروز خشکسالی در چند سال اخیر را موجب بروز آسیب‌های بسیار به این منطقه برشمرد و گفت: برهم خوردن زیست بوم منطقه و از بین رفتن پوشش گیاهی زنده و در نتیجه نبودن غذا بری جانوران گیاه خوار از جمله پیامدهای بروز خشکسالی چند سال اخیر است که گریبان­گیر این منطقه شده است.
وی افزود: هرچند سازمان حفاظت محیط زیست با احداث آبشخورهایی در سطح منطقه و پرکردن آنان به وسیله تانکرهای آب رسانی جانوران را از خطرات تشنگی نجات داده ولی پوشش گیاهی بر اثر خشکسالی به شدت آسیب دیده است.
محمدی ادامه داد: این مسئله سبب هجوم حیوانات به مزارع و باغات اطراف این منطقه شده است که این امر مشکلات بسیاری را برای باغداران و مزرعه داران فراهم کرده است.

*کمبود غذا حیوانات را به باغ‌ها و مزارع کشاند
یکی از کشاورزان و باغداران منطقه نصرت آباد فرخ شهر در گفت‌وگو با خبرنگار فارس بیان داشت: در تابستان سال گذشته گله‌های بز کوهی با ورود به باغات این منطقه سعی داشتند با خوردن علوفه‌ها و برگ درختان رفع گرسنگی کنند که این اقدام نه تنها به محصولات ما آسیب می‌زند بلکه خارج شدن این حیوانات از منطقه حفاظت شده سبب آن می‌شود که شدیداً در معرض خطر قرار بگیرند.
رحمن جوانبخت ادامه داد: این مسئله فرصت را برای شکارچیان غیرقانونی بیش از پیش فراهم کرده است تا با شکار این حیوانات نسل آنان را نیز در معرض خطر انقراض قرار دهند.
وی افزود: اداره حفاظت محیط زیست باید همان گونه که آبشخورهایی را در این منطقه احداث کرده با ایجاد مکان‌هایی علوفه مورد نیاز این حیوانات را نیز در خود منطقه حفاظت شده فراهم کند.

*وجود 5 چشمه آب در تنگ صیاد
یکی از شکاربانان تنگ صیاد نیز در ادامه این گفت‌وگو اضافه کرد: در حال حاضر چشمه‌های متعددی از جمله چشمه آب شرشر، کاسه چی، چشمه تنگ صیاد، چشمه سنگ سفید و چشمه چاله سرد در این منطقه وجود دارد که در اوایل بهار بسیار جوشان هستند و از منابع غنی تأمین کننده آب مورد نیاز حیوانات این منطقه به‎شمار می‏روند.
حسین اسدپور با اشاره به پوشش گیاهی این منطقه، گفت: پوشش گیاهی این منطقه شامل انواع بوته‌ها از جمله گون کوهی، شکر تیغال، گل اورونه، و انواع گیاهان برگ سوزنی است.
 
*کارخانجات صنعتی بلای نازل شده بر آرامش تنگ صیاد
کارشناس منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار فارس وجود کارخانجات صنعتی اطراف این منطقه را تهدیدکننده سلامت محیط زیست منطقه برشمرد و گفت: وجود کارخانه­های صنعتی در اطراف منطقه شکار ممنوع تنگ صیاد از مهم‌ترین معضلات زیست محیطی منطقه است که سبب آلودگی هوای منطقه و مسموم سازی گیاهان به عنوان منابع غذایی جانواران این منطقه شده است.
فرزاد پورانی افزود: وجود کارخانه‌هایی نظیر فولاد چهارمحال، ورق فولاد فرخشهر و چندین کارگاه بزرگ و کوچک منطقه سبب یک سری تغییرات آب و هوایی در منطقه شده است که از جمله آن می‌توان به بارش باران‌های اسیدی که سبب خشک شدن پوشش گیاهی و مسموم شدن جانوران منطقه می‌شود اشاره کرد.
وی بر ضرورت ایجاد و احداث تصفیه کننده‌های هوا به‌منظور دفع گازهای سمی و دود ناشی از فعالیت این کارخانه‌ها تأکید کرد و گفت: عدم صدور مجوز از سوی سازمان صنایع و معادن و منابع طبیعی به‌منظور جلوگیری از احداث کارخانه‌ها در اطراف مناطق شکار ممنوع و حفاظت شده از دیگر راهکارهای حفاظتی این مناطق است.
پورانی ادامه داد: جلوگیری از احداث راه‌های آسفالته، عدم عبور خط ریل از این منطقه، عدم نصب دکل‌های برق در منطقه حفاظت شده تنگ صیاد از دیگر این ضرورت‌ها به‌شمار می‎رود.
این کارشناس منابع طبیعی ادامه داد: متأسفانه به‌واسطه بی‌توجهی و کم توجهی مسئولان محیط زیست این استان دکل‌های برق فشار قوی از این منطقه عبور داده شده است که این مسئله حیات پرندگان شکاری این منطقه را مورد تهدید جدی قرار داده است.
 
*تحقق توسعه پایدار در گروه حفاظت از محیط زیست است
مسئولان دولتی باید با تخصیص هزینه‌ها و اعتبارات لازم و اتخاذ رویکردها و برنامه‌های کارشناسی شده این مناطق را از گزند حوادث طبیعی و انسانی در امان نگاه دارند، چراکه لزوم توسعه پایدار در گرو حفاظت از محیط زیست است.
در این بستر هر گونه اهمال کاری و سوء مدیریت ضربات جبران ناپذیری را بر پیکره حیات در مناطق حفاظت شده وارد می‌کند که ناگزیر حیات انسان‌ها در شهرها و روستاها را نیز تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
گزارش از وحید احمدی

انتهای پیام/خ۱۰/چ3000