اهتمام جدی حوزه‌های علمیه به مسئله روش تدریس/آخوند خراسانی از شخصیت‌های بزرگ تاریخ شیعه است

به گزارش خبرگزاری فارس از قم آیت‌الله سید صادق آملی لاریجانی در مراسم افتتاحیه کنگره بین‌المللی یکصدمین سالگرد رحلت آخوند ملا کاظم خراسانی که شامگاه چهارشنبه در سالن همایش‌های مرکز فقهی ائمه اطهار برگزار شد، ضمن تجلیل از شخصیت والای این عالم جلیل‌القدر اظهار داشت: مرحوم آخوند از شخصیت‌های بسیار بزرگ تاریخ شیعه است و بر همه ما فرض است که در تبلیغ و ترویج شخصیت این عالم فرزانه کوشش کنیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به تبیین جایگاه روش تحقیق در حوزه‌های علمیه پرداخت و ابراز داشت: روش تحقیق بحث مهمی در مغرب زمین است، این بحث ابتدا مختص علوم تجربی بود و سپس به علوم انسانی از روانشناسی تا حقوق توسعه پیدا کرد که متاسفانه جای این بحث در حوزه‌های علمیه خالی است.
رئیس قوه قضائیه با بیان اینکه ما با مسائل متعددی در دروس حوزوی مواجه هستیم، ابراز داشت: حوزه‌های علمیه در ساحت علمی و نظری محتاج تنقیح این مسائل هستند و تنقیح بحث روش تحقیق فقط جوابگوی مباحث نظری نیست، بلکه به لحاظ عملی هم بسیار موثر است.
لاریجانی ادامه داد: بحث از روش تحقیق از یک علم داخل در آن علم نیست مسائل علم هرکدام معیاری دارند و روش تحقیق خود علم داخل در مسائل علم نیست و در روزگار ما بحث روش تحقیق در فلسفه‌های علم مطرح می‌شود.
وی افزود: فلسفه علوم تجربی که امروز در غرب مطرح است بخش زیادی از آن مربوط به روش تحقیق است و در علوم حوزوی نیز به همین شکل است و بنابر این به نظر می‌رسد نه فقط همین روش تحقیق در علوم حوزوی بلکه مجموعه‌ای از مسائل دیگر هست که می‌تواند با عنوان فلسفه‌های علوم در دنیا مطرح شود.
رئیس دستگاه قضا با بیان اینکه مباحث مربوط به مبادی در یک فن خاص باید مطرح شود، افزود: مرحوم نائینی آورده است که این مباحثی که صرف مبادی هست باید در مباحث مستقلی مطرح شود و این مطلب به معنی این است که محققی همچون مرحوم نائینی نیز نیاز به بحث از مبادی را احساس کرده است.
لاریجانی ادامه داد: عدم طرح مباحث مبادی در یکجا به صورت مستقل باعث شده خیلی از مباحث مهم و سرنوشت‌ساز در فقه و اصول و حتی در تفسیر به صورت برجسته مورد بحث قرار نمی‌گیرند و فقط به صورت بریده بریده در جاهای مختلف عنوان می‌شوند.
وی با بیان مصادیقی از طرح جسته و گریخته مباحث مبادی در فقه و اصول، ادامه داد: ما در حوزه‌ها باید در مسائل مبادی علم مثل فقه، اصول، تفسیر و حتی فلسفه کار انجام دهیم تا با بینش و فهم بالایی وارد علم شویم.
رئیس قوه قضائیه ادامه داد: یکی از مسائل بحث فلسفه علم، ‌روش تحقیق در علوم حوزوی است و این مطلب از چهار جنبه قابل بررسی است.
لاریجانی با طرح این سئوال که آیا در تحقیق علوم حوزوی تاریخ مسائل و علم نقش دارد یا خیر، گفت: شیوه علمای ما حتی در علومی که بخشی از آن عقلی است مختلف است، برخی مدعی هستند که ما باید تاریخ مسئله را دنبال کنیم تا بتوانیم مسئله را تحقیق کنیم.
رئیس قوه قضائیه افزود: به نظر می‌رسد برخی علوم مانند تاریخ حیات پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت و همچنین علم رجال ذاتاً تاریخی هستند، اما باید دید که در مباحثی که علمی هستند مانند اصول و فلسفه، تاریخ چه نقشی دارد.
لاریجانی ادامه داد: در روش تحقیق مغرب بحث تاریخ بسیار برجسته شده و برخی فیلسوفان غربی معتقدند بدون مراجعه به تاریخ علوم نمی‌توانیم روش‌های علم و عقلانیت علم را توجیه کنیم به تعبیر خودشان بحث عقلانیت و شیوه‌های علم از تاریخ علم گرفته می‌شود و عمده کسانی که چنین دیدگاهی دارند عمده تفکرشان در نسبی‌گرایی است.
وی دومین باب در روش تحقیق را بحث استیفای مباحث و اقوال مختلف در علم دانست و گفت: وقتی اختلاف روش‌ها را می‌بینیم باید کار کنیم تا اختلاف‌ها به هم تقریب شوند.
رئیس قوه قضائیه سومین مبحث در باب روش تحقیق را مباحث مربوط به علوم انسانی دانست و اظهار داشت: بسیاری از عالمان ما می‌گویند بحث‌های علوم انسانی خواستگاهش باید قرآن و روایات باشد و این متد غربی با یک انسان متدین سازگار نیست و برای اسلامی شدن علوم انسانی باید در متولوژی آن تغییر ایجاد کرد.
لاریجانی ادامه داد: ما گنج بسیار ارزنده‌ای از تحقیقات در دست داریم که این تحقیقات با تلاش علمایی که بدون هیچ امکاناتی آن را انجام داده‌اند به دست ما رسیده و مجموعه‌ای از معارف غنی را در اختیار ما قرار داده است و ما هم باید برای عرضه آنها به جهانیان تلاش کنیم. 
انتهای پیام/ش10