امام رضا(ع) بین دیانت و سیاست ارتباط برقرار کرد

به گزارش خبرگزاری فارس از قم، زاد روز میلاد فرخنده هشتم امام شیعه حضرت ثامن‌الحجج امام رضا(ع) فرصت مغتنمی است تا در خصوص برخی از ابعاد شخصیتی آن حضرت با حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریب مذاهب اسلامی به طور مختصر به گفت‌وگو بنشینیم، البته ابعاد شخصیتی آن حضرت آن قدر وسیع و گسترده است که گفت و شنود در رابطه با آن ساعت‌‌ها وقت نیاز دارد اما حجت‌الاسلام مبلغی در فرصتی هرچند کوتاه به تبیین برخی از این ابعاد پرداخت.
 
* جناب آقای مبلغی امام رضا(ع) با توجه به شرایط خاصی که ایشان در آن قرار داشتند، چه تاثیر بر روند پیشرفت امور داشتند؟
امام رضا(ع) به عنوان یک امام همه کمالات امامان(ع) دیگر را به همان اندازه داراست ولی هر امام(ع) به لحاظ مواجه بودن در شرایط ویژه و قرار داشتن در وضعیت خاص نقش خاصی را نیز ایفا کرده‌اند.
امام رضا(ع) نیز با توجه به موقعیتی که در آن قرار داشت توانست با طرح اولویت‌های ویژه‌ای فرارو، یک نقش و کارکردی را از خود نشان دهد که احیانا امامان دیگر آن کارکرد ویژه را نداشتند.
کارکرد‌های ویژه امام رضا(ع) را می‌توان در چهار محور ارائه کرد؛ ظهور و بروز امام رضا(ع) در عرصه گفت‌وگوی بین‌الادیانی در بالاترین و برجسته ترین سطح از مقاطع تاریخ امامت، حضور نقش آفرین و تاثیرگذار در تجمیع امت اسلامی به صورت ویژه یعنی نقش بین المذاهبی، حضور در ایران و کوشش برای ایجاد یک نقش تلفیق کننده بین ایران به عنوان نقطه اصلی عجم و عرب که خاستگاه حضور امامان و ظهور امامان(ع) بوده‌اند و چهارم ایفای نقش بین علوم فقهی و نیازمندی‌های اجتماعی.
ایجاد گفت‌وگو بین عرب و عجم و تلفیق و ترکیب بین این دو از مهم‌ترین محورها در آموزه‌های ثامن‌الحجج (ع) بوده است زیرا اگر این نقش نبود چه بسا ما و امت اسلامی و دین اسلام با یک مشکل اساسی به نام عرب و عجم مواجه می‌شد.
بعضی از آموزه‌های امام رضا(ع) مبتنی بر فقه ارائه شده است که فقه را به درون لایه‌های اجتماعی جامعه می‌برد و این نقش تاثیری گذاری است که در مقاطع دیگر امامت وجود ندارد و شاید برجسته‌ترین کارکرد امام رضا همان فلسفه احکامی است که می‌فرمودند و مُهر اجتماعی‌ بود که بر احکام فقهی اسلامی به ویژه فقه اهل بیت عصمت و طهارت زدند.
 
* امام رضا(ع) در دوران حکومت مامون از لحاظ سیاسی چه نقشی را ایفا کردند؟
از جمله نقش‌های تاثیر‌گذار امام رضا(ع) آن است که ایشان می‌کوشید تا میان سیاست درست در شرایط پیچیده و دیانت و تدین و پاکی تجمیع ایجاد کند، چون امام رضا(ع) در متن سیاستی بودند که ضمام این سیاست در دست دیگران بود و طبیعی است شرایط سیاسی پیچیده‌ای در جامعه حاکم بود اما امام رضا(ع) با تدبیر و حضور پرمعنا و حساب شده خود، کیفیت چگونگی جمع بین این دو مقوله را ارائه کردند. بنابر این به نظر بنده امام رضا(ع) نقش‌های ماندگار، اساسی و محوری را ایفا کردند که در خور یک مطالعه اساسی است و می‌توان امام رضا(ع) و بارگاه آن حضرت را آنگونه تعریف کرد که نقش فرااسلامی داشته باشد.
 
* چه میزان نام‌گذاری دهه‌ای را به نام دهه کرامت و برگزاری مراسم مختلف در این دهه را در معرفی شخصیت والای امام رضا(ع) و ترویج فرهنگ رضوی موثر می‌دانید؟
اشکال ما این است که بیشتر به شعار اکتفا می‌کنیم هیچ‌گاه تلاش‌های ما مسبوق به برنامه‌ریزی نیست و برنامه‌ریزی‌هایمان‌ نیز مسبوق به مطالعات کارشناسانه نیست، زمان‌های ناکافی برای برنامه‌ریزی می‌گذاریم و بیشترین رویکرد‌های‌مان به صورت‌آرایی‌ها و ظاهر ساختن‌ها است.
باید برای امام رضا(ع) نقش اساسی‌تر، دانشگاهی‌تر، حوزوی‌تر و دارای ابعاد فرهیخه‌تری قائل شد. برنامه‌ها باید با عمق بیشتر، با کارشناسان بیشتر و زمان طولانی‌تر و به دور از ظواهر و گسترش‌های معطوف به شعار و ریخته و پاش‌ها باشد.
باید تلاش کنیم در رابطه با امام رضا(ع) خیلی حساب شده حرف بزنیم و کار کنیم و در این راستا امکانات بارگاه امام رضا(ع) می‌تواند چنین زمینه‌هایی ایجاد کند.
 
* با توجه به حضور بارگاه نورانی امام رضا(ع) در ایران نقش ایرانی‌ها را بزرگداشت و معرفی آموزه‌های آن امام همام چقدر موثر می‌دانید؟
ایرانی‌های حق بزرگی نسبت به همه مسلمان‌ها دارند زیرا توانسته‌اند بهترین مرقد را در میان مرقدهای امامان(ع) ایجاد کنند و تعظیم کننده عظمت امام رضا(ع) باشند. بعد از انقلاب نیز این تعظیم ابعاد گسترده‌تری به خود گرفت اما حق امامان(ع) و امام رضا(ع) بیشتر از این مقدار است و چالش‌هایی هم که امروز جهان اسلام و ایران با آن مواجه است خیلی چالش‌های اساسی‌تری است که ما بخواهیم ظرفیت امام رضا(ع) را صرفا به برگزاری مراسمی در زمان خاص خلاصه کنیم یا صرفا به برپایی دانشگاه یا فعالیت‌های علمی آن را محدود کنیم.
بر همین اساس باید مشهد را پایگاه گفت‌وگوی ادیان قرار دهیم، اگر امام رضا(ع) بیشترین ارتباط و گفت‌وگوی بین الادیانی را داشته است مشهد و بارگاهش نیز باید بیشترین آمد و شد گفت‌وگوی ادیان با همان سبک و سیاق باشد و با احترام متقابل بین ادیان، مشهد باید ماوا و پناهگاه همه ادیان باشد و این نیازمند یک حوصله بزرگ است و لازم است که در این رابطه حوصله رضوی را در همه ایجاد کنیم.

==============
گفت‌وگو: مهدی جعفری
==============
انتهای پیام/ج10