خبرگزاری فارس- خراسان‌جنوبی؛ استان خراسان‌جنوبی منطقه‌ای گرم و خشک بوده که اکثر بارش‌های آن به صورت رگباری بوده بنابراین این بارش‌های می‌تواند با جاری شدن رواناب و سیلاب به بخش‌های زیرساختی و کشاورزی خسارت وارد کند.
اما نکته بسیار مهم در این استان این بوده که طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری می‌تواند در مزیت‌های فراوانی در پی داشته باشد.
یکی از این مزیت‌های مهم مهار رواناب‌ها بوده که در فصل‌های خشک مورد استفاده کشاورزان و بخش‌های مختلف صنعتی و دامپروری مورد استفاده قرار گیرد.
اما دومین مزیت مهم این گونه طرح‌ها می‌توان به افزایش آبهای زیرزمینی با نشست این آبها و به خورد زمین رفتن آب به مرور زمان اشاره داشت که با توجه به کاهش بارندگی‌ها و طولانی شدن روند خشکسالی در این استان بسیاری سطح آب سفره‌های زیرزمینی بسیار کاهش یافته و امری نگران‌کننده در این استان تبدیل شده است.
پیشگیری از خسارت‌های ناشی از سیل یکی دیگر از مزایای اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری در استان‌های خشکی ماننده خراسان‌جنوبی بوده زیرا کمبود پوشش گیاهی در این استان سبب شده تا با اندکی باران آب جاری و منبع خاک غنی موجود را با خود بشویید.
هر چند طرح‌های آبخیزداری از سال‌های گذشته در دستورکار منابع طبیعی و آبخیزداری استان قرار گرفته اما باید گفت که هنوز جای کار برای اجرای این طرح‌ها در استان بسیار وجود دارد که باید برای پیشگیری از بسیاری از مسائلی که در آینده گیربانگیر این استان خواهد شد مدنظر باشد.
حمایت دولت برای اجرای طرح‌های آبخیزداری برای کمک به کشاورزان
«اصغر علی‌آبادی» یکی از کشاورزان روستاهای سربیشه در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از بیرجند اظهارداشت: به طور معمول بیشتر بارندگی‌ها به طور بوده که در یک آن سبب جاری شدن سیلاب و رواناب شده و نه تنها سود چندانی را عاید کشاورزان می‌کند بلکه گاهی میزان خسارت‌های آن بیشتر است.
وی با بیان اینکه ایجاد سدهای خاکی و آبندها می‌تواند برای کشاورزان بسیار مؤثر باشد به طوری که آبهای ذخیره شده در پشت این سدها می‌تواند در ماه‌های خشک سال مورد استفاده قرار گیرد و میزان بهره‌وری کشاورزان با بالا ببرد، افزود: اگر این رواناب‌ها به درستی مدیریت شوند به طور قطع بسیاری از مکشلات کشاورزان استان که ناشی از نبود آب و خشکسالی بوده رفع می‌گردد.
علی‌آبادی به تأثیر مهار آب در پشت سدها برای افزایش آب قنات‌ها اشاره داشت و گفت: این موضوع در سال‌های اخیر نمایان شده که با اجرای طرح‌های آبخیزداری و همچنین آب‌بندهایی که خود کشاورزان احداث کرده‌اند میزان آب قنات در روستاها افزایش خوبی یافته است.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به وضعیت کنونی بخش کشاورزی دولت باید در این زمینه کشاورزان را مورد حمایت قرار داده تا زحمت چندین نسل در روستاها به سبب نبود آب نابود نشود.
مزایای اجرای طرح‌های آبخیزداری
«علیرضا نصرآبادی» مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی در این زمینه در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از بیرجند اظهارداشت: آبخیزداری یکی از شیوه‌های نوین حفاظت آب و خاک، مهار و پخش سیلاب‌ها بوده که باعث کنترل سیلاب‌های مخرب و نفوذ آب به داخل سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود.
وی تصریح کرد: راهبرد اساسی کنترل سیلاب به تغذیه سفره‌های آب کمک کرده و موجب می‌شود که قنات‌ها، چشمه‌ها و چاه‌ها با تولید آب بیشتر بتواند زمین‌های کشاورزی بیشتری را به زیر کشت برده و در تولید محصولات غذایی بیشتر و همچنین تأمین آب شرب جوامع روستایی که از دغدغه‌های اصلی بوده نقش مهمی را ایفاء کنند.
استحصال ۵۳۰ مترمکعب آب به طور سالانه
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی ادامه داد: این شیوه به ویژه در مناطق خشک، نیمه خشک و حواشی کویر که به طور معمول هراز گاهی با جاری شدن سیلاب‌های مخرب با دبی لحظه‌ای بالا، مواجه هستند بسیار مؤثر و راه‌گشا است.
نصرآبادی به اهمیت و ضرورت اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری در استان اشاره داشت و گفت: با اجرای عملیات آبخیزداری در هر هکتار می‌توان حدود ۵۳۰ مترمکعب آب در طول سال استحصال کرد که اثرات چشمگیری بر اقتصاد و معیشت جوامع محلی مرتبط دارد.
وی با بیان اینکه اجرای طرح‌های آبخیزداری سبب ثبات جمعیت و تأمین‌کننده آب قنوات است، اضافه کرد: براساس جدیدترین آمار حدود ۴۳ درصد جمعیت استان کشاورز و دامدار هستند که اقتصاد و معیشت آنها به طور مستقیم به آب وابسته بوده و اجرای طرح‌های آبخیزداری باعث ارتقای شاخص‌های اقتصادی - اجتماعی آنها می‌شود.
جلوگیری سالانه از فرسایش ۹ تن خاک در هر هکتار با اجرای طرح‌های آبخیزداری
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه وقوع بارش‌های رگباری، منطبق بودن رگبارها در فصل کم پوشش، تخریب پوشش گیاهی براثر خشکسالی و چرای مفرط سبب شده که این استان از نظر فرسایش خاک در شرایط نامناسبی قرار داشته باشد، گفت: مجموعه اقدامات آبخیزداری قادر بوده سالانه در هر هکتار از 9 تن فرسایش خاک جلوگیری کند.
نصرآبادی ادامه داد: همچنین پروژههای بیولوژیکی، سازه‌ای و مدیریت آبخیزها سبب افزایش آب در دسترس، نفوذ آب و تغذیه آبخوانها و کاهش حل مواد شیمیایی در آب و افزایش کیفت آب برای کشاورزی و شرب شده و در نتیجه راندمان تولیدات بخش کشاورزی افزایش می‌یابد.
وی یکی دیکر از اثرات مثبت پروژههای آبخیزداری را احیا و بهبود پوشش گیاهی حوضه عنوان کرد و افزود: این احیا سبب افزایش تولید علوفه به طور سالانه به میزان ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار می‌شود.
۷.۵ میلیون هکتار مساحت حوزه‌های مستعد عملیات آبخیزداری در استان
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی یادآور شد: همچنین اجرای پروژههای آبخیزداری و منابع طبیعی در عرصه آبخیز می‌تواند موجب تغییر و بهبود شرایط آب وهوایی منطقه شود.
نصرآبادی با اشاره به وضعیت حوزه‌های آبخیز استان گفت: مساحت حوزه‌های مستعد عملیات آبخیزداری در استان ۷.۵ میلیون هکتار، سطح مطالعات انجام شده یک‌میلیون و ۹۴۵ هزار هکتار، سطح حوزه‌های اجرا شده ۶۱۴ هزار و ۷۳۲ هکتار و مجموع سطح مطالعات مورد نیاز نیز ۵ میلیون و ۷۷۳ هزار و ۴۳۷ هکتار در استان می‌باشد.
وی در ادامه افزود: همچنین مجموع عملیات مکانیکی انجام شده در استان تا پایان سال گذشته ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار مترمکعب و حجم کل مخازن ۸۳ میلیون مترمکعب بوده است.
افزایش ۱۰۰ درصدی اعتبارات ملی مصوب آبخیزداری استان
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی با بیان اینکه طی سال‌های ۹۷ تا ۹۹ اعتبارات آبخیزداری از محل صندوق توسعه ملی بوده که میزان اعتبار مصوب طی این دوره سه ساله ۷۵۳ هزار و ۳۶۰ میلیون ریال و اعتبار تخصیص یافته ۷۱۹ هزار و ۲۰۰ میلیون ریال بوده است، تصریح کرد: در سال جاری نیز اعتبارات ملی به صورت نقدی و اوراق بوده که در مجموع میزان اعتبار مصوب یک‌هزار و ۴۹۸ میلیارد و ۷۲۴ میلیون ریال و اعتبار تخصیص یافته تاکنون ۳۳۱ هزار و ۳۰۰ میلیون ریال بوده است.
نصرآبادی از افزایش ۱۰۰ درصدی اعتبارت ملی مصوب برای اجرای طرح‌های آبخیزداری در استان خبر داد و افزود: همچنین میزان اعتبارات مصوب استانی در سال جاری ۹۴ هزار و ۹۷۰ میلیون ریال بوده که نسبت به سال گذشته ۴۳ درصد رشد داشته است.
وی با اشاره به اینکه پروژههای آبخیزداری در سال گذشته در تمامی شهرستان‌های استان، در ۱۵ حوزه با اعتبار مصوب بالغ‌بر ۱۵۸ هزار و ۵۰ میلیون ریال در قالب ۱۵ قرارداد از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی و سیاهکوه اجرا شده است، خاطرنشان کرد: تمام این اعتبار تخصیص یافته است.
اجرای طرح آبخیزداری در هر هکتار نیازمند ۱.۵ میلیون تومان اعتبار است
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی با بیان اینکه طرح تفصیلی آبخیزداری به صورت حوزه‌ای مورد مطالعه قرار می‌گیرد، اضافه کرد: در حال حاضر حدود یک‌میلیون هکتار از اراضی استان برای اجرای طرح آبخیزداری توسط مشاوران مربوطه در حال مطالعه بوده و ۶ تا ۶.۵ میلیون هکتار باید مورد مطالعه و اجرا قرار گیرد.
نصرآبادی با اشاره به اینکه مطالعه و اجرای طرح‌های آبخیزداری نیازمند تخصیص اعتبارات بوده گفت: برای مطالعه همه حوزه‌های آبخیزداری در استان به نظر می‌رسد بعد از تأمین اعتبار با در نظر گرفتن نرخ تورم نیاز به بازه زمانی ۱۰ الی ۱۵ ساله که در سه دوره پنج ساله تقسیم می‌شود، باشد.
وی ادامه داد: براساس قیمت‌های کنونی و برآوردهای انجام گرفته اجرای طرح آبخیزداری در هر هکتار از اراضی استان نیاز به اعتباری معادل یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است.
کشاورزان در اجرای طرح‌های آبخیزداری باید مجوز دریافت کنند
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه مطالعات طرح‌های آبخیزداری در هر حوزه با در نظر گرفتن شاخص‌های مختلف از جمله ویژگی‌های اقلیمی، موقعیت جغرافیایی و تراکنش جمعیتی انجام می‌گیرد، اضافه کرد: همچنین شاخص منابع آبی در این طرح‌ها مدنظر است.
نصرآبادی در مورد اجرای سازه‌هایی همچون آبندها توسط کشاورزان در روستاها گفت: این اقدامات باید با ادارات مربوطه همانگ و نیازمند اخذ برخی از مجوزها است.
وی خاطرنشان کرد: در این زمینه کارشناسان منابع طبیعی با کشاورزان در مورد جانمایی و مطالعات قبل از اجرا همکاری و مشاوره‌ها لازم را به آنها ارائه می‌کنند.
لزوم دیده شدن طرح جامع آبخیزداری خراسان‌جنوبی
«رضا یزدان‌مهر» رئیس اداره مدیریت بحران سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از بیرجند اظهارداشت: با توجه به اینکه فقر پوشش گیاهی در خراسان‌جنوبی هر ساله با بارش‌های رگباری شاهد جاری شدن سیلاب در نقاط مختلف استان هستیم که خود خسارت‌هایی را به بخش‌های مختلف به ویژه بخش کشاورزی وارد می‌سازد.
وی با تأکید بر اینکه برای پیشگیری از خسارت سیلاب‌ها باید طرح جامع آبخیزداری استان دیده شود، گفت: استفاده از روش‌های نوین آبخیزداری هم می‌تواند به بحث مهار آب و استفاده از این آب برای کشاورزی در ماه‌های گرم سال مؤثر و از خسارت‌های ناشی از رواناب‌ها جلوگیری کند.
و اما....
یک واقعیت به نام سیل و خشکسالی و یک ضرورت به نام آبخیزداری در استان وجود دارد و مدیریت صحیح رواناب‌ها با اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری جزو موضوعات مهمی بوده که باید در این استان مورد پیگیری جدی مسؤولان امر قرار گیرد تا علاوه بر کمک اقتصادی به مردم این استان از مهاجرت جمعیت به شهرها جلوگیری و رونق دوبارهرا به روستاها بازگرداند.
انتهای پیام/۶۹۰۲۷/م
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
