خبرگزاری فارس- خراسان‌جنوبی؛ تعریف کلی و اساسی شهرداری در ایران اینگونه است: شهرداری مؤسسه‌ای عمومی، غیردولتی و مستقل است که به موجب قانون در شهرها تشکیل می‌شود و عهده‌دار امورمحلی و اداره خدمات به شهروندان و سکنه شهری است.
به موجب ماده ۳ قانون شهرداری، شهردار شخصیت حقوقی مستقلی دارد. طبق قانون مدون سال ۱۳۳۴ به عنوان آخرین قانون و در استناد شهرداری‌ها، شهرداری مسئولیت تمامی امور شهری اعم از آموزش، بهداشت، آب ، برق و غیره را بر عهده داشت که متأسفانه به مرور زمان بخش‌هایی از وظایف مندرج در این قانون از شهرداری منتزع شد و به نهادهای دیگر واگذار شد.
شهرداری نوعی سیستم اداره شهر است که از دو واحد به‌نام شورای شهر و اداره شهرداری تشکیل شده است. اجرای تصمیمات شورای شهر به عهده ی اداره شهرداری است که در رأس آن شهردار قرار دارد. شهردار، عامل و مجری تصمیمات شورای شهر است و به‌وسیله شورای شهر انتخاب و در صورت تشکیل نشدن شورا، توسط وزیر کشور انتخاب می‌شود.
از آنجایی که شهردار به مدت ۴ سال برای تصدی این مسئولیت انتخاب می‌شود لذا ماندن یا نماندن شهردار به تصمیم شورای شهر جدید و البته رغبت شخص شهردار جهت ادامه فعالیت بستگی دارد.
با توجه به اینکه شورای شهر و شهردار بیرجند روزهای آخر تصدی‌گری را طی می‌کنند لذا خبرگزاری فارس در استان خراسان‌جنوبی در این راستا با «محمدعلی جاوید» شهردار بیرجند گپ‌وگفتی انجام داده که متن گفت‌وگو به شرح ذیل است.
فارس: خودتان را برای مخاطبان معرفی کنید.
جاوید: «محمدعلی جاوید» متولد سال ۱۳۵۱ در شهر چیتاب از توابع شهرستان توابع کهگیلویه و بویراحمد. دارای مدرک کارشناسی ارشد مدیریت شهری و دکترای رشته برنامه‌ریزی شهری.
فارس: پس از اتمام دانشگاه چگونه وارد بازار کار شدید.
جاوید: سال ۱۳۷۶مدرک لیسانس را اخذ و یک سال بعد یعنی در سال ۱۳۷۷ شهرداری یاسوج به مدت ۲ سال مشغول به فعالیت شدم. از کار در مجموعه شهرداری کنار کشیدم و در بخش آزاد(پروژه‌های عمرانی در بخش آب، راه و ساختمان) به مدت ۴ سال مشغول به فعالیت شدم.
از سال ۱۳۸۲ مجدد به مجموعه شهرداری برگشتم و در بخش اداری شهرداری یاسوج فعالیت خود را آغاز کردم. از سال ۸۵ تا ۸۸ مدیرعامل سازمان همیاری‌ها شدم و سپس به‌عنوان مدیر کل دفتر امور شهری انتخاب و از سال ۹۲ تا ۹۶ شهردار مرکز استان شدم و از سال ۹۶ نیز به‌عنوان شهردار بیرند منصوب شدم.
فارس: شما اصولا انسان سیاسی هستید؟ ذهنیت‌های سیاسی شما به چه شکل است.
جاوید: بیشتر اجرایی هستم تا سیاسی. در انتخابات‌ها نیز بیشتر معتدل هستم.
فارس: طی مدت زمان تصدی‌گری به‌عنوان شهردار بیرجند چه اقداماتی برای این شهر و مردم انجام دادید.
جاوید: آذرماه سال ۹۶ در شهرداری بیرجند مشغول شدم و با توجه به اینکه محل تولدم و سکونتم در این شهر نبود و آشنایی چندانی با کارکنان شهرداری به‌عنوان مهم‌ترین رکن این مجموعه نداشتم ۳ ماه طول کشید که بتوانم با همکاران، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های شهر و شهرداری آشنا شوم.
عملا از فروردین‌ماه ۹۷ کار اجرایی را با برنامه آغاز کردیم. در آذرماه ۹۶ که بنده شهرداری بیرجند را تحویل گرفتم فقط ۳۰ درصد از بودجه ۶۰ میلیاردی شهرداری تعهد پیدا کرده بود که توانستیم این رقم را تا پایان همان سال به بیش از ۱۰۰ درصد برسانیم.
افزایش ۴۰۰ درصدی بودجه طی ۴ سال!
طی ۴ سال فعالیت در شهرداری بیرجند توانستیم بودجه شهرداری را از ۶۰ میلیون به ۲۵۰ میلیون تومان برسانیم و این یعنی افزایش ۴۰۰ درصدی طی ۴ سال! توانستیم حقوق کارکنان رسمی و شرکتی را به روز پرداخت کنیم و پرداخت مزایای کارکنان به روز شد.
برنامه‌ای برای شهر بیرجند در قالب کوتاه مدت، میان‌مدت و بلند مدت تدوین کردیم و بلند مدت از نظر ما همان ۴ سال بود. شهر بیرجند چون کویری است و زیرساخت‌های لازم برای تفریح مردم در شهر بسیار کم است لذا از مهم‌ترین خواسته‌های مردم افزایش مکان‌های رفاهی و تفریحی بود لذا ما هم بر همین اساس برنامه‌ریزی‌ها را انجام دادیم.
احداث ۱۲ بوستان طی ۳ سال
حوزه تفریحی و فضای سبز: در زمینه توسعه پارک و فضای سبز کار کردیم. طی ۳ سال توانستیم ۱۲ بوستان در سطح شهر احداث کنیم و با قاطعیت اعلام می‌کنم کاری که در حوزه فضای سبز طی این مدت انجام شد از اول تأسیس شهر تاکنون انجام نشده بود. ناگفته نماند تمام این پارک‌های در مناطق کم‌برخوردار شهر و از محل منابع داخلی شهرداری محقق شد نه اعتبارات دولتی.
بند دره از جمله مکان‌های گردشگری شهر است که سال‌ها در تملک یک شرکت و بلاتکلیف مانده بود. با پیگیری‌های متعدد توانستیم بخشی از این اراضی که دولتی بود را به تملک شهرداری درآوریم و عملیات زیرساختی در بند دره با محوریت شهرداری انجام شد و یک ظرفیت خوب برای تفریح و گردشگری محسوب می‌شود.
احداث بزرگترین فرهنگسرای شرق کشور
حوزه فرهنگی: ظرف ۳ سال توانستیم پروژه فرهنگسرای شهر که از آن به‌عنوان بزرگترین فرهنگسرای شرق یاد می‌شود را به بهره‌برداری برسانیم. در این زمینه هم به جرأت می‌گویم هیچ شهرداری نتوانسته این چنین فرهنگ‌سرایی با این عظمت و امکانات طراحی و احداث کند. این پروژه را با اعتبار ۵۰ میلیارد تومان و از محل منابع داخلی انجام دادیم.
مرکز بیرجند شناسی، توسعه آرامگاه حکیم نزاری، مرمت دیوار یخی، ساخت و نصب سردیس مفاخر شهر از دیگر اقدامات انجام شده و در حال انجام در حوزه فرهنگی است.
پروژه میدان اجتماعات و باغ ایرانی از دیگر پروژه‌هایی است که در حال اجرا است. طرح و عملیات اجرایی این پروژه در ۱۲ هکتار زمین آغاز شده و فاز نخست این پروژه در مردادماه امسال به بهره‌برداری می‌رسد. مکان مناسبی برای برگزاری مناسبت‌های ملی، مذهبی، اجتماعی و تفریحی است و به‌عنوان نقطه قوت شهر بیرجند مطرح خواهد شد.
بیرجند؛ عضو ۱۹ شهر دارای سایت پسماند
حوزه خدمات شهری: در این بخش نیز سایت پسماند را طراحی و اجرا کردیم. مکان طرح مشخص و کارهای جانبی انجام شده و دستگاه‌های پردازش کننده بازیافت را خریداری و به‌زودی نصب خواهد شد، زمان بهره‌برداری از این پروژه نیز مردادماه است. در کل کشور ایران با حدود یک هزار و ۳۰۰ شهر تنها ۱۹ شهر دارای سایت پسماند هستند که بیرجند هم جزو این شهرها است.
خرید ۲۲ دستگاه اتوبوس فابریک، خرید ۶ دستکاه مینی‌بوس، خرید ماشین‌آلات سنگین، انجام مطالعات طرح جامع حمل و نقل ترافیک، احداث پارکینگ طبقانی، تکمیل مرکز نگهداری و مراقبت از متکدیان، اتمام طرح فرزان پس از سال‌ها بلاتکلیفی، تبدیل کانال متروکه مهرشهر به پارک، زیرسازی، جدول‌گذاری و آسفالت خیابان‌ها از دیگر اقدامات انجام شده است.
پارک جنگلی بیرجند یه یک تهدید جدی برای شهر تبدیل شده بود که توانستیم از این پتانسیل بی‌نظیر به نفع شهروندان استفاده کنیم. این پروژه نیز ۱۴ تیرماه به بهره‌برداری می‌رسد.
باید نگاه خود را کم و کوتاه گرفتن برچیده شود
فارس: از جمله موضوعاتی که این روزها مطرح می‌شود این است که ساخت فرهنگ‌سرا در شرایط فعلی نباید جزو اولویت‌ها می‌بود و همچنین به سیستم صوت این پروژه هم انتقاداتی مطرح شده است. چه پاسخی برای منتقدان دارید؟
جاوید: حوزه شهری از جمله حوزه‌هایی است که همه شهروندان را در برمی‌گیرد. برخی کارها جنبه تخصصی دارد و نظر مردم مهم است لذا ما نمی‌توانیم نظرات غیر تخصصی را به‌عنوان تصمیم در نظر بگیریم ولی برخی نظرات از روی تخصص نیست و غرض است.
از نظر بنده اولویتی بالاتر از فرهنگ نداریم. در شهرهای دیگر مردم برای برگزاری جشن‌ها و مراسمات ملی و دینی داشتند امام در شهر بیرجند هیچ مکانی برای این مهم در نظر گرفته نشده بود و تنها یک سالن ورزشی با چند صندلی پلاستیکی برای استفاده مردم قرار داده بودند! در چنین شرایطی اگر فرهنگ‌سرا اولویت نیست پس اولویت در چیست؟ باید این نگاه خودمان را کم و کوتاه گرفتن برچیده شود.
اگر به درخواست‌های به حق مردم پاسخ ندهیم قطعا کنترل کردن سخت می‌شود و سر از مکان‌های زیرزمینی در می‌آورند. ما بخش‌های دیگر را رها نکردیم که فقط فرهنگ‌سرا را تکمیل کنیم بلکه این پروژه را در کنار سایر پروژه‌ها پیش بردیم.
در خصوص سیستم صوت هم باید بدانیم حرفی که می‌زنیم دارای پایه و اساس علمی باشد. درخواست من از منتقدین این است که اگر مشابه داخلی سیستم صوت نصب شده سراغ دارند به ما بگویند پس چرا سیستم صوت حرم امام رضا(ع) و دانشگاه تهران و غیره از همین نمونه است؟ من هم صحبت‌ها را شنیدم ولی چون کوتاه دیدم پاسخی به هیچ کدام ندادم!
فارس: آقای جاوید در بررسی و انجام امور شهری شخصا به موضوعات و مشکلات می‌پردازید یا به گزارشات معاونان و کارکنان مجموعه اکتفا می‌کنید؟
جاوید: بیشتر تلاش می‌کنم خودم بررسی کنم. اموراتی که عام‌تر است و نیاز به نظارت شخصه داشته باشد خودم بررسی می‌کنم. در موارد دیگر مانند امور مالی توسط بازرسی و حسابرسی انجام می‌شود.
نگاه منفعت‌طلبی در شورای پنجم نبود
فارس: شما به‌عنوان شهردار توسط شورای پنجم انتخاب شده بودید و ۴ سال با این مجموعه و در کنار این مجموعه مشغول به فعالیت شده‌اید. در مجموع عملکرد شورای پنجم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جاوید: از نظر بنده شورای پنجم شهر بیرجند البته نه فرد به فرد بلکه جمعی کم‌نظیر بود. تصمیمات و مصوباتی که از این شورا بیرون می‌آمد کم‌نظیر بود و تعامل بین اعضای شورا بسیار خوب بود. از نظر بنده تکرا شدن این شورا خیلی سخت است و شاید این دوره یا دوره‌های بعدی افرادی بیایند که قوی‌تر باشد اما نگاه من به این شورا بسیار خوب بود به‌دلیل اینکه منفعت‌طلبی، نگاه خاص در این شورا نبود و هر آنچه بود احترام به قانون و رعایت بیت‌المال بود.
بیرجند دارای پتانسیل تبدیل شدن به نگین سبز در دل کویر
فارس: ۴ سال به‌عنوان شهردار در این شهر مشغول به فعالیت بوده‌اید طی این مدت بزرگترین مشکل این شهر را در چه می‌دانید و چه اقدامی باید برای حل این مشکل انجام داد؟
جاوید: از نظر بنده تأمین آب فضای سبز شهری با توجه به بحران آب، اقلیم منطقه است لذا باید به فکر تأمین منابع آبی پایدار برای شهر بیرجند باشیم تا بتوانیم فضای سبز و بلوارهای سطح شهر را سرزنده و شاداب کنیم. زیرساخت‌های خوبی برای ایجاد فضای سبز شاداب در این شهر داریم که اگر منابع آبی پایدار داشته باشیم شهر بیرجند می‌تواند به نگین سبزی در کویر تبدیل شود. در این خصوص اقداماتی انجام و طرح استفاده از پساب فاضلاب بیرجند برای تأمین منابع آبی پایدار را پیشنهاد دادیم و حتی برای این پروژه اعتبار اختصاص دادیم. اگر این منبع آبی تأمین شود شهر بیرجند ظرف ۲ تا ۳ سال آینده متحول خواهد شد.
رنج شهرداری از نبود منابع مالی پایدار
دومین چالش موجود بحث منابع مالی پایدار است که البته همه شهرداری‌ها با آن مواجه‌اند. ۷۰ تا ۸۰ درصد منابع مالی ما از محل پروانه‌های ساختمانی است و این اصلا مطلوب نیست که چشم و نگاهمان به دست شهروندان باشد. باید زیرساخت قانونی برای این مهم تعریف شود و قانون یک منبع مالی پایدار برای شهرداری‌ها تعریف کند.
شهرداری و شورای شهر باید این توان را داشته باشد که بتواند درآمد ایجاد کند و اگر این توان را داشته باشیم می‌توانیم فعالیت کنیم و سرزندگی ایجاد می‌شود و اگر این توان نباشد شهر راکد و نگاه‌ها منفی می‌شود.
عدالت را رعایت کردیم
فارس: آیا نگاه شما در مورد مسئله مدیریت شهری نگرش عدالت‌محورانه بود؟ برای توزیع عادلانه امکانات شهری در جنوب و شمال شهر چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
جاوید: ما در حوزه مدیریت شهری خلأ زیادی داریم چون آمار و ارزیابی درست و مدیریت باسوادی نداریم. از نظر بنده بی در و پیکرتر از شهرداری اکنون هیچ جای دیگر در کشور نیست. یک جاهایی از قانون را گرفتیم و به این ارگان اضافه کرده‌ایم بدون اینکه سایر بخش‌های مکمل هم باید در کنار آن قرار می‌گرفت و این یک آسیب است.
شورای شهر را به‌عنوان دستگاه حاکمیتی در کنار شهرداری قرار داده‌اند اما تا شهردار و شورای شهر بخواهد کاری انجام دهد ۴ سال مسئولیت به اتمام می‌رسد و با روی کار آمدن شهردار و شورای شهر جدید تمام برنامه‌های قبلی ناتمام می‌ماند و این یک چالش و مشکل اساسی است.
هر فردی عدالت را را یک جور تعریف می‌کند؛ ما شاخص و ضابطه و معیار نداریم و با دلمان کار می‌کنیم و به نظر خودم همه تلاشمان این بوده که قانع شویم عدالت را رعایت می‌کنیم. سعی‌مان بر این بود توزیع امکانات متناسب با هر منطقه باشد و عدالت شهری را در هر جایی به سبک خودش اجرا کنیم.
فارس: نظر شما نسبت به استاندار پیشین(معتمدیان) و استاندار فعلی(ملانوری) چیست و پویایی، عملکرد و همکاری این افراد با مجموعه شما چگونه بوده است؟
جاوید: معتمدیان انسان پرکار و دلسوز بود و خوب کار کرد. بیشتر برنامه محور بود و میدانی کار می‌کرد. هیچ پالشی طی دوران حضورش در استان با او نداشتیم علی‌رغم اینکه اعتباری هم نگرفتیم و همه از اعتبارات داخلی خودمان بود اما تیپ کاری، انرژی و پشتیبانی که می‌کرد بسیار خوب بود.
آقای ملانوری یک تیپ شخصیتی دیگر دارد و در مجموعه کارهای شهرداری کمتر میدانی است و این هم شاید به خاطر این است که در سال آخر دولت در این استان حضور یافت. بنده بخش میدانی ایشان را کمتر دیدم ولی بسیار انسان اخلاق‌مدار است و چالشی با وی نداشتیم.
بیرجند داری پتانسیل بی‌شمار اما مغفول
فارس: توصیف شما از شهر بیرجند چیست؟
جاوید: از نظر مت مهم‌ترین سرمایه این شهر مردم آن هستند. مردم بیرجند انسان‌های قدرشناس و با فرهنگ هستند. اگر شبانه‌روز برای این مردم تلاش کنم ذره‌ای از محبت آنان را نمی‌توانم جبران کنم!
این شهر شرایط شهرسازی بسیار خوبی دارد و زیرساخت خوبی پیش‌بینی شده و می‌تواند به‌عنوان یک شهر پویا و پیش رو مطرح شود و گردشگران بسیار زیادی را به خود جذب کند.
محصولات استراتژیک، کویر بکر استان خراسان‌جنوبی و شهر بیرجند ظرفیت بسیار خوبی است که مغفول مانده است. این شهر دارای ظرفیت‌های استثنائی است که کمتر شهری در کشور دارای این ظرفیت‌ها است ولی این ظرفیت‌ها مغفول مانده است. در مجموع شهر بیرجند را پر توان و سرشار از پتانسیل می‌بینیم که باید از آن به درستی استفاده شود.
فارس: بزرگترین نقطه ضعف و نقطه قوت شهرداری بیرجند را چه می‌دانید؟
جاوید: مهم‌ترین ضعف شهرداری بیرجند این است که در این مجموعه نیروسازی نشده است.
نقطه قوت شهرداری بیرجند این است که ین مجموعه دارای کارکنان قانون‌مداری است و به نسبت سایر شهرداری‌های کشور منابع انسانی تعریف نشده ندارد، در شهرداری‌های کشور ۴۰۰ تا ۵۰۰ نیروی شرکتی در شهرداری می‌چرخند اما در بیرجند واقعا اینگونه نبود و تمام کارکنان تعرف شده است اما متأسفانه نیروسازی نشده است.
شهرداری را با بدهی نزدیک به صفر تحویل می‌دهم
فارس: از نگاه شما شهرداری تا چه اندازه توانسته انتظارات و برنامه‌های شورای شهر و مردم را برآورده کند؟
جاوید: بنده اعتقادم بر این است که ما نظرات شورای شهر را تأمین کرده و به هر آنچه که با هم برای شهر بیرجند تعریف کرده بودیم به آن رسیده‌ایم. توانستیم در شرایط تحریم، رکود و در شرایطی که اعتبارات دولتی به صفر رسیده بود بودجه شهرداری بیرجند را ۴۰۰ درصد افزایش دهیم.
همچنین تلاش می‌کنیم شهرداری را با بدهی نزدیک به صفر تحویل دهیم گرچه این برای همه خنده‌دار است چرا که در شهرداری‌های هم‌طراز ما مجموعه شهرداری را با چند صد میلیارد بدهی تحویل می‌دهند.
عملکرد بسیار ضعیف روابط عمومی
فارس: بسیاری از کارشناسان نقطه ضعف اصلی شهرداری را عدم گزارش‌دهی به مردم و رسانه عنوان کردن نظر شما در این خصوص چیست؟
جاوید: متأسفانه ما در بخش نظرسنجی و اطلاع از رضایت شهروندان اقدامی انجام ندادیم و این یکی از نقطه ضعف‌های ما بود. ما هم به خودمان و هم به شهر و مجموعه شهرداری ظلم کردیم. به‌درستی گزارش‌دهی و اطلاع‌رسانی نکردیم و این ایراد به حوزه روابط عمومی بر می‌گشت.
روز اولی که وارد شهرداری شدم یک نیرو با خودم آوردم و این فرد از اطلاعات و تخصص لازم در این بخش برخوردار بود اما زمانی که با ذهنیت‌ها و صحبت‌های متعدد روبرو شدیم این نیرو را در این بخش مستقر نکردیم. باید برای این حوزه فکر اساسی می‌کردیم که نشد و در این بخش بسیار ضعیف عمل شد.
دیگر تعهدی به مردم شهر ندارم
فارس: اگر شورای شهر جدید به شما پیشنهاد شهرداری بیرجند را بدهد قبول خواهید کرد؟
جاوید: طی ۴ سالی که در شهرداری بیرجند مشغول به فعالیت شدم مسئولان مختلف از داخل و خارج از استان به بنده پیشنهاد می‌دادند حتی پست‌های بالاتر از شهردار. بنده پای قولی که به مردم این شهر داده بودم ایستادم و بدعهدی نکردم و به تمام پیشنهادات مطرح شده پشت پا زدم اما اکنون دیگر تعهدی به مردم این شهر ندارم چرا که به تعهد ۴ ساله خود عمل کردم.
فارس: نظر شما در خصوص خبرگزاری فارس چیست و آیا اخبار این رسانه را دنبال می‌کنید؟
جاوید: خبرگزاری فارس مورد وثوق نظام و مردم است و خبرهای این مجموعه دارای پایه و اساس است. این خبرگزاری جزو رسانه‌های برند و مطرح کشور است و ما هم به این موضوع افتخار می‌کنیم.
انرژی خدمت‌کردن را از مسئولان نگیرید
سخن پایانی:
جاوید: من هر چیزی را که داشتم در طول این ۴ سال در طبق اخلاص گذاشتم. برای من اقلیم و خاک، خاک ایران و شهروند شهروند ایران است و نگاه بومی و غیربومی خیلی نگاه سنگینی است. اگر بخواهیم نگاه بومی و غیربومی را راه بیندازیم با این تفکر مغایرت دارد. بنده فکر نمی‌کنم هیچ کدام از بچههای بومی این شهر به اندازه من دغدغه شهر بیرجند و شهرداری را داشته باشند.
صحبت‌هایی که مبنی بر مدیر بومی و غیربومی می‌زنند باعث می‌شود انرژی خدمت کردن به مردم از مسئولان گرفته شود ما همه مردم این آب و خاک هستیم باید به جای بومی یا غیر بومی بودن به شایسته‌سالاری، تخصص و تعهد مسئول نگاه کنیم.
انتهای پیام/۳۴۰۳/ح
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
