«ولادیمیر لیپیاخین» رئیس انستیتوی مطالعات مسائل اتحادیه اقتصادی اوراسیا در یادداشتی تحلیلی که در اختیار خبرنگار خبرگزاری فارس در بیشکک قرار داد از ادامه برنامههای تقویت همگرایی اوراسیایی همراه با توسعه روابط آن با ایران، چین و دیگر کشورهای علاقهمند همکاری با اوراسیا خبر داد.
در این یاددداشت آمده است: با شیوع بیماری همهگیر «کووید- 19» و هجمه شرکتهای فراملیتی و رسانههای غربی بر سر این موضوع خسارتهای بزرگ اقتصادی در سراسر جهان از جمله در غرب وارد شد. کشورهای پساشوروی به ویژه کشورهای وابسته به اقتصاد غرب مانند گرجستان، کشورهای دریای «بالتیک»، اوکراین و روسیه از این تحولات آسیب دیدند.
در این میان روسیه بیشترین خسارت را دید که میتوان به دو عامل اصلی دخیل در این امر اشاره کرد. عامل اول را سیاست متناقض مقامات رسمی روسیه دانست. مؤسسههای مالی روس خواهان همکاری با غرب هستند در حالی که دیگر نهادها به چین تمایل دارند.
عامل دیگر وابستگی بیش از حد اقتصاد روسیه به صادرات نفت و گاز است که همزمان با آغاز این بیماری همهگیر، عملیات ضد روسیه در بازارهای جهانی راهاندازی که منجر به کاهش قیمت نفت شد.
با توجه به اینکه بودجه روسیه و دیگر کشورهای عضو اتحادیه اورسیا وابستگی مستقیم به قیمت نفت و گاز دارند، افت قیمتهای نفت و گاز ضربه بسیار بزرگ به اقتصاد روسیه و کشورهای مذکور زد.
تحولات اخیر به برنامههای مربوط به تقویت همگرایی منطقهای نه تنها زیانی وارد نکرد بلکه سودآور نیز بود. تشدید اختلافات بین کشورهای غربی و درگیری ابرقدرتهای جهانی مرحله جدید از پروسه «جهانی شدن 2.0» را باز میکند و در آینده نزدیک ما شاهد تقویت برنامههای همگرایی منطقهای در سراسر جهان خواهیم شد.
به نظر من کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا با توجه به تحولات چند ماه اخیر بار دیگر درست بودن سیاستهای جاری را درک کردند که همگرایی اوراسیایی یکی از ابزارهای مؤثر برای خروج از بحران اقتصادی جهانی برای هر عضو اتحادیه از طریق حفظ بازارهای داخلی و منطقهای است.
افزایش شمار اعضای اوراسیا
بیماری همه گیر کووید- 19 و بحران جهانی تبدیل به انگیزه جدید برای تقویت همگرایی اوراسیایی شد و اقدامات اخیر ازبکستان و آذربایجان در زمینه توسعه همکاری با این اتحادیه چنین دیدگاهی را اثبات میکند.
به نظر من ازبکستان میتواند فعالیت خود را به عنوان عضو «ناظر اتحادیه اقتصادی» در سال 2020 آغاز کند و آذربایجان هم شانس قابل توجه برای دریافت «شریک ویژه اتحادیه» همراه با تصویب توافقات سودمند تجاری داشته باشد. اما باید دانست که این کشور نمیتواند عضو ناظر یا عضو اتحادیه باشد چرا که ارمنستان به عنوان عضو اوراسیا این برنامه را قبول نخواهد کرد.
همینطور به احتمال زیاد در سالهای 2021- 2022 تاجیکستان عضو اتحادیه اوراسیا میشود. در این مدت مسائل مختلف مربوط به وضعیت تاجیکستان در اوراسیا حل خواهد شد اما در این مسئله نظرات قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان بسیار مهم است.
چگونگی تعامل با شرکای اوراسیا
همکاری کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا با ایران، چین و سنگاپور پس از بحران کرونا نه تنها حفظ میشود بلکه به سمت تقویت نیز خواهد رفت.همچنین همکاری اتحادیه اوراسیا با شرق هر چه بیشتر تقویت میشود در حالی که برنامههای غربی نیز لغو میگردند.
بازارهای اروپایی تبدیل به میدان مقابله آمریکا و چین شد. به همین دلیل روسیه تصمیم به تقویت نفوذ خود در کشورهای پساشوروی و دیگر کشورهای آسیا گرفت.
اولویتهای روسیه در آسیا در سالهای آتی ایران، سوریه و مصر خواهد بود که بیشک در بین کشورهای مذکور ایران از جایگاه بسیار قابل توجهی برخوردار است و «تهران» در منطقه خود نقش استراتژیکی دارد.
برای روسیه اجرای سیاست هماهنگ شده با ایران از جمله در زمینه توسعه همکاری اقتصادی و مقابله با غرب در خاورمیانه بسیار مهم است. ایجاد برنامههای مشترک در مسیرهای «مسکو- تهران- ایروان» و «مسکو- تهران- دمشق» اولویت تعاملات بین روسیه و ایران است.
چالشهای پس از کرونا
پس از بحران کرونا کشورهای منطقه با چند چالش دیگر مواجه میشوند. یکی از آنان تغییر نظم جهانی است.
پاسخ این سؤال پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مشخص خواهد شد. اگر «دونالد ترامپ» رئیس جمهور فعلی آمریکا پیروز شود مرحله جدیدی از پروژه «جهانی شدن 2.0» از جمله تقسیم جهان به منطقههای مختلف اجرایی میگردد و در این صورت اتحادیه اوراسیا و خاورمیانه شانسی برای تقویت زیرساختهای منطقهای دریافت میکنند.
همزمان با اجرای این برنامه فشار غرب نسبت به ایران کاهش یافته و احتمال وقوع درگیریها در خاورمیانه به حداقل میرسد. سیاست خارجی ایران باید به توسعه تعاملات با کشورهای منطقه متمرکز شود و مقامات ایران باید اقدامات مؤثر در زمینههای اجتماعی- اقتصادی را انجام دهند.
در صورت پیروزی طرفداران «کلینتون» در انتخابات آمریکا، جهان و مناطق مانند خاورمیانه وارد آخرین مرحله پروژه قدیم «جهانی شدن» میشوند. «جورج سوروس»، «بیل گیتس»، «راکفلر»، صندوق بینالمللی پول، سیستم فدرال رزرو و غیره بر اجرای این برنامه تأکید میکنند.
گفتنی است که همین قدرتها در تلاش برای شکست ترامپ در انتخابات آتی هستند.
«واشنگتن» نیز در آینده برنامه های دیگری برای فشار و زیر سلطه آوردن کشورهای ایران، روسیه، سوریه، چین، هند دارد در این زمینه کار آمریکا در مقابل چین و هند با همکاری ناتو صورت خواهد گرفت که البته بسیار سخت است و از طرف دیگر آمریکا برای فشار به ایران، روسیه، سوریه، بلاروس و غیره وارد جنگ های ترکیبی میشود.
انتهای پیام/ح