«سانات کشکومبایف» معاون رئیس مرکز مطالعات استراتژیک وابسته به ریاست جمهوری قزاقستان ضمن گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، به بررسی ابعاد مختلف بحث انتخابات زودهنگام 26 آوریل 2015 (6 اردیبهشت 1394) ریاست جمهوری کشورش پرداخت.
وی ضمن پاسخ به این پرسش که چرا در قزاقستان همانند بیشتر کشورهای آسیای مرکزی انتخابات ریاست جمهوری بدون رقابت جدی سیاسی صورت می‌گیرد، گفت: در حقیقت طی حدود دو و نیم دهه استقلال کشورهای آسیای مرکزی تقریبا نتایج هر گونه انتخابات در این منطقه از قبل قابل پیشبینی می‌باشد. دلیل اصلی این وضعیت به آن برمی‌گردد که نظام‌های موجود بر مبنای نفوذ شخصیتی رهبران کشورهای منطقه شکل گرفته و فعلا تصور غیر آن یک مقدار سخت خواهد بود. حتی تجربه قرقیزستان که از سال 2010 به این طرف نظام مدیریت پارلمانی - ریاست جمهوری راه‌اندازی شده است، نشان می‌دهد که باز هم باید شخصیتی یا نهادی نقش محوری و تعیین‌کننده را داشته باشد تا تنظیم و کنترل امور امکانپذیر باشد.
به اعتقاد وی، به دلیل شخصیت‌محوری و خودکامگی نظام‌های موجود آسیای مرکزی فعلا نباید این انتظار را داشت که نخبگان حاکم آماده رقابت مستقیم و پذیرش علنی انتقاد از سوی رقبای سیاسی خود در چارچوب رقابت‌های انتخاباتی می‌باشند. به صورت طبیعی کاندیدای مستقل و در حقیقت آلترناتیف با استفاده از امکاناتی که در متن مبارزات انتخاباتی فراهم می‌شود، می‌تواند از عملکرد قدرت در برخی از زمینه‌ها انتقاد جدی به عمل آورد که نسبت به این بحث به عنوان بهانه برای تحریک غیر مطلوب بخش‌های از نگاه کرده می‌شود.
کشکومبایف تاکید کرد: بنابراین در شرایط وجود نظام‌های مدیریتی فعلی منطقه که عمر نسبتا طولانی را نیز تجربه کرده‌اند، نه رهبران و نه نخبگان سیاسی تمایل به رقابت حقیقی سیاسی و پذیرش انتقادات از سوی مخالفان خود را ندارند.
دلایل انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری قزاقستان
معاون رئیس مرکز مطالعات استراتژیک قزاقستان ضمن پاسخ به این پرسش خبرگزاری فارس که چرا در کشورش انتخابات ریاست جمهوری تقریبا همیشه به صورت رودهنگام برگزار می‌شود، گفت: البته این اقدام با هدف جلوگیری از احتمال بروز برخی از مشکلات صورت گرفته و در این رابطه یک سری از عوامل داخلی و خارجی مهم دانسته می‌شود. این بار زودهنگامی انتخابات به نگرانی‌های نخبگان حاکم کشور در رابطه به احتمال وخامت وضعیت اقتصادی و اجتماعی تحت تاثیر شرایط بین‌المللی ارتباط دارد. معلوم است که چنانچه انتخابات همراه با افزایش مشکلات اقتصادی و اجتماعی باشد، به صورت طبیعی محبویت رهبران لطمه خواهد دید.
وی ادامه داد: نکته بعدی اینکه موقعی انتخابات قبل از موعد صورت می‌گیرد به نوعی رقبای سیاسی قدرت را غافلگیر می‌کند و حتی برای عوامل خارجی جهت تاثیرگذاری روی فضای داخلی کشور نیز در قیاس با شرایط طبیعی امکانات خیلی محدودتر می‌شود. حداقل طی بیش از یک دهه اخیر در فضای شوروی سابق چند انقلاب رنگی با توجیه غیر عادلانه بودن انتخابات راه‌اندازی شدند که نخبگان حاکم منطقه نمی‌توانند نسبت به این موضوع بی‌توجه باشند. یعنی برگزاری زودهنگام انتخابات شانس مخالفین داخلی و خارجی قدرت را برای استفاده از این برنامه با اهداف خاص را به مراتب محدود می‌کند.
کشکومبایف تاکید کرد: با وجود موارد فوق، باز هم نمی‌توان از این واقعیت غیر قابل انکار چشم پوشید که نخبگان حاکم منطقه هر مقداری طولانی در قدرت باقی می‌مانند همان مقدار نگرانی برای بقایشان می‌افزاید و آن‌ها را وادار به اندیشیدن اقداماتی می‌کند تا حد اقل تهدید برای آینده حکومتشان را داشته باشند.
آینده سیاست خارجی فارس: برخی از کارشناسان بر آنند که در انتخابات پیش روی ریاست جمهوری کشور شما فقط نمایندگان ایدئولوژیک لیبرال و چپ‌گرای افراطی حضور داشته و نمایندگان ایدئولوژیک‌های مرکزگرا، محافظه‌کاران راست‌گرا از شانس ورود به صحنه رقابت‌های سیاسی محروم شده‌اند. آیا در حقیقت همین‌طور است؟ آیا این عامل می‌تواند دلیلی برای تجدید نظر در برخی از زمینه‌های سیاست خارجی چندبعدی و چندسویه آستانه شود؟
سیاست چندوجهی خارجی تداوم خواهد داشت
معاون رئیس مرکز مطالعات استراتژیک قزاقستان در پاسخ به پرسش مربوط به احتمال تغییر و تحول سیاست خارجی قزاقستان در سال‌های آینده، تصریح کرد: فکر نمی‌کنم که پس از برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری سیاست خارجی چندوجهی کشور به طور جدی مورد بازنگری قرار داده شود. این سیاست به عنوان ابزار مهم تحقق منافع ملی قزاقستان شکل گرفته و نتایجی هم داشته است که به این دلیل همچنان مورد بهره‌برداری خواهد بود.
وی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با فارس، با توجه به دیدگاه‌های عده‌ای از تحلیلگران در خصوص عدم حضور نمایندگان احزاب لبرال دموکرات، سوسیال دموکرات، محافظه‌کار و...، گفت: به اعتقاد بنده ایدئولوژ‌ی‌های چپ‌گرا یا راست‌گرا چه در قزاقستان و چه در سایر کشورهای آسیای مرکزی عمدتا تعارفی و نمادی بوده و عملا در منطقه کارکرد خاصی نداشته‌اند. سیستم سیاسی غرب که دارای جناح‌های سوسیال دموکرات، مرکزگرا، راست‌گرا و... می‌باشد، در آسیای مرکزی جا نیفتاده و عملا در منطقه هیچ حزبی وجود ندارد که آن را بتوان به صورت واقعی چپی و یا راستی دانست. شاید در اسناد و مدارک این احزاب اصول و ارزش‌های چنین ایدئولوژیک‌ها به نظر رسد ولی همان‌گونه که یادآور شدم در عمل به صورت لازم و کلاسیک وجود ندارد.
کشکومبایف بر این نظر است که بیشتر احزاب کشورهای منطقه نه ایدئولوژی‌محور بلکه شخصیت‌محور می‌باشند. اما آنچه مسلم است این است که در منطقه اساسا دو «تیف» احزاب از شانس ورود به پارلمان و همچنین برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی ریاست جمهوری برخوردارند که یکی احزاب حاکم و دیگری احزاب «مستقل» از قدرت می‌باشند که کاملا هم‌سو و هماهنگ با نخبگان سیاسی اقدام می‌کنند. به اعتقاد بنده این وضعیت در سال‌های نزدیک بدون تغییر باقی خواهد ماند.
معاون رئیس مرکز مطالعات استراتژیک قزاقستان، دوره جدید پنج‌ساله ریاست جمهوری «نورسلطان نظربایف» را دوره ترانزیتی و انتقال قدرت تعریف و تصریح کرد: طبیعی است که طی این مرحله رئیس جمهور در خصوص آینده قزاقستان و سیستم سیاسی کشور فکر خواهد کرد و به احتمال زیاد تصمیماتی نیز اتخاذ خواهد شد. این نکته نیز قابل پیشبینی است که جانشین نظربایف از اختیارات فوق‌العاده ریاست جمهوری برخوردار نخواهد بود و در مقابل نقش و اختیارات پارلمان، دولت و مدیریت‌ها محلی توسعه خواهد یافت، در نهایت تلاش خواهد شد تا زمینه برای جلوگیری از احتمال بروز موانع و مشکلات در مسیر توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قزاقستان فراهم شود.
انتهای پیام/
