به گزارش خبرگزاری فارس از سنندج، در مسیر رود تلوار به دهگلان یکی از شهرهای استان کردستان و مرکز شهرستانی به همین نام می‌رسیم. شهری در 45 کیلومتری شرق سنندج با دشت‌های حاصلخیز و مردمانی مهمان دوست....
دهگلان تابستان سال 1386 از بخش به شهرستان ارتقا پیدا کرد.
اسم این شهر از اول (دیولان) بوده و هم‌اکنون هم اهالی این شهرستان به همین نام شهرشان را به دیگران معرفی می‌کنند، اسم دهگلان مستعار و تازه بوده و هیچ ربطی به دیولان ندارد...
صنایع دستی
از گذشته بسیار دور در گوشه‌گوشه ایران هر جا مرتع و دامی پرورش یافته، پشم حیوان نیز توسط زنان ریسیده شده و بر بالای دار قالی قرار گرفته است.
در گذشته‌های بسیار دور در ایران نیز این صنعت زیبا وجود داشته به گونه‌ای که مفهوم فرش را در قاموس دنیا معنا کرد و همواره نام فرش با نام ایران گره خورده و پیوند جدا ناشدنی دارد.
در دهگلان نیز هنوز هم دارهای بزرگ و کوچک فرش برپاست و صدای قالیبافی بافندگان گوش‌ها را می‌نوازد.
مفاخر دهگلان
مردان و زنان بزرگی از این منطقه به دنیا معرفی شده‌اند، کسانی که مایه فخر و مباهات زادگاه خویش بوده و هستند و نامشان برای همیشه در یاد مردمان مانده و می‌ماند.
یکی از عارفان بزرگ و نامی دهگلان ملاعبدالله باشماخی است، مرقد این پیر عارف در میان مردم محترم و مقدس است.
در حد فاصل بین دهگلان و قروه در شمال شرق روستای ظفرآباد در فاصله 25 کیلومتری شهر دهگلان کوه شیدا قرار گرفته است.
کوهی که در فراز آن بقعه امام‌زاده شیدا بنا شده، بقعه‌ای قدیمی که در میان اهالی مورد احترام است این بنا دارای پلانی مربعی‌شکل بود و حدود 9 متر ارتفاع دارد، ورودی آن رو به شرق است و در ساخت دیوارهای آن از اجرهای قرمز رنگ در ابعاد 22 در 22.5 و قوس‌های سلجوقی ایلخانی استفاده شده است.
در کتاب تعفه ناصری آمده است؛ در این بنا سبحان وردی خان جد امان‌الله خان بزرگ والی کردستان نیز مدفون است که مربوط به دوره نادرشاه افشار بوده است.
کوه شیدا در فصل بهار مملو از گل‌های زیبا گشته و انگیزه مضاعف برای کوهنوردان و عکاسان فراهم می‌سازد تا رنج را برخود هموار و طراوت این کوهستان را از نزدیک با همه وجود استشمام کنند.
روستای تلوار
مسیر طولانی را همراه رود تلوار پیموده‌ایم و حال در بخش لیلاخ دهگلان به روستایی با همین نام می‌رسیم روستایی با تپه‌ای به نام تلوار...
تپه تلوار مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان، دوران‌های تاریخی پس از اسلام که در تاریخ 11 مهر 1383 با شمارهٔ ثبت 11163 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
طایفه زند از خاندان‌های مشهور تلوار بوده که از نوادگان کریم‌خان زند بوده که به این مکان مهاجرت نموده‌اند. این طایفه در زمان جد بزگشان بابا عبدالله شروع به پیشرفت مجدد در زمینه علم و تدین نموده و هم اکنون از پیشگامان علم در منطقه و شهرستان دهگلان و مورد اعتماد مردم هستند.
کشاورزی
برای توسعه کشاورزی این شهرستان که بخش عمده اقتصاد کردستان را شامل می‌شود، اقدامات صورت گرفته که احداث سدها یکی از آنها است.
سه سد مهم دهگلان سد سنگ‌سیاه، سد سورال و قوچم است، سد سورال سدی خاکی با هسته رسی قائم است که ظرفیت آبگیری آن 11 میلیون مترمکعب بوده و از رودخانه گزگزاره و رامول تغذیه می‌شود....
از زمانی که انسان کشف کرد دانه‌ای که بر زمین خواهد رویید و از زمانی که انقلاب کشاورزی رخ داد کشاورزی کار اصلی بسیاری از مناطق دنیا است.
وقتی نام دهگلان به میان می‌آید، کشاورزی یعنی بخشی از زندگی مردم و به قدری با آن عجین شده که تصور این منطقه بدون آن غیرممکن است.
فعالیت کشاورزی منطقه دهگلان بیشتر به صورت زراعی است تا باغی به گونه‌ای که سالانه 123 هزار تن گندم یعنی 17 درصد از گندم استان در آن تولید می‌شود و از لحاظ این محصول مقام سوم استانی را داراست.
یکی از ویژگی‌های کار کشاورزی آن هم به شیوه سنتی این است که همه اعضای خانواده در کنار هم حضور دارند و مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت را دوشا دوش هم انجام می‌دهند.
سبزیجات و سیفی‌جات جالیزی این شهرستان به ویژه انگور دهگلان جایگاه و سهم قابل توجهی از محصولات منطقه را به خود اختصاص داده است.
اینگونه محصولات به آب فراوانی نیاز دارند و کشاورزان دشت‌های این منطقه بیشتر از آسمان چشم به زمین دارند و با حفر چاه‌ها از سفره زمین بهره می‌برند.
آبرسانی به اراضی نزدیک به سدها در کاهش هزینه انتقال افزایش بازدهی محصولات کشاورزی توسعه و ایجاد فرصت‌های شغلی نقش مهمی دارد و این مهم در این شهرستان به صورت ویژه مورد توجه قرار گرفته است.
سنت‌ها و آداب خاص منطقه
حدود 85 درصد از ساکنین این شهرستان از اکراد گوران و بقیه از مهاجران ایلات، بیلوند، شیخ جعفری و غیره هستند که با تاثیرپذیری از مراودات و ارتباطات فرهنگی تا حدودی آداب و رسوم خویش را حفظ نموده‌اند که مهم‌ترین این شاخصه‌های فرهنگی باقیمانده را می‌توان در ازدواج، عزاداری، مراسم آیینی و آمد و شدهای خانوادگی می‌توان دید.
در مسیر تلوار دهگلان را پشت سر می‌گذاریم، بودن در این مسیر و هم قدمی با رود بهانه‌ای شد تا شهرهای شرقی غربی‌ترین استان کشور را بشناسیم.
تلوار از اینجا به بعد نیز به راه خود ادامه می‌دهد همانگونه که قرن‌ها این راه را پیموده است.
در نظر ما رود است که می‌گذرد، اما در واقع این ما هستیم که می‌آیم چند صباحی می‌مانیم و می‌گذریم و رود در طول سالیانه دراز ما اجداد و نسل‌های پیش از ما را دیده و شاهد همه خوشی‌ها و ناخوشی‌های ما بوده است باشد که سال‌های تلوار و همه رودهای این سرزمین جوشان و خروشان باشند و شاهد و ناظر اتفاقات خوبی که در تقدیر این سرزمین نوشته شده است.
---------------------------
گزارش از: شیرین مرادی
---------------------------
انتهای پیام/79002/خ40
