به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان یکی از جاذبه‌هایی که گردشگران را به دیار نصف جهان می‌کشاند، هنرهای دستی و رشته‌های مختلف صنایع دستی است که از قدیم الایام در این شهر مرسوم بوده‌اند.
* بازتاب صنایع دستی در شکوه ابنیه تاریخی
تزئینات آجری، کاشی‌کاری و خوش‌نویسی از هنرهای دستی بوده که در ساخت بناها و آثار تاریخی باشکوه کاربردی فراوان داشته و از قرن‌ها پیش تا زمان حال بر اطراف مناره‌ها، گنبدها، داخل و خارج حسینیه‌ها و مساجد نقش بسته است.
هنرهایی همچون زری دوزی، قلم کاری، ترمه، نقره کاری، تذهیب، تحریر، انواع کتاب خطی و قرآن، قطعات نگارگری و نقاشی جمله‌گی به مرکزیت هنری اصفهان در کشور گواهی می‌دهند.
همچنین هنرهای قلم‌زنی، قالی بافی، خاتم کاری، قلمکار، فیروزه، مینا کاری ورزشی، زری بافی، گلابتون و پولک‌دوزی در کنار هنرهائی مثل زنجیره بافی، نساجی و طلاسازی هنری فاز صنایع دستی رایج در اصفهان بوده که در عهد صفوی رونق بسیار داشته ولی در دوران قاجار از شکوه و جلال آن قدری کاسته شده است.
به‌طور کلی طرح و نقش عموم صنایع دستی اعم از فرش و دوختنی‌ها و ظروف و... نقش زیادی در شکل‌گیری طرح‌های تزئینی ابنیه در عهد صفوی داشته و طراحان این دیار به نسبت درک خود از آثار قدیمی اقتباس کرده وبا خلاقیت ذهنی خود در هم آمیخته و هنرآفرینی کردند.
* قلم‌زنی پر رونق‌ترین هنر صنعت اصفهان
قلم‌زنی هنر تزئین مصنوعات مس و برنج و قلع است که از گذشته دور در اصفهان رواج داشته و این شهر را از مراکز مهم این هنر در کشور ساخته است که در حال حاضر بیشتر شاغلین و کارگاه‌های صنایع دستی اصفهان را همین رشته به خود اختصاص داده و سر پنجه‌های هنرمندانه این صنعتگران هر روز نقشی بدیع‌تر بر صفحه‌های مس و برنج می‌زند.
هنر خاتم سازی که در ساخت قاب و انواع تزئینات به کار می‌رود ترکیبی از چند ضلعی‌های منظم است که با استفاده از مواد اولیه گوناگون در رنگ‌های مختلف تشکیل می‌شودو هنری پرکار و دقیق است که به دقت و حوصله نیاز دارد به گونه‌ای که آن را ختم هنرها گفته و خوانده‌اند.
پاره‌ها،خرده‌های استخوان، عاج، شیشه و چوب و با چند ضلعی‌های دقیق بر انواع قاب و ساعت و وسایل نقش می‌بندد و زیبای منحصر به فردی را در آنها می‌آفریند.
فرش و قالی بافی از هنرهایی است که در عهد صفوی به وجود آمده و کارگاه‌های بسیاری را در این شهر به خود اختصاص داده بوده که در آن قالی‌های زربفت بافته می‌شده است البته تعداد رنگ‌هایی که در قالی‌های اصفهان به‌کار می‌رود کم است.
گره قالی‌های اصفهان فارسی بوده و جفتی آن هم کم است که روی دارهای مختلف کوچک و بزرگ بافته می شود، در شهرهای نجف آباد، داران و نائین هم رواج خاصی دارد، با رنگ‌های نباتی بافته‌می شود و بیشتر از روناس، قارا، اسیرک ، گندل، پوست گردو، پوست انار و چند گیاه دیگر استفاده می شود.
قلم کارسازی یکی از صنایع دستی پر سابقه است که قرن‌ها در اوج شهرت بوده و از دوره مغول در اصفهان مرسوم شده که هنرمندان برای جلب نظر خوانین مغول این کار را ابداع کردند و روی پارچه‌های مختلف با ساخت مهرها و کلیشه‌هایی این هنر را ابداع کردند که در زمان صفوی شهرت بیشتری یافته است.
در عهد صفوی بیشتر لباس‌های مردان و زنان، پرده‌ها و چادرها با این هنر و مهر های قلم کار تزئین می‌شده و کاربرد بسیار داشته است.
* منبت قدیمی‌ترین صنعت دستی اصفهان
منبت‌کاری هم که نوعی کنده‌کاری روی چوب است که با خلل و فرج صورت می‌گیرد نیز سابقه‌ای دیرینه در اصفهان دارد که شاید به زمان انسان‌های نخستین که قصد داشتند با تراشیدن چوب ابزار مورد استفاده خود را تهیه کنند به وجود آمده و در ساخت مبلمان و در و پنجره و تزئینات روی انواع ساخته‌ها بکار می‌رود و در اصفهان و گلپایگان رواج خاصی دارد.
نمدمالی هم در اصفهان، نجف آباد و شهرضا انجام می‌شود و انواع کلاه، پادری و منسوجات نمدی از این فرآورده ساخته می‌شود و در کنار این هنرها گیوه بافی و گیوه دوزی هم که در حال از بین رفتن است باید همچون میراثی معنوی و سینه به سینه حفظ شود که شاخه‌ای از آن تعمیر کفش یا ساخت کفش‌های جدید است.
* نمد مالی هنری که مهجور ماند
عبا بافی در نائین در شرق اصفهان با دستگاه خاصی انجام می‌شود که خود یکی از میراث معنوی و مذهبی و جاذبه‌ای برای گردشگران است و سالانه افراد زیادی از کارگاه‌های عبا بافی دیدن می‌کنند و 70 درصد این تولیدات به قم، مشهد و کشورهای عربی صادر می‌شود.
سفال و سرامیک که در نائین و شهرضا رواج دارد و شهرهای کویری نیز به آن می‌پردازند هم دیگر جاذبه صنایع دستی و سوغات اصفهان است که با فرآورده‌های گل و رنگ کردن لعاب هادی از اکسیدهای فلزات همچون مس، منگنز و کبالت ساخته می‌شود.
به گزارش فارس، همه این هنر صنعت‌ها علاوه بر اینکه سوغاتی ارزنده برای مسافران دیار اصفهان است و جاذبه‌ای برای گردشگری در رواج هنر و تزئین ابنیه و آثار تاریخی هم نقش داشته است.
گزارش از مهدی رفائی
انتهای پیام/2301/ق40/ژ1001
