به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در کابل، در حالی که سال 2001 بسیاری از کشورهای منطقه و همسایه افغانستان با حضور نیروهای بین‌المللی به رهبری آمریکا و حمله نظامی آنها به این کشور موافق بودند اما امروز همان موافقان دیروز با حضور بلندمدت آمریکا در این کشور مخالفت می‌کنند.
دلیل مخالفت کشورهای همسایه افغانستان و منطقه با ادامه حضور نظامی آمریکا در این کشور متفاوت است، اما آنچه همه روی آن اجماع دارند، خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان است و هر کشور بسته به منافع و اهدافی که برای خود ترسیم کرده است، استدلال جداگانه‌ای برای این امر ارائه می‌کند.
روسیه و آمریکا/ مشترکات و تمایزات
دولتمردان کاخ کرملین در آن برهه با حضور نظامی آمریکا در منطقه موافقت کردند، این باعث شد که آمریکا نیز در بخش‌های اقتصادی و سیاسی امتیازاتی را به روس‌ها واگذار کند.
از سوی دیگر این 2 کشور خصومت دیرینهای با یگدیگر دارند، ایجاد پایگاه نظامی آمریکا در افغانستان و حضور بلند مدت این کشور مسئله‌ای نیست که مسکو به راحتی از کنار آن بگذرد، نگرانی که نقطه مشترک روسیه و کشورهای منطقه است.
موضوع فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و حمایت روسیه از سوریه موضوعاتی هستند که شکاف عمیقی میان مسکو و واشنگتن ایجاد کرده است، آنچه دولتمردان روس آن را بر نخواهند تابید، تداوم حضور هژمونیک آمریکا در منطقه است که ایجاد پایگاه دائمی آمریکا در افغانستان، در این راستا تلقی می‌شود.
چین و آمریکا/ مشترکات و تمایزات
چین از کشورهای قدرتمند منطقه است که در یک دهه اخیر رشد چشمگیری در عرصه نظامی و اقتصادی داشته است به گونهای که غربیها این کشور را "غول خفته شرق" می‌نامند.
این کشور با آمریکا روابط تجاری گسترده‌ای دارد، هر 2 قدرت در مبارزه با تروریسم و افراط گرایی نظر واحدی دارند، چین همواره مسلمانهای "سین کیانگ" را متهم به بنیادگرایی کرده و به بهانه تروریسم آنها را سرکوب می‌کند.
از طرفی دیگر، این 2 کشور اختلاف نظرهای ژرفی دارند که همسویی آنان را در بلندمدت غیرممکن ساخته است.
چین همواره آمریکا را به مداخله در امور تایوان متهم کرده و حمایت چین از کره جنوبی نیز ابرقدرت غرب را نگران کرده است.
آمریکا، چین را به نقض حقوق بشر و جلوگیری از گسترش دموکراسی متهم می‌کند، موضوعی که چین آن را مداخله در امور داخلی خود می‌داند.
برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و کره شمالی نیز از موارد مورد اختلاف شدید میان 2 کشور است، در حالی که آمریکا این 2 کشور را متهم به دستیابی به سلاح‌های اتمی می‌کند، چین از این کشورها در برابر آمریکا حمایت می‌کند.
حمایت آمریکا از هند و حمایت چین از پاکستان نیز به این مسائل دامن زده است.
با وجود آن که یازده سپتامبر چین و آمریکا را کنار هم قرار داد اما اختلافات این کشورها برای هژمونی بر منطقه و جهان روز به روز بیشتر می‌شود.
پاکستان و آمریکا/ مشترکات و تمایزات
وضعیت و تاریخ روابط پاکستان با همه کشورهای منطقه متفاوت است، این کشور در دوران حیات خود شریک استراتژیک آمریکا در منطقه بود در حالیکه یک دهه گذشته اختلافات عمیق و بنیادی در سیاست خارجی 2 کشور مشاهده می‌شود.
اکنون روابط 2 کشور در طول تاریخ تعاملات در بدترین حالت خود قرار دارد، متهم کردن پاکستان به حمایت از تروریستان و طالبان، ایجاد پناهگاههای امن برای شبه‌نظامیان طالبان درخاک پاکستان و پناه دادن رهبر القاعده برای سال‌ها در پایتخت پاکستان از جمله انتقاداتی واشنگتن از "اسلام آباد" است و این امر تنش‌ها میان اسلام آباد و واشنگتن را افزایش می‌دهد.
از سوی دیگر پاکستان آمریکا را متهم به نقض تمامیت ارضی این کشور و انجام حملات هواپیماهای بدون سرنشین، کشتار نظامیان و غیرنظامیان پاکستانی و حمایت از هند می‌کند.
این واگراییها سبب شده است که پاکستان بیش از پیش به چین وابسته شود و به دنبال همگراییهای منطقه در برابر آمریکا باشد.
"بلوچستان" برای پاکستان چالشی عمده است، هر زمان که برای بلوچ‌ها فرصتی فراهم شده است، آنها خواهان استقلال و خود مختاری شده اند.
در این شرایط آمریکا برانگیختن حس استقلال طلبی بلوچ‌ها را برگ برنده‌ای برای مهار قدرت نظامیان پاکستان می‌داند و این درست همان مشکلی است که خواب را از چشم نظامیان پاکستانی ربوده است.
با توجه به تنشهای پیش آمده میان اسلام آباد و واشنگتن، امکان تیرگی روابط در صورت حضور دائمی آمریکا در افغانستان بیشتر خواهد شد به همین دلیل پاکستان تلاش خواهد کرد تا با اجماع منطقه‌ای علیه تداوم حضور آمریکا، راه رهایی از شر این ابر قدرت جهانی را جستجو کند.
ایران و آمریکا/ مشترکات و تمایزات
ماهیت انقلاب اسلامی ایران از همان ابتدا باعث شد که کشورهای غربی آن را به مثابه الگویی غیر غربی در منطقه خاورمیانه برنتابند به همین دلیل تلاش کردند با دشمن تراشیهای منطقه‌ای و تحریک عراق در جنگ هشت ساله علیه ایران، در عمل این کشور را به بن بست بکشند اما وقایع سال‌های پس از انقلاب ایران خلاف این را ثابت کرد.
اکنون آمریکا در تلاش است تا به بهانه برنامه هسته‌ای غیر صلح آمیز، ایران را با افکار عمومی کشورهای غربی مواجه کند و با تداوم و تشدید تحریم‌ها نظام ایران را از درون فلج کند، چیزی که به باور کارشناسان و واقعیتهای موجود به نتیجه دلخواه دست نخواهد یافت.
از سوی دیگر حمایت آمریکا از کشورهای عربی مخالف ایران و حمایت بی دریغ از رژیم صهیونیستی باعث عمیق‌تر شدن شکاف میان واشنگتن و تهران شده است.
ایران تنها کشور منطقه است که هیچ نقطه مشترکی با آمریکا ندارد و به همین دلیل به هیچ وجه خواهان حضور بلندمدت آمریکا در افغانستان به ویژه ایجاد پایگاه‌های نظامی در خاک این کشور نیست و این امر با توجه به نفوذ ایران در افغانستان و قدرت روبه رشد این کشور تهدید بزرگی در برابر آمریکا در آینده محسوب می‌شود.
هند و آمریکا/ مشترکات و تمایزات
هند همسوترین کشور منطقه برای آمریکا است، این کشور در سال‌های اخیر به دلیل تیرگی روابط میان پاکستان و آمریکا، تلاش کرده است خود را به آمریکا نزدیک کند.
"دهلی" و واشنگتن در خصوص بنیادگرایی برخاسته از پاکستان نظر واحدی دارند تا جایی که حادثه آتش سوزی و حمله به هتلی در هند که سال‌های پیش رخ داد، به پاکستان نسبت داده شد، موضوعی که اسلام آباد همواره آن را رد کرده است.
با این حال هند و آمریکا در خصوص پاکستان موضع یکسان و خصمانه‌ای دارند.
هند کشوری است که پس از روی کار آمدن دولت نوین در افغانستان کمک‌های مالی و فرهنگی زیادی به این کشور کرده است.
علاوه بر پرداخت میلیونها دلار کمک بلاعوض هم اکنون هزاران دانشجوی افغان در هند مشغول تحصیل هستند، این کشور همچنین با افغانستان روابط تاریخی گرمی دارد.
رشد روز افزون هند به عنوان یک قدرت دموکراتیک و درعین حال هسته‌ای در کنار سایر قدرت‌های نو ظهور در منطقه، ایالات متحده آمریکا را در بلندمدت نگران ساخته و در مقابل هند نیز ایجاد پایگاه دائمی نظامی آمریکا در منطقه را خلاف منافع ملی خود و خطری برای صلح منطقه می‌داند.
نتیجه‌گیری
با وجود پاره‌ای از مشترکاتی که کشورهای منطقه با آمریکا دارند و در شرایطی که برخی از این کشورها در ابتدای حضور نیروهای نظامی غرب به رهبری آمریکا در افغانستان موافقت کردند، اکنون همه این کشورها با حضور بلندمدت آمریکا و به ویژه ایجاد پایگاه نظامی دائمی در خاک افغانستان به شدت مخالف هستند.
جمعیت رو به رشد این کشورها، رشد اقتصادی روز افزون قدرت‌های منطقه‌ای، اختصاص سهم عمده تجارت در این جغرافیا و هسته‌ای بودن بسیاری از آنها آمریکا را با خطری جدی و غیر قابل اجتناب مواجه می‌کند.
از این رو امضای پیمان استراتژیک با افغانستان اگر چه گامی در جهت تحقق اهداف بلندمدت آمریکا برای حضور در منطقه خواهد بود اما چالش‌های موجود فرا روی این کشور را روز به روز بیشتر خواهد کرد.
مخالفت مدام کشورهای منطقه با حضور آمریکا در این جغرافیا و شکل‌گیری همگرایی میان این قدرتها، آمریکا را زمینگیر کرده و این احتمال را تشدید می‌کند که این کشورها به جای دستیابی به اهداف استراتژیک خود در منطقه با بحران دیگری مواجه گردند که می‌تواند موقعیت آمریکا را در نظام بین‌المللی تضعیف کرده و سبب برهم زدن معادله فعلی در جهان شود.
انتهای پیام/م
