کریمه کنگو بیماری خونریزی‌دهنده است

به گزارش خبرگزاری فارس از بیرجند، تب هموراژیک کریمه کنگو یک تب خونریزی‌دهنده ویروسی است که نخستین بار به صورت حاد در طی سال‌های 1944- 1945 سبب ابتلای بیش از 200 نفر در منطقه کریمه واقع در اوکراین (اتحاد جماهیر شوروی سابق) شده است.
عامل بیماری بعدها در سال 1956 به همراه علائم مشابه در کنگو (واقع در قاره آفریقا) شناسایی شد و به همین خاطر نام این بیماری ترکیبی از هر دو محل کریمه و کنگو انتخاب شد. نام دیگر بیماری نیز تب خونریزی‌دهنده آسیای مرکزی است.
امروزه در بیشتر کشورها به ویژه کشورهای همسایه ایران، ویروس این بیماری و یا آنتی‏بادی مربوط به آن از جمله عراق، پاکستان، ترکیه، افغانستان، دوبی، کشورهای عربی، قزاقستان، ازبکستان گزارش شده است.
در ایران برای نخستین بار در یک مطالعه روی کنه‏های جدا شده از دام‌ها در سال(1978) کنه‌های Ixodidea وargasidae  در خراسان مشخص شد که این کنه‌‌ها آلوده به ویروس عامل CCHF است. منشاء آن در آن زمان ورود دام‌های آلوده از مناطق مرزی شرق کشور اعلام شد.
در طی چند سال اخیر بیش از 100 مورد انسانی مظنون به بیماری و 45 مورد تایید و 15 مورد فوت در استان‌های خوزستان، بوشهر، چهار محال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی، یزد، کرمان، تهران، اصفهان و فارس گزارش شده‌اند. این بیماری در انسان کمتر یا بندرت اتفاق می‌افتد اگرچه میزان شیوع در حیوانات بیشتر است.
 
* مشخصات کریمه کنگو
مدیر کل دامپزشکی خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به شیوع این بیماری در استان و مشخصات کریمه کنگو گفت: عامل بیماری ویروسی از خانواده Bunyaviridae و جنس Nairovirus است و این ویروس دارای پوشش پروتئینی (envelop) و قطر ساختمان ویروس nm100 – 85 بوده و از گروه ران‌های یک رشته‏ای است.
محمد رضایی افزود: مقاومت ویروس در برابر حرارت کم است و در دمای 56 درجه سانتیگراد به مدت 30  دقیقه از بین می‌رود. بنابراین پختن گوشت و یا پاستوریزه کردن شیر سبب از بین رفتن ویروس می‌شود.
وی با بیان اینکه این ویروس می‏تواند در خون به مدت 10 روز در دمای 40 مقاومت کند، تاکید کرد: ویروس در محیط اسیدی مثلا اسید استیک دو درصد و یا محیط اسیدی ایجاد شده پس از جمود نعشی از بین می‌رود و همچنین در برابر هیپوکلریت سدیم یک درصد و محلول دو درصد و یا ضدعفونی‌کننده‏های فنولیک تا سه درصد حساس است.
رضایی گفت: صابون و مایعات یا مواد شستشودهنده با اینکه ویروس از بین نمی‌برند ولی تا حدی ویروس را غیر فعال می‏کنند.
 
*راه‌های انتقال بیماری کریمه کنگو
مدیر کل دامپزشکی خراسان جنوبی به راه‌های انتقال بیماری اشاره کرد و گفت: انتقال از طریق گزش کنه یکی از راه‌های مهم ابتلاء به حساب می‏آید، کنه‏ها از طریق تخمدان آلوده در تمام مراحل رشد آلوده شده و عفونت‌‏زا می‏باشند. کنه بالغ از طریق تخمدان Transovarial ویروس را به نوزادان خود انتقال می‏دهد.
رضایی با بیان اینکه در فصل فعالیت کنه، اوایل بهار تا پائیز، احتمال آلودگی زیادتر است، افزود:کنه‏ها از طریق گزش حیوانات مختلف از جمله گاو، گوسفند و بز (حیوانات اهلی)، پرندگان به ویژه شترمرغ، جوندگان حتی جوجه ‏تیغی را مبتلا می‌سازند.
وی تصریح کرد: غیر از کنه‏ اغلب حشرات نیز با تغذیه از خون دام‏های مبتلا، می‏توانند بیماری را به سایر حیوانات و یا انسان انتقال دهند و پرندگانی که حاوی کنه باشند به ویژه پرندگانی که به طور فصلی کوچ می‏کنند نیز می‏توانند در صورت آلودگی بیماری را به نقاط مختلف پراکنده کنند و دام در اثر تماس با خون یا ترشحات مبتلایان آلوده می‏شود.
مدیر کل دامپزشکی خراسان جنوبی در پاسخ به چگونگی انتقال آن از دام به انسان گفت: انسان نیز در اثر تماس مستقیم با خون و ترشحات یا بافتهای آلوده دام به ویژه افرادی که در صنعت دام نقش دارند از جمله دامپزشکان، دامپروران و کارکنان کشتارگاه و یا کارکنان بیمارستان مثل پزشکان، پرستاران و بهیاران در اثر تماس با افراد بیمار و یا وسایل آلوده آنها به بیماری مبتلا می‏شوند و از طریق تنفس در تماس با دام‌های آلوده نیز امکان ابتلا وجود دارد.
 
* علائم بیماری کریمه کنگو
مدیر کل دامپزشکی خراسان جنوبی گفت: پس از دوره کمون 3 تا 12 روزه عفونت خونی ویروس Viremia  ایجاد می‏شود و دام‌ها به ندرت علائم کلینیکی نشان می‌دهند و در اثر عفونت خونی ویروسی تب به مدت یک هفته در دام دوام می‏یابد و گهگاهی در حالت حاد خونریزی در مخاطات و یا پرخونی دیده می‏شود و پس از یک هفته دام به عنوان ناقل بیماری ویروس را از خود دفع می‏‏کند.
رضایی با بیان اینکه این بیماری در انسان به صورت‌های حاد، تحت حاد و خفیف یا فرم مخفی گزارش شده است، گفت: در فرم حاد پس از عفونت خونی ویروس علائم تب و سردرد، درد عضلانی، لرز، گلودرد، دردشکم، تهوع و استفراغ، اسهال، پرخونی ملتحمه چشم و حساسیت به نور دیده می‏شود و بین روزهای سوم تا ششم از آغاز علائم، دانه‏های قرمز جوش مانندی در سطح بدن به ویژه روی سینه و دست و پا و مخاطات بدن (دهان و واژن) ایجاد می‏شود.
وی افزود: در فرم شدید در اثر شدت بیماری لکه‏های خونریزی در زیر پوست مشاهده می‏شود که به همراه خون دماغ، استفراغ خونی، ملنا (مدفوع خونی در اثر خونریزی در دستگاه گوارش) و خونریزی رحمی است.
وی تاکید کرد: مرگ ممکن است در اثر تداوم اسهال و در نتیجه از دست رفتن مایعات بدن، خونریزی مغزی و یا ادم ریوی و نارسائی ریوی اتفاق افتد و میزان مرگ و میر 15 تا 70 درصد گزارش شده است.
مدیر کل دامپزشکی خراسان جنوبی گفت: بیمارانی که بدن آنها در برابر بیماری مقاومت کند از روز دهم به بعد همراه با محو شدن لکه‏های خونریزی بهبودی می‏یابند ولی دوره نقاهت ممکن است تا ماه‌ها به طول انجامد که به همراه عوارضی مثل اختلال در CNS مانند مننژیت، رعشه و غش، کما و نهایتا خونریزی مغزی، سقط جنین، ریزش مو، تورم مفاصل و اعصاب، زردی در اثر تورم کبد، اختلال در بینایی و شنوائی، لخته گسترده داخل رگی به همراه ضایعات کلیوی، قلبی و مغزی است.
 
*روش‌های تشخیص بیماری کریمه کنگو
مدیر کل دامپزشکی خراسان جنوبی با اشاره به روش‌های تشخیص بیماری کریمه کنگو به خبرنگار فارس گفت: در هفته اول بیماری و در مرحله تب می‌توان با نمونه‏گیری از خون ویروس را جدا کرد، همچنین می‏توان ویروس را از نمونه‏های بافتی مثل بافت کبد، طحال، کلیه، غدد لنفاوی جدا کرد.
رضایی با بیان اینکه ویروس را می‌توان در کشت سلولی تهیه شده از بافت کلیه میمون کشت داد و یا توسط آزمایش اثر ویروس را در نسخه‌برداری معکوس مشاهده کرد، تصریح کرد: به وسیله آزمایش‌های سرمی نیز می‌توان به جستجوی آنتی‏بادی پرداخت.
وی اضافه کرد:  بنابراین تشخیص بر پایه جداسازی ویروس از خون و بافت‌ها به روش کشت سلولی و یا تشخیص آنتی ژن ویروس به روش‌های IFAو EIA است.
رضایی اظهار داشت: همچنین با اندازه‏گیری SGOT و SGPT می‏توان به عفونت ویروس در کبد پی برد و معمولا در مبتلایان SGOT بالاتر ازSGPT  است.
 
*درمان و پیشگیری
مدیر کل دامپزشکی خراسان جنوبی گفت: در درمان بیماران غیر از مصرف داروی Ribavirin که برای درمان تب‏های هموراژیک با سندرم کلیوی مؤثر است می‏توان از تزریق خون، یا مایعات جایگزین آن برای کنترل حجم خون و تزریق ویتامین‌ها استفاده کرد.
رضایی تصریح کرد:Ribavirin  را می‏توان به صورت خوراکی و یا تزریقی مصرف کرد، حتی در افراد در معرض خطر توصیه شده که در راستای پیشگیری Prophylaxy به صورت رژیم پیشگیری‌کننده به میزان 500 میلی‌گرم هر شش ساعت یکبار به مدت هفت روز خوراکی مصرف شود.
وی افزود: برای پیشگیری یک واکسن تهیه شده ولی هنوز به طور گسترده برای انسان به کار نرفته است و بهترین راه پیشگیری محافظت در برابر گزش کنه است، به ویژه افرادی که در صنعت دام نقش دارند باید اقداماتی برای محافظت خود به ویژه در فصل بهار تا پائیز که فصل فعالیت کنه‏ها است داشته باشند.
مدیر کل دامپزشکی خراسان جنوبی گفت: به مردم توصیه می‌شود که دام‌ها را موقعی به کشتارگاه بفرستند که حداقل 14روز قبل با کنه تماس نداشته و هیچگونه تب و علائمی دال بر این بیماری نداشته باشند، بنابراین باید دام‌های پرواری را مرتب تحت نظر قرار داد و در طی دوره پرواری چندین نوبت سم‏پاشی یا از حمام ضد کنه استفاده کرد.
 
*تایید خبر مرگ یک نفر در بیرجند بر اثر بیماری
فرماندار بیرجند نیز در کارگروه سلامت و امنیت غذایی شهرستان بیرجند موضوع بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو را از مسائل جدید شهرستان دانست واظهار داشت: طی هفته‌های اخیر یک مورد تلفات گزارش شده است.
محمدعلی قاسم‌زاده نداف با اشاره به اینکه این بیماری بومی نبوده و از استان‌های همجوار وارد استان شده است، تاکید کرد: در این راستا تمهیداتی اندیشیده شده و موضوع با همکاری کارشناسان مورد مطالعه و بررسی است.
وی اضافه کرد: با برنامه‌ریزی‌های انجام شده با توجه به رعایت مردم هیچگونه تهدید متوجه همشهریان نخواهد بود.
قاسم‌زاده نداف بر هوشیاری و آگاهی مردم در این راستا تاکید کرد و گفت: اطلاع‌رسانی‌ها باید در زمینه این بیماری افزایش یابد.
----
گزارش از احسان مداح
----
انتهای پیام/خ10