به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، پژوهش به عنوان یکی از اساسی‌ترین وجوه اشاعه و انتشار دانش در جامعه و کنکاش در ابعاد علمی پدیده‌های موجود، همواره مورد توجه چهره‌های علمی و دانشگاهی بوده است.
بدیهی است پژوهش‌هایی موفق قلمداد می‌شوند که توان گره‌گشایی از موانع موجود در حوزه‌های مرتبط را داشته باشند و علاوه بر وجه کاربردی، نیاز روز و شرایط جامعه را در نظر بگیرد.
در این میان، هفته پژوهش فرصتی است برای تبادل تجربیات و تحقیقات پژوهشگران و محققان علوم مختلف دانشگاهی و معرفی چهره‌های برتر این عرصه که با تلاش خود، سعی در برون‌رفت از وضعیت موجود به سمت وضع مطلوب دارند.
یکی از پژوهشگرانی که امسال برای سومین سال پیاپی، به عنوان پژوهشگر برتر کشوری و دانشمند پراستناد یک درصد و 2 درصد در سطح دنیا معرفی شده، دکتر محمد رستگار است.
این پژوهشگر 36 ساله، زاده لارستان، دانش‌آموخته دکترای برق قدرت از دانشگاه صنعتی شریف است که در حال حاضر دانشیار گروه مهندسی قدرت و کنترل در دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه شیراز است.
چاپ و ارائه بیش از 100 عنوان مقاله در ژورنال‌های خارجی و داخلی و کنفرانس‌های بین المللی، حاصل تلاش این دانشمند جوان است.
طی گفتگویی با این پژوهشگر برتر، به موضوعاتی شامل لزوم ارتباط صنایع و دانشگاه، چالش‌های عرصه پژوهش، نیازسنجی مسائل حوزه انرژی و... پرداخته‌ایم.
پژوهش‌های دانشگاهی باید کاربردی و مسئله‌محور باشد
پژوهشگر برتر سال 1402 در گفتگو با خبرنگار فارس با اشاره به معیارهای معرفی پژوهشگران به عنوان پژوهشگر برتر گفت: یکی از معیارهای ارزش‌گذاری مقالات پژوهشی و علمی، تعداد استنادهای موجود به آن مقاله است که البته این یک معیار مطلق نیست.
محمد رستگار ادامه داد: در واقع، تعداد استناد یکی از معیارهای اعتبار پژوهش های انجام شده است.
وی با اشاره به اینکه پژوهش ها عموما به دو دسته بنیادی و کاربردی تقسیم می‌شود، افزود: پژوهش کاربردی باید نگاه مسئله محور داشته باشد و به رفع مشکلات و موانع صنایع یا سازمان‌ها بپردازد که اصولا در تحقیقات رشته‌های مهندسی و مقالاتشان عموما نگاه کاربردی به موضوعات داریم و به چالش ها و مسائل مطرح در دنیا و جامعه میپردازیم.
این پژوهشگر جوان اظهار داشت: در زمینه علوم مختلف به ویژه برق و کامپیوتر که تخصص خودم است، نسبت به وضعیت دنیا، در مجاورت مرز دانش در حال حرکت هستیم، به عنوان مثال در حیطه هوش مصنوعی که موضوع روز دنیا است، در کشورمان نیز به این مقوله پرداخته شده است.
رستگار به فاصله میان صنعت و دانشگاه پرداخت و افزود: از دید علمی و دانشگاهی، فاصله ای بین دانشگاه و جامعه و صنایع نمی‌بینیم چرا که مقالات و تحقیقاتی که به آن پرداخته می‌شود، واقعیت روز جامعه و مشکلاتی است که پیرامون ما وجود دارد.
پژوهش‌های حوزه انرژی، کاربردی است
وی با ذکر یک مصداق به شرح این موضوع پرداخت و گفت: به عنوان مثال در حوزه انرژی که مسئله روز جامعه است، مقالات و پایان‌نامه‌های متعددی در مقاطع ارشد و دکترا تدوین شده که به طور مستقیم به چالش‌هایی که در حیطه انرژی در دنیا و ایران وجود دارد، پرداخته‌ایم یا در زمینه هوش مصنوعی، اقدامات متعددی در صنایع و عرصه‌های دیگر در حال انجام است بنابراین پژوهش‌ها جنبه کاربردی دارد.
مدرس دانشگاه شیراز تصریح کرد: اما در این عرصه، گاهی از سوی صنعت اعتقادی به کار اصولی تحقیقاتی وجود ندارد که شاید مسیرهای طی شده کارساز نبوده یا فضای علمی کشور مبتنی بر تاثیرگذاری بر جامعه نبوده است یعنی بیشتر مقاله‌محور بوده تا پروژه‌محور که تاثیرگذاری اساتید بر صنعت و جامعه را کمرنگ کرده، البته مدتی است که نگاه وزارت علوم تغییر کرده است و امیدوارم اعتقاد صنایع و مدیران سازمان ها نیز به تحقیقات دانشگاهی بیشتر شود.
رستگار بیان کرد: قرار گرفتن در مرز دانش ارزش خاص خود را دارد و انتشار مقالات چه در ژورنال‌های بین‌المللی و چه در مجلات داخلی ارزشمند است، هرچند تاکید بیش از اندازه بر آن در آیین نامه های دانشگاهی می تواند موجب فاصله جامعه و دانشگاه شود.
ارتباط با دانشگاه و اعتقاد به کار تحقیقاتی در مجموعه‌های سازمانی نهادینه شود
وی با بیان اینکه به عنوان یک شخصیت دانشگاهی همه تلاشم ارتباط با صنایع است، افزود: ارتباط با دانشگاه باید با یک مجموعه سازمانی عجین شود و مدیر سازمان در راس هرم، هدایتگر این امر باشد تا این رویکرد را به نیروهای زیرمجموعه خود نیز تسری دهد اما گاهی پژوهش به عنوان امری زینتی و دکوری در نظر گرفته می‌شود.
دانشیار دانشگاه شیراز خاطرنشان کرد: در حالی که ارتباط صنایع با دانشگاه‌ها هم باعث ارتقاء سطح دانش در سازمان‌ها و صنایع می شود و هم حل مشکلات صنایع را با موضوعات روز دنیا میسر می کند. مدیران صنایع و سازمان ها باید اعتقاد راسخ داشته باشند که راه حل بسیاری از مشکلات امروز و آینده شان از مسیر تحقیقات دانشگاهی می گذرد.
وی تاکید کرد: اساتید دانشگاهی، به واسطه سالها تحقیق و بررسی، پاسخ بسیاری از موانع و چالش‌های صنایع را می‌دانند بنابراین باید این مسائل طی جلساتی مشترک بین مدیران صنایع و اساتید دانشگاه مطرح شود تا راه‌حل های موجود مطرح شود.
فعالیت این پژوهشگر به واسطه رشته تخصصی او بیشتر در حیطه برق قدرت است و به همین جهت بین دستگاه‌های اجرایی، بیشترین تعامل را با شرکت‌های برق منطقه ای و توزیع برق جنوب کشور دارد.
رستگار در این زمینه گفت: با شرکت‌های برق منطقه ای و توزیع برق جنوب کشور تعامل خوبی داشتیم و اگر در این ارتباط کم و کاستی وجود دارد، امیدواریم با جلسات مشترک بیشتر میان این شرکت ها و دانشگاهیان رویکردها بهبود یابد.
گذر از خاموشی‌های برق با بهره‌گیری از روش‌های هوش مصنوعی
این پژوهشگر اظهار کرد: در این زمینه، ناترازی انرژی الکتریکی و خاموشی‌های تابستانی که هر ساله با آن مواجه هستیم، مورد بررسی قرار گرفته و به دعوت مدیران برق استان و همچنین تمایل دانشگاهیان، مجموعه‌ای از اساتید کامپیوتر و برق و اعضای پژوهشکده هوش مصنوعی جلساتی داشتند که در آن مدیریت مصرف را با کمک الگوریتم‌ها و روش‌های هوش مصنوعی هدفمند کنند که بتوان از هم‌اکنون روش‌هایی را برای گذر از پیک بار سال آینده در نظر گرفت. امیدواریم این موضوع مورد اعتماد و توجه مدیران استانی و کشوری قرار گیرد.
رستگار در خصوص تلاش برای جلب اعتماد و توجه به پژوهش‌های کاربردی دانشگاهیان خاطرنشان کرد: با فعالیت در پژوهشکده‌های دانشگاه شیراز نظیر مرکز انرژی فسیلی و پژوهشکده هوش مصنوعی و از سوی دیگر ارتباط با صنایع و سازمان‌ها، تلاش موجود این است که پژوهش‌های کاربردی را نهادینه کرده و توجه مدیران را به کاربردی بودن تحقیقات دانشگاهی جلب کنیم.
چالش مدیران صنایع و پژوهشگران
رستگار تصریح کرد: اعتماد مدیران صنایع به دانشگاهیان و تحقیقات دانشگاهی یکی از چالش‌های حوزه پژوهش است.
وی افزود: البته به شخصه فاصله زیادی میان تحقیقات دانشگاهی و صنایع -آن گونه که مطرح می‌شود- تصور نمی‌کنم چرا که در فیلد کاری ما، تحقیقات انجام شده عموما مرتبط با نیاز جامعه در حال یا آینده است و نتایج تحقیقات ملموس می‌باشد، مثل مدیریت مصرف انرژی یا مبحث نفوذ گسترده مولدهای تجدیدپذیر که اکنون جزء سیاست‌های دولت است که از سالهای گذشته تحقیقات مربوطه مورد مطالعه دانشگاهیان بوده است.
گفتگو از: سمیه انصاری‌فرد
پایان پیام/پ
