حمیدرضا آیت اللهی
تربیت دینی ما توسط مربیانی انجام می شود که برخی مفاهیم و باورهای بنیادین دینی برای آنها هنوز واضح و روشن نشده است به همین جهت سلسله گفتارهایی بر اساس تجربیات علمی و فلسفی چند دهساله تنظیم شده است تا قدم قدم این مفاهیم و باورها روان و بدور از اصطلاحات فنی بگونه ای بازگو شود که بتواند راهنمایی برای مربیان و نحوه انتقال آن ها به متربیان بگردد.
متاسفانه برهان امکان و وجوب بصورت غلط متداول شده است.
در گفتار قبل، با برهان مبتنی بر شنیده های اطمینان یافته آشنا شدیم. در این گفتار، برهان امکان و وجوب در اثبات خداوند تبیین می شود. متاسفانه برهان امکان و وجوب بصورت غلط متداول شده است. معمولا در تبیین این برهان گفته شده است هر پدیده ای باید پدید آورنده ای داشته باشد و همینطور آن پدیدآورنده نیاز به یک پدید آورنده دیگر دارد و همینطور تا بی نهایت نمی تواند ادامه یابد پس باید یک پدیدآورنده اولی باشد که آن خداست. این تبیین غلط چند اشکال دارد:
- باید دنبال اینگونه خدا در اول عالم خلقت بگردیم و این خدا ربطی مستقیمی به الان پیدا نمی کند.
- خدا در این قالب برهان می شود مثل سایر پدیدآورنده ها: یعنی امری مادی
- نوع فاعلیت خدا در عالم غلط بیان می شود مثل باغبان و باغ و یا پدر و پسر یا مرغ و تخم مرغ، که مفهومی غلط از خداست.
علت هایی که در عالم وجود دارد از سنخ علیت خداوند برای عالم نیست.
- علت هایی که در عالم وجود دارد از سنخ علیت خداوند برای عالم نیست.
- علت های مادی از نوع علت مُعدّه هستند و با علت معده نمی توان خدا را ثابت کرد.
- این تسلسلی که در تبیین غلط برهان گفته می شود شاید نامفهوم باشد ولی محال نیست.
برای تبیین بخش اول این برهان از مفاهیم عقلی محض استفاده می شود. ابتدا مفهوم عقلی وجود را درک کنیم بدون آن که به چیزی اشاره داشته باشیم.
برای تبیین این برهان از مفاهیم عقلی محض استفاده می شود.
سپس با عقل خود این وجود را می توان دو گونه در نظر گرفت: یا وجودی که وجود داشتن برای آن ضرورت داشته باشد یا وجودی که وجود برای آن ضرورت نداشته باشد.
تقسیم فوق عقلی است و ربطی به عالم ندارد.
تقسیم فوق عقلی است و هنوز ربطی به عالم ندارد. اصلا نباید در این جا نمونه برای آن درنظر گرفت بلکه فقط درک عقلی است. اولی را وااجب الوجود اسم می گذاریم و دومی را ممکن الوجود.
نباید در این جا نمونه برای آن درنظر گرفت بلکه فقط درک عقلی است.
اگر چیزی که وجود برایش ضرورت ندارد وجود داشته باشد عقل می گوید باید یک علتی برای وجودش باشد.
ادامه دارد
انتهای پیام/
از شما صاحبنظر گرامی در حوزه تعلیم و تربیت هم دعوت می کنیم، از نویسندگان، ممیزان و اعضای هیئت تحریریه پنجره تربیت باشید. برای ارسال مطالب و عضویت در هیئت تحریریه، از طریق ایمیل FarsPanjarehTarbiat@gmail.com مکاتبه فرمائید.
