به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در بیشکک، «استانیسلاو پریچین» کارشناس تاریخ و محقق ارشد آکادمی علوم روسیه گفت: ایجاد اتحادیه گازی به نفع همه اعضا و کشورهای همسایه است زیرا علاوه بر حل مسئله تضمین امنیت انرژی، به رشد اقتصادی در منطقه کمک خواهد کرد.
اولین اطلاعات در مورد احتمال ایجاد اتحادیه گاز سه جانبه بین روسیه، قزاقستان و ازبکستان در حاشیه دیدار«قاسم ژومارت تاکایف» رئیس جمهور قزاقستان و «میخائیل میشوستین» نخست وزیر روسیه در دسامبر 2022 در جریان سفر رهبر قزاقستان به مسکو منتشر شد.
این خبر به یک "بمب اطلاعاتی" واقعی تبدیل شد زیرا هیچ کس قبلاً در مورد امکان چنین همکاری بین کشورهای همسایه در بخش گاز صحبت نکرده بود چرا که هر کدام از کشورها منافع خاص خود را در امر ایجاد اتحادیه دارند.
برای روسیه موضوع یافتن بازارهای جدید برای گاز طبیعی یک موضوع مهم است. در سال 2022 گازپروم روسیه با پایین ترین حجم صادرات مواد خام رکورد زد. این سقوط عمدتا به دلیل کاهش شدید عرضه گاز به اتحادیه اروپا- بازار اصلی فروش- این شرکت بود.
بنابراین با توجه به معکوس شدن زیرساخت‌‌های حمل و نقل گاز موجود "آسیای مرکزی - مرکز" و احداث شاخه‌های جدید خطوط لوله، فرصت‌های صادرات گاز طبیعی به بازارهای قزاقستان و ازبکستان را گسترش می‌دهد. علاوه بر این، روسیه انتظار دارد با دستیابی به سیستم حمل و نقل گاز این کشورها فرصت‌هایی را برای عرضه گاز به چین از طریق خط لوله فعلی گاز آسیای مرکزی چین ایجاد کند.
قزاقستان از یک سو با کمبود گاز مواجه است که در سال 2023 به حدود 1.7 میلیارد متر مکعب گاز خواهد رسید. در عین حال، این جمهوری از گازرسانی پایینی در برخی مناطق به ویژه شمال و شرق برخوردار است. اجرای طرح‌های همکاری سه جانبه در چارچوب اتحادیه، علاوه بر دریافت هزینه‌های ترانزیتی برای حمل و نقل مواد خام روسیه به ازبکستان، به آستانه این امکان را می‌دهد که تا حدودی مشکل تامین گاز به مناطق شمالی و شرقی کشور را حل کند.
وزارت انرژی قزاقستان با اظهار نظر در مورد مذاکره با طرف روسی خاطرنشان کرد که در دوره 2024-2025 تحویل گاز روسیه ممکن است به 4 میلیارد متر مکعب و در آینده این حجم به 10 میلیارد متر مکعب برسد.
پیشتر گزارش شده بود در چارچوب این اقدامات، گازپروم به گازرسانی مناطق قزاقستان شرقی و قزاقستان شمالی کمک می‌کند. امکان ساخت یکی از دو گزینه برای خطوط لوله گاز بارنائول-سمی-اوست-کامنوگورسک با انشعاب به پاولودار و تمیرتاو- پاولودار- بارنائول –اوستکامنوگورسک - اوست-کامنوگورسک وجود دارد.
موضوع کمبود گاز امروز برای ازبکستان حاد است. این کشور در شرایط محدود، فرصت افزایش تولید مواد خام با افزایش مصرف خود در شرایط اجرای تعدادی از پروژه‌های بزرگ اقتصادی در کشور و رشد سریع جمعیت مواجه است.
بر اساس پیش بینی کارشناسان موسسه پیش بینی اقتصاد کلان و مطالعات منطقه‌ای تاشکند در سال 2023 تولید در این کشور به 56.3 میلیارد متر مکعب در مقابل 51.7 میلیارد متر مکعب در سال 2022 افزایش خواهد یافت.
با در نظر گرفتن این واقعیت که اساس تولید برق در این جمهوری نیروگاه‌های حرارتی گازسوز است و رشد مصرف برق توسط صنعت و جمعیت پویایی سریع نشان می‌دهد، نیازهای ازبکستان تنها در سال‌های آینده افزایش خواهد یافت. در میان همسایگان این جمهوری، تنها روسیه و ترکمنستان می‌توانند نیازهای رو به رشد تاشکند را تامین کنند و در ترکمنستان بیشتر گاز برای مصرف داخلی و تعهدات برای تحویل به چین استفاده می‌شود.
در فهرست ذینفعان ایجاد اتحادیه گازی بین روسیه و قزاقستان و ازبکستان همسایگان منطقه‌ای تاجیکستان و قرقیزستان قرار دارند.
در جمهوری اخیر گازپروم در حال حاضر مالک سیستم حمل و نقل گاز محلی است و درگیر تضمین تامین گاز خود است. بر این اساس، صادرات مواد خام روسیه به منطقه تامین مستقیم مدوام گاز روسیه برای نیازهای قرقیزستان را تضمین می‌کند.
با جمع بندی مزایای بالقوه «چرخش گازی» روسیه به سمت آسیای مرکزی می‌توان گفت ایجاد یک اتحادیه گازی به نفع همه شرکت کنندگان در آن و کشورهای همسایه است، زیرا علاوه بر تضمین امنیت انرژی به پتانسیل اقتصادی منطقه کمک خواهد کرد.
پایان پیام/ح
