به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، با توجه به اینکه متولی راه‌اندازی سامانه مردم‌رسی استانداری فارس بوده، با اندکی تحقیق و پرس‌وجو به سراغ مصطفی مشفقیان، مدیرکل دفتر اجتماعی و فرهنگی استانداری فارس رفتیم و در باره این سامانه به گفتگو نشستیم.
فارس: آقای مشفقیان در ابتدا از سامانه مردم رسی بگویید و اینکه آیا استانداری فارس آن را راه اندازی کرده است و ماهیت و هدف این سامانه چیست؟
- از ابتدای اغتشاشات خیابانی و فتنه‌ای که قریب ۶ ماه پیش به بهانه فوت خانم مهسا امینی در کشور آغاز شد، نخستین و شاید مهمترین اتفاق در حوزه فرهنگی و اجتماعی، تلاش برای عادی سازی کشف حجاب و زیر پا گذاشتن شئونات اخلاقی و فرهنگی و مطالبه به‌حق و جدی که مردم از حاکمیت داشتند، تدبیر عالمانه و سریع برای مقابله با این موضوع بود.
قانون و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز صراحتا وزارت کشور را مسئول امر عفاف و حجاب در کشور دانسته و بر همین اساس، در استان‌ها نیز استانداری‌ها و مشخصا دفاتر امور اجتماعی و فرهنگی مسئول ساماندهی وضعیت عفاف و حجاب هستند.
بر همین اساس، با دستور استاندار فارس و تاکید نماینده ولی فقیه، در پاسخ به مطالبه به‌حق مردمی، قرارگاه صیانت فرهنگی و اجتماعی با حضور دستگاه‌های ذیربط و با عاملیت معاونت اجتماعی سپاه فجر فارس شکل گرفت که سامانه مردم‌رسی خروجی مشخص این قرارگاه است و ماهیت و هدف اصلی آن، به میدان آوردن ظرفیت‌های مردمی برای ساماندهی و رسیدگی به آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی است.
فارس: سازوکار اجرایی این سامانه چگونه است؟
- مردم به سامانه اعلام شده از طریق ارسال پیامک، مواردی که درخصوص کشف حجاب، روزه‌خواری و موارد دیگر در حوزه آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی می‌بینند، گزارش می‌دهند. پیامک‌های مردمی دریافتی، پایش و دسته بندی می‌شوند و سطح و نوع اقدام مردمی و سپس دستگاهی مشخص می‌شود.
به عنوان مثال، شهروندی اطلاع می‌دهد که مثلا در یک مجتمع تجاری کشف حجاب و روزه‌خواری رواج دارد، کار این سامانه این است که هم به مردم دغدغه‌مند آن منطقه اطلاع می‌دهد که بر اساس وظیفه شهروندی خود، پیگیر باشند و برای تذکر لسانی اقدام کنند و هم از طرف این قرارگاه، با صنف مربوطه و یا دستگاه ذیربط تماس گرفته می‌شود و درخواست می‌گردد با توجه به دغدغه مردمی گزارش شده، خود صاحب صنف و یا مالک و یا مسئول آن مکان هرگونه که صلاح می‌داند، تدبیری بیندیشد و برابر قانون مساله را حل کند.
فارس: برخی‌ها معتقدند این سامانه می‌تواند مجددا بهانه به دست دشمن بدهد و یا مردم را در مقابل مردم قرار دهد و یا در اصطلاح عوام، زیراب زنی را رواج دهد، در این رابطه چه نظری دارید؟
- اگر بخواهیم اینگونه به مساله نگاه کنیم و این استدلال سخیف را بپذیریم، سامانه ۱۱۰ پلیس هم سامانه زیراب زنی است چراکه مردم دزدی یا فساد و یا خرابکاری و یا حتی بمب‌گذاری و اقدام تروریستی را دیده‌اند و نباید گزارش دهند و باید سرشان به کار خودشان باشد و در کار دیگران دخالت نکنند!
این در حالی است که اصل مسئولیت‌پذیری اجتماعی و مشارکت‌پذیری مردمی، در همه جوامع دنیا به عنوان یک هنجار و ارزش پذیرفته شده و شهروندان خود را در قبال جامعه و دیگران مسئول می‌دانند.
کسانی که معتقدند ترویج امر به معروف و نهی از منکر و تذکر لسانی دادن مردم به مردم و مردم به مسئولان، امر مذمومی است طبیعتا با این قرارگاه و سامانه نیز مخالفند درحالی که ما تصور می‌کنیم بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی و فرهنگی، با ورود مردم و رواج تذکر لسانی عالمانه و محترمانه حل می‌شود. فرض کنید کارمندی در اداره‌ای مشغول رشوه‌خواری است و تا رشوه نگیرد کار مردم را راه نمی‌اندازد. حالا تکلیف مردم چیست؟ با این معضل بسوزند و بسازند؟ یا برای حل مساله ورود کنند؟
ما حل مساله را در گزارش مردمی به مسئول ذیربط و در عین حال، تذکر دادن مردم به کارمند متخلف می‌دانیم، حتی اگر آن شهروند، به هر دلیل مایل نیست و یا بیمناک از تذکر دادن مستقیم به کارمند متخلف است، می‌تواند فقط به مسئول مربوطه اطلاع دهد و انتظار داشته باشد آن مسئول با کارمند متخلف برخورد کند.
اساس کار سامانه مردم رسی نیز همین است. آن جایی که یک شهروند، آسیب اخلاقی و یا اجتماعی می‌بیند، علاوه بر اینکه می‌تواند خودش ورود کند و تذکر دهد، می‌تواند به مسئولان ذیربط که دریافت کننده پیامک او در سامانه هستند نیز اطلاع دهد تا آنها برای حل مساله به کمک مردم بیایند.
در یک کلام بخواهم بگویم، این سازوکار به هیچ وجه برای مردم و نظام هزینه‌‌سازی نمی‌کند چراکه صرفا مبتنی بر ترویج امر به معروف و نهی از منکر و تذکر لسانی است و فراتر از این، سازوکاری اندیشیده و تمهید نشده است.
فارس: با توضیحات شما، به نظر می‌رسد این سامانه، در واقع چیزی شبیه یک سامانه سوت زنی و گزارش دهی فساد مردمی است. مردم در چه زمینه‌هایی می‌توانند به این سامانه گزارش ارسال کنند؟
- هم اکنون این سامانه در چهار حوزه: روزه‌خواری در ماه مبارک رمضان، کشف حجاب، سگ‌گردانی و شرب خمر فعالیت می‌کند و با نظر استاندار، در فاز دوم به دریافت و بررسی گزارشات مردمی در حوزه‌های رشوه‌خواری، اختلاس و دزدی، زمین‌خواری و ... نیز خواهد پرداخت و دقیقا همین نقش سوت‌زنی و گزارش دهی مردمی را ایفا خواهد کرد.
فارس: در انتها اگر نکته‌ای دارید بفرمایید.
- سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی مهمترین مولفه‌ای است که همه ما باید نگران از دست رفتن آن باشیم. بی تفاوتی نسبت به معضلات و آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ازجمله کشف حجاب، رشوه‌خواری، عدم رعایت شئونات اخلاقی در سطح جامعه، دزدی و ... همه ازجمله عواملی هستند که از اعتماد عمومی می‌کاهند و سرمایه اجتماعی را به خطر می‌اندازند.
این اشتباه است که ما فقط به چند مورد آسیب فرهنگی بپردازیم و مثلا پرداختن به آسیب دزدی و اختلاس و رشوه‌خواری را بی اهمیت بپنداریم و این هم اشتباه است که فکر کنیم اول باید به اختلاس و دزدی و رانت‌خواری بپردازیم و بعد برسیم به پرداختن به آسیب‌های فرهنگی! هر آسیب و معضلی باید در جای خودش مورد واکاوی و بررسی قرار بگیرد و نباید فراموش کنیم بی تفاوتی برای حل آسیب‌ها، از اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی ما می‌کاهد.
آنهایی که فکر می‌کنند بی حجابی و عدم رعایت شئونات اخلاقی، دیگر برای مردم ما مهم نیست و یک معضل محسوب نمی‌شود و یا دیگر اهمیت ندارد، سخت در اشتباهند و چوب تشخیص غلط آنها را مردم نباید بخورند.
و نکته آخر اینکه موردی مثل لزوم رعایت حجاب جزء قوانین کشور ما است و تنها یک مساله اخلاقی و شرعی که شخصی قلمداد شود نیست. فرد بی حجاب در سطح جامعه، درواقع در ابتدا دارد قانون را زیر پا می‌گذارد و اگر بپذیریم که ما در رعایت این قانون می‌توانیم به اختیار خودمان عمل کنیم، باید بپذیریم که مثلا در رعایت ایستادن در پشت چراغ قرمز هم می‌توانیم به اختیار خودمان عمل کنیم و اجباری برای ایستادن پشت چراغ قرمز وجود ندارد و در این صورت، مطمئن باشید هیچ قانونی در جامعه محترم شمرده نخواهد شد و سنگ روی سنگ بند نمی‌شود.
بنابراین ما باید تلاش کنیم تا بار دیگر، قانون را به عنوان یک فصل‌الخطاب مهم به رسمیت بشناسیم و اخلاق اجتماعی و ارزش‌های فرهنگی را به ریل واقعی خود برگردانیم.
پایان پیام/ن
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
