نکات تفسیری جزء یکم قرآن کریم/ برخورد گزینشی با دین محکوم است

خبرگزاری فارس چهارمحال و بختیاری| ماه پرنور و رحمت رمضان بار دیگر فرارسید و ما به مهمانی پرشور الهی دعوت شدیم. رمضان، ماهی است که آسمان، زمین را در آغوش ملکوتی‌اش کشید و از این هم‌آغوشی مبارک، مولود قدسی و نورانی «قرآن»، آرمیده در گلبرگ‌های خوش رایحه‌ «وحی»، قدم به عرصه وجود نهاد.

مسلمانان هر چه دارند از قرآن است و بهترین راه براى تحصیل روحانیت قلب و صفاى دل و بودن به یاد خدا، تلاوت و تدبر در آیات قرآن است.

ماه رمضان ویژگى‌هاى زیادى دارد از جمله اینکه ماه نزول قرآن است؛‏ «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآن». این ویژگى‏ که در ماه رمضان واقع شده است تصادفى نیست؛ چرا که ماه رمضان ماه تربیت (روزه) است و تربیت بدون تعلیم نمی‌شود و قرآن تعلیم‌دهنده است.

اینکه در ماه رمضان قرآن خواندن سفارش شده، علتش این است که در ماه رمضان به سبب روزه، قلب انسان صاف شده و آماده پذیرش تبلیغات است و قرآن هم بهترین تبلیغ است. پس مراد این است که در ماه رمضان قرآن بخوانیم که هم قلبمان آن را بپذیرد و هم هدایت و تربیت شود.

لذا بهترین اعمال در شب‌ها و روزهاى ماه مبارک رمضان تلاوت‏ قرآن است؛ همانگونه که در حدیثی آمده است: هر چیزى را بهارى است و بهار قرآن ماه رمضان است.

ثواب تلاوت یک آیه از قرآن در ماه رمضان

وقتى خواب روزه‌دار که بى‌خبرى مطلق است عبادت باشد، بیدارى او که در حال تلاوت‏ قرآن باشد به طریق اولى عبادت بالاترى است چرا که تلاوت قرآن از افضل عبادات است و کمتر عبادتى به پایه آن مى‌رسد، به راستى فضیلت آن بیرون از حد و شمار است و اجر و ثوابى بس عظیم دارد تا آن جا که ثواب تلاوت‏ یک آیه از این معجزه الهى در این ماه، برابر با تلاوت‏ تمام قرآن در غیر ماه رمضان قرار داده شده است.

لذا در نظر داریم هر روز چند آیه‌ای از جز مورد نظر را تفسیر کنیم و برخی نکات را در کنار یکدیگر مرور کنیم.

پنج ویژگی نجات‌بخش در متقین

در آیه دوم سوره بقره، خداوند متعال قرآن را مایه هدایت متقین معرفی می‌کند ذَلِکَ الْکِتَبُ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِینَ با اینکه این کتاب برای هدایت تمام انسان‌ها نازل شده است؛ اما چون تنها متقین هستند که به رهنمودهای آن گوش می‌دهند و از آن بهره می‌برند؛ پس صحیح آن است که بگوییم: قرآن تنها همین گروه را هدایت می‌کند و دیگران چون گوش و چشم به روی قرآن بسته‌اند، بهره‌ای از هدایتگری آن نمی‌برند و حتی در مواردی زیان هم می‌بینند.

آنچه باعث می‌شود تا متقین از قرآن بهره‌مند شوند پنج خصلت است که آن‌ها با تکیه بر فطرت پاک خدادادی صاحب آن شده‌اند آن پنج خصلت عبارتند از: به نادیدنی‌هایی که وحی از آن خبر می‌دهد ایمان دارند (یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ)، داشتن ارتباط با خدا (یُقِیمُونَ الصَّلَوهَ)، بی‌هیچ چشم‌داشتی از هر آنچه که خدا روزی آنها کرده است به دیگران انفاق می‌کنند (ممَِّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ)، به آنچه که بر تو و پیامبران پیش از تو وحی کردیم ایمان دارند (یُؤْمِنُونَ بمَِا أُنزِلَ إِلَیْکَ وَ مَا أُنزِلَ مِن قَبْلِکَ) و به جهان پس از مرگ، ایمان دارند و هرگز آن را فراموش نمی‌کنند (بِالاَْخِرَهِ هُمْ یُوقِنُونَ)

در سختی‌ها و مشکلات زندگی از صبر و نماز مدد بگیرید

استعانت یعنى کمک خواستن و این وقتى است که انسان به تنهایى نتواند مشکلی را که پیش آمده بر وفق مصلحت خود برطرف سازد. خداوند متعال فرمود: اِسْتَعِینُواْ بِالصَّبرِْ وَ الصَّلَوهِ (آیه ۴۵ سوره بقره)؛ در سختی‌ها و مشکلات خود از صبر و نماز کمک بگیرید که این دو، بهترین وسیله براى پیروزی‌اند؛ چون صبر در هر بلا و حادثه عظیمى آن را کوچک و ناچیز ساخته و نماز هم که توجه به خدا و پناه بردن به اوست، روح ایمان را زنده می‌سازد و به آدمى مى‏‌فهماند که به جایى تکیه زده که ویران شدنی و از هم گسستنى نیست.

در برخی روایات، روزه به عنوان مصداقی برای صبر معرفی شده است که افراد می‌توانند برای پیروزی بر مشکلات خود از آن کمک بگیرند.

برخورد گزینشی با دین محکوم است

أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکِتَابِ وَ تَکْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاءُ مَن یَفْعَلُ ذَلِکَ مِنکُمْ إِلَّا خِزْىٌ فىِ الْحَیَوهِ الدُّنْیَا وَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ یُرَدُّونَ إِلىَ أَشَدِّ الْعَذَابِ وَ مَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُون‏َََ (۸۵- بقره)

خداوند متعال در این آیه با ذکر نمونه‌ای از برخورد گزینشی با دین، این عمل را به شدت محکوم کرده و آن را موجب خفت دنیا و عذاب آخرت معرفی می‌کند.

در این مثال، عده‌ای مورد عتاب الهی قرار می‌گیرند که مردم بی‌گناه را می‌کشتند و از خانه و کاشانه‌شان آواره می‌کردند و توجهی به دستور دین در حرام بودن این کار نداشتند در عوض فدیه دادن و آزاد کردن اسیرانشان که این هم دستور دین است را چون به نفع‌شان بود تمام و کمال قبول داشتند و به آن عمل می‌کردند. قرآن کریم با بیان این نمونه به تمام کسانی که ملاک عمل کردنشان به دین، خواهش‌ها و خوشایندهای نفسانی آن‌هاست هشدار داده و ضمن منع آن‌ها از چنین برخورد سلیقه‌ای با دین، همگان را از عواقب دنیایی و عذاب اخروی آن بر حذر می‌دارد.

متاسفانه کم نیستند کسانی که از مجموع بایدها و نبایدهای دین، تنها بخشی را قبول داشته و به آن عمل می‌کنند که نفعی به حال دنیایشان داشته باشد؛ روزه را می‌گیرد چون به رژیم و تناسب اندام او کمک شایانی می‌کند ولی حجاب را قبول یا چندان توجهی به آن ندارد زیرا مانع از جلوه‌گری او در کوی و برزن است.

در فرهنگ قرآن، انسان سعادتمند کسی است که تمام بایدها و نبایدهای دین را به چشم نسخه‌ای شفابخش از یک پزشک زبردست می‌بیند که عمل دقیق و کامل به آن، ضامن سلامت اوست.

وای بر آنان که مساجد را خراب می‌کنند

وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّن مَّنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَن یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ وَ سَعَى‏ فىِ خَرَابِهَا أُوْلَئکَ مَا کاَنَ لَهُمْ أَن یَدْخُلُوهَا إِلَّا خَائفِینَ لَهُمْ فىِ الدُّنْیَا خِزْىٌ وَ لَهُمْ فىِ الاَْخِرَهِ عَذَابٌ عَظِیمٌ(۱۱۴- بقره)

در این آیه شریفه، کسانی که نمی‌گذارند در خانه‌های خدا، نام او یاد شود و همتشان را صرف تخریب مساجد می‌کنند جز ستمکارترین افراد شمرده شده‌اند. بر اساس شان نزولی که برای آیه گفته شده، منظور از تخریب مسجد، ویران کردن آن با کلنگ و سایر ابزارهای تخریب و انهدام است؛ درست مانند کاری که آل سعود و آل خلیفه با مساجد بحرین کردند و یا همانند جنایتی که مزدوران آن‌ها در مورد مسجد و بارگاه سامرا روا داشتند.

احمق کیست؟

وَ مَن یَرْغَبُ عَن مِّلَّهِ إِبْرَاهِیمَ إِلَّا مَن سَفِهَ نَفْسَهُ (۱۳۰- بقره)

در فارسی، سفیه به کسی گفته می شود که بی‌عقل، کم‌خرد، ساده‌لوح، کودن یا همان احمق باشد. این معنا در عرف جامعه به کسی اطلاق می‌شود که در مناسبات اجتماعی خود بسیار ضعیف‌تر از دیگران بوده یا به طور کلی از انجام آن ناتوان باشد؛ اما در فرهنگ قرآن، بی‌عقل کسی است که از کیش ابراهیم که همان آیین توحید و خداپرستی است روی برگرداند.

بر این اساس، هر کس به هر اندازه که از این جاده دین، خارج شود به همان اندازه بی‌عقل است و احمق. در این معادله قرآنی، میزان بهره هوشی یا نوع مدرک تحصیلی کاملا هیچ نقشی ندارد؛ بلکه شاخص بهره عقلی میزان عبودیت است.

تحدیر (تندخوانی) جز اول قرآن توسط استاد معتز آقایی

پایان پیام/ ۶۸۰۳۵