خبرگزاری فارس از اصفهان-گروه فرهنگی؛ اگر روزی گذرتان به مغازه‌های چرم‌فروشی بیفتد، همین که از درب مغازه وارد می‌شوید، بوی چرم اصیل به مشامتان می‌خورد؛ چرم گاوی، چرم بزی و...همیشه با استشمام بوی چرم، انرژی گرفته‌ام، مغازه‌دار وقتی بخواهد یک فوت از چرمِ خامِ اصیل گاوی را برایتان ببرد باید کاتر، تیز کند و وقتی روی پرزهای نرمش می‌کشد، صدای ساییده شدن پرزها گوش‌نواز است.
اطرافم هنرمند چرمدوزی کم ندیده‌ام، یادم است در کودکی کلاس چرمدوزی رفتم و یک خانم تهرانی اولین کیف دوخته چرمم را به قیمت بالایی خرید، هرچه گفتم:« بانو، این کیف به این قیمت نمی‌ارزد.» توی کَتَش نمی‌رفت و می‌گفت چون هنر دست است ارزش دارد.
چرخ روزگار چرخید و با هنرمندی چرمدوز آشنا شدم، هنرمندی که حتی دانشگاه کارشناسی طراحی کیف و کفش را خوانده و در این راه کارآفرینی کرده و آموزش می‌دهد.
اعظم ریحانپور متولد ۱۳۶۰ است، از سال ۸۳ هنر چرمدوزی کار می‌کند، خیلی از تکنیک‌ها و نکات را با آزمون و خطا یاد گرفته و معتقد است چرمدوزی درآمد خوبی دارد، وقتی از او می پرسم چه شد به چرمدوزی علاقه‌مند شدید، می‌گوید: «هرکس لباسی می‌گیرد، کیف و کفشی را می‌خواهد با آن ست کند و طبق سلیقه خودم هر طرحی دوست داشته باشم را می‌توانم بدهم، برای همین این هنر را انتخاب کردم، قبلا خیاطی آموزش می‌دادم ولی حس کردم روی کیف و کفش بیشتر می‌شود مانور داد، طراح کیف و کفش در ایران کم داریم و جزو اولین نفراتی هستم که تحصیلاتش را دارم.»
خانم ریحانپور کارشناسی مشاوره و راهنمایی را سال ۸۲ می‌گیرد و بعد به وادی خیاطی ورود می‌کند، در همان زمان‌ها چرم را در کار و دانش یاد می‌گیرد و به سبب علاقه‌اش، کارشناسی‌اش را نیز می‌گیرد، ظاهرا کارشناسی ارشد این رشته هنوز در ایران نیست وگرنه خانم ریحانپور علاقه داشت بیشتر ادامه دهد.
تاریخ هنر چرمدوزی
هنرمند چرمدوزی در ادامه صحبت‌هایش به تدریس در دانشگاه اشاره‌ای دارد و اظهار می‌کند: قبل از تدریس تربیت مربی کد مربی‌گری گرفتم و در کرج استاد مربی شدم.
وی درمورد قدمت این هنر برایم می‌گوید که به دوران هخامنشیان برمی‌گردد و در این باره اینطور توضیح می‌دهد: دوره هخامنشی بیشتر از کیف‌های چرمی به عنوان ابزار کار استفاده می‌شد، گفته می‌شود اولین کفش متعلق به آقای نمکی بوده که اولین کفش را در ایران می‌پوشیده و قبل از کیف و کفش، لباس چرم رواج داشته است.
هرچند گفت‌وگویم با خانم ریحانپور تلفنی است اما در ذهنم تصویر کیف پول‌ها،کیف‌ها و کلاه‌های دست‌دوز چرمی نقش می‌بندد، برای همین کاربرد چرم را می‌پرسم و هنرمند چرمدوزی پاسخ می‌دهد: از چرم به عنوان قاب، ساعت، معرق، تزیینات، فرش، دیوارکوب، شکلات‌خوری و آباژور استفاده می‌شود که برخی از این کاربردها بیشتر مورد استفاده خارج کشور است.
چرم طبیعی آرامش‌آفرین است
از آنجایی که دو نوع چرم طبیعی و مصنوعی داریم و قیمت چرم طبیعی نسبت به چرم مصنوعی قابل توجه است، برایم سوال است که او از کدام نوع استفاده می‌کند و می‌گوید: چرم طبیعی کار می‌کنم، چون چرم مصنوعی ارزش کار کردن ندارد و از نظر مالی هم نمی‌صرفد، از طرفی چون از مواد شیمیایی است خاصیت چرم طبیعی را ندارد.
ریحانپور در ادامه می‌گوید: چرم طبیعی انرژی مثبتی دارد، با رنگ‌های طبیعی دباغی شده است و خاصیت دارد، پرزی که پشت چرم طبیعی است باعث آرامشی در بدن می‌شود و انرژی‌های منفی را می‌گیرد و همچنین قدیم بیشتر از وسایل طبیعی استفاده می‌کردند که خودش در ایجاد آرامش افراد موثر بود ولی الان از بس مصنوعی است عصبی بودن آدم‌ها بیشتر است؛ البته بسیاری از افراد چون وسع مالی‌شان نمی‌رسد، از چرم طبیعی استفاده نمی‌کنند ولی اگر حساب کتاب کنیم کیف با چرم مصنوعی ممکن است هر سال خراب شود ولی کیف با چرم طبیعی ممکن است چند سال کار کند.
تشخیص چرم طبیعی و مصنوعی را از هنرمند چرمدوزی می‌پرسم و پاسخ می‌دهد: طبیعی پشتش پرزدار است و کمی بو می‌دهد البته بوی بدی ندارد ولی عده‌ای بویش را متوجه می‌شوند همچنین اگر گرما ببیند برایش اتفاقی نمی‌افتد ولی چرم مصنوعی در گرما چون پلاستیکی است خودش را جمع می‌کند پشتش حالت پنبه‌ای یا نخی دارد و بوی نامطبوعی دارد.
چرمدوزی، رشته پردرآمد
می‌روم سراغ اصل مطلب و اصل کاری که او کرده و از کارآفرینی می‌پرسم و می‌گوید: چرمدوزی رشته پردرآمدی است و افراد به راحتی بعد از سه چهار ماه، می‌توانند به درآمدزایی برسند، از سال ۹۰ با کمیته امداد همکاری دارم و سال ۹۵ طرح راهبر شغلی را با کمیته امداد اجرا کردیم که افرادی را معرفی و برای ما کار می‌کردند، خیلی از هنرجوهایم به درآمد خوبی رسیدند، خودشان مغازه و کارگاه دارند و محصولاتشان را به تولید و فروش می‌رسانند و حتی آموزش می‌دهند.
ریحانپور می‌گوید: قبل از کرونا سالیانه بیش از ۱۰۰ نفر را آموزش می‌داده ولی بعد از کرونا آموزش‌ها تک نفری شد و تعداد پایین آمد و دوباره دارد زیاد می‌شود ولی از این آموزش‌ها سالیانه ۵۰ نفر به کارآفرینی می‌رسند.
هنرمند چرمدوزی از طرح پیشران با همکاری جهاد دانشگاهی نیز می‌گوید که: در این طرح افرادی که نیاز به کار دارند را معرفی می‌کنند آموزش می‌دهیم و اگر دوست داشتند با ما کار می‌کنند و کارهای بچه‌ها را در نمایشگاه‌ها به فروش می‌رسانیم.
خانم ریحانپور ادامه می‌دهد: تا کنون بیش از هزار نفر زیر دستم آموزش دیدند و حتی بعضی هنرجوها از شیراز، اهواز، یاسوج، بابل، مشهد و... می‌آیند اصفهان آموزش می‌بینند تا این هنر را در شهر خودشان آموزش دهند. یک سال در چرمدوزی، ترمه به کار بردم، یک سال چهل تکه، یک سال مینا و هر سال با تلفیق هنرها از این خلاقیت استقبال شد.
آموزش به افراد نیازمند برای درآمدزایی
سوالی ذهنم را درگیر کرده، وقتی از او می‌پرسم شما می‌توانستید محصولاتتان را تولید کنید و به فروش برسانید، چه اصراری داشتید به افراد دیگر به خصوص افراد نیازمند آموزش دهید تا آن‌ها به درآمد برسند، می‌گوید: همه چیز درآمد نیست، آموزش هم برای پول نیست، این که به یک نفر یاد بدهی و او کارش را با ذوق و شوق نشانت دهد، شوق درونی برایم ایجاد می‌کند، بیشتر کارم آموزش است تا تولید ولی تولیدم هم خدا را شکر خوب است، یعنی اگر الان سفارش ۱۰۰۰ تایی بگیریم بچه‌ها تا یکی دو ماه دیگر آماده می‌کنند و در حال حاضر ۵۰ نفر مستقیم و ۱۰۰ نفر غیرمستقیم کار می‌کنند.
ریحانپور می‌گوید: بیشتر بچه‌های ما بی‌سرپرست یا بدسرپرست هستند، آن‌ها بیشتر از همه احتیاج دارند با یاد گرفتن هنر، روی پای خود بایستند، ضمن آنکه در خانه بالا سر بچه‌هایشان هم هستند و در سایت‌ها و فضای مجازی فروش دارند، حداقل با این پول توانسته تلویزیون خانه را بخرد، این‌ها را که می‌شنوم کلی خوشحال می‌شوم.
هنرمند چرمدوزی از اهمیت گرامی داشتن هنر می‌گوید: اگر می‌خواهیم کادو بدهیم از صنایع دستی بدهیم، اینگونه برای خودمان ارزش قائل می‌شویم، وقتی هنر دست را هدیه می‌دهیم برای طرف اینقدر ارزش دارد که حیفش می‌آید دست بگیرد و می‌فهمد چقدر برایش وقت و ارزش گذاشته شده است.
چرم‌هایی که مثل بچه آدم می‌ماند
وی در ادامه می‌گوید: یک بار در یک مغازه، یک نفر را دیدم، کیفی بر دوشش بود، کیف برایم آشنا بود، گفتم: کیفت را از کجا خریدی؟ گفت فلان جا و گفتم از کارگاه ما خریدی! طرز دوخت، مثل بچه خودت می‌ماند خودت بیشتر ذوق می‌کنی وقتی دیگران از آن استفاده کنند.
ریحانپور می‌گوید: مردم باید خودشان به خودشان کمک کنند، به جای آنکه از جنس چینی استفاده کنند، از خودشان خرید کنند و هدیه بدهند نه اینکه کالاهای چینی را هدیه بگیرند، کالای چرمدوز چینی بی‌کیفیت در بازار زیاد است.
هنرمند چرمدوزی از دنیای هنردرمانی می‌گوید، برایم جالب است که هنرجویش با اینکه بچه طلاق است طوری در کار غرق می‌شود که نمی‌فهمد ساعت چگونه می‌گذرد و هنر آنقدر به هنرجوها آرامش می‌دهد که ذهنشان از مشکلات بیرون می‌آید.
در پایان از او درمورد سختی‌های مسیر و هم‌سفری‌های راه می‌پرسم، از همکاری خانواده‌اش می‌گوید، از وقتی که دخترش چهارساله بوده و او را پیش خانواده می‌گذاشته تا برود دانشگاه، از کمک نهادهای مختلف و گاهی سنگ‌اندازی‌هایشان ولی در نهایت می‌گوید: هر کاری هم راحتی دارد هم سختی تا سختی‌ها را نچشی راحتی‌ها برایت شیرین نیست.
*گفت‌و‌گو از: فائزه سراجان
پایان پیام/۶۳۱۲۴/ح
