عزیزالله مولوی، امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در شهرکرد گفت: در فضای فرهنگی و اجتماعی امروز کشور که طیف‌های مختلف با گرایش‌های فکری و نگرشی متنوع اصرار بر ابراز ذهنیت‌های خود دارند، بیش از هر زمان دیگری نیازمند آشنایی با مهارت، ضوابط و اخلاق گفت‌وگو هستیم.
معاون فرهنگی اجتماعی دانشگاه شهرکرد مذاکره محترمانه، جسورانه و البته غیرپرخاشگرانه را از ویژگی‌های انسان‌ها در جوامع مترقی دانست و افزود: نخبگان فرهنگی و اجتماعی مسئولیت دارند اینگونه مهارت‌ها را در میان اقشار مختلف جامعه توسعه دهند.
مولوی با اشاره به اینکه در سطح جهانی در باب گفت‌وگو سخنان بسیاری ارائه و کتاب‌ها، مقالات و رسائل فراوانی منتشر شده است، تشریح کرد: یکی از مهم‌ترین بخش‌های کتاب‌های منطقی مبحث صناعات خمس است؛ یعنی صناعاتی مانند برهان، جدل، خطابه، شعر و مغالطه که منطقیان به هنگام بحث از صناعت، آداب و اخلاق جدل و مناظره نیز مباحثی را ارائه می‌دهند اما حجم این مطالب به‌قدری زیاد است که ارائه یک گزارش از آن نیز کاری مشکل است.
فریب‌کاری و خشونت ثمره فقدان گفت‌وگوست
وی مطرح کرد: اگر گفت‌وگو از جامعه‌ای حذف شود، فریب‌کاری و خشونتی مصیبت‌بار جای آن را خواهد گرفت.
عضو هیأت علمی دانشگاه شهرکرد با بیان اینکه روان‌شناسان اجتماعی تاکید دارند اگر باب گفت‌وگو بسته شود مغرضان و توطئه‌گران سود برده و خیرخواهان به حاشیه رانده می‌شوند، اظهار کرد: در روزهای اخیر شاهد رویدادهایی بودیم که به خوبی این ادعا را اثبات می‌کند.
مولوی بیان داشت: با این مهارت می‌توان بسیاری از مواضع خلاف را به وفاق تبدیل، بسیاری از سوء‌تفاهم‌ها را برطرف و تقویت روابط عاطفی را جایگزین تنش در روابط کرد و تهاجم‌ها، بددلی‌ها و کینه‌توزی‌ها را زدود یا از شدت آن‌ها کاست تا به یک فهم نسبتاً مشترک برسیم.
وی با اشاره به اینکه گفت‌وگو به معنای جر و بحث پرهیجان برای اثبات صحت ادعای خویش نیست، توضیح داد: در گفت‌وگو باید به جای من‌مَداری و تومَداری یعنی اینکه من مقصرم یا تو، مسأله را اصل قرار دهیم و این پرسش را مطرح کنیم که الان مسأله ما دقیقا چیست؟ و به دنبال حل چه مسأله‌ای هستیم؟
معاون فرهنگی اجتماعی دانشگاه شهرکرد با اشاره به اینکه وقتی ۲ نفر با یکدیگر گفت‌وگو می‌کنند، پیش‌فرض این است که هر ۲ از آن موضوع آگاهی قابل توجهی دارند، عنوان کرد: گفت‌وگو در عین بی‌اطلاعی، کم‌اطلاعی، مستند نبودن و از روی حدس، گمان، شایعه و منابع مشکوک مجهول و یا از سر جهل مرکب که فرد نمی‌داند که نمی‌داند، مخل اثربخشی‌ست.
چه زمانی گفت‌وگو منجر به موفقیت می‌شود؟
مولوی در پاسخ به این سوال که چه زمانی گفت‌وگو منجر به موفقیت می‌شود؟ گفت: اولین شرط این است که ما حقیقت را از انانیت خود بیشتر دوست بداریم و چسبندگی به نظر خود و اصرار بر حفظ دیدگاه خویش و بی‌توجهی به شواهد، استنادات و براهین طرف مقابل از مواضع خطا و مخالف اخلاق گفت‌وگو است.
وی با بیان اینکه باید هرگونه غرض، هوای نفس و سوگیری را کنار گذاشته و کاملاً تسلیم حقیقت شویم، عنوان کرد: مقدس‌انگاری حقیقت، ما را در رسیدن به گفت‌وگوی اثربخش یاری می‌کند.
عضو انجمن علمی اساتید اخلاق کاربردی ایران، اجتناب از نگاه‌های دوقطبی را یکی دیگر از شرایط گفت‌وگو دانست و افزود: ممکن است در دیدگاه ۲ طرف گفت‌وگو نقاط ضعف و قوت وجود داشته باشد، لذا هر چقدر طرفین بیشتر بر نقاط قوت طرف مقابل خود انگشت بگذارند، به مرزهای گفت‌وگوی اثربخش نزدیک‌تر می‌شوند.
مولوی با بیان اینکه همبستگی و احساس سرنوشت مشترک یکی دیگر از جنبه‌هایی‌ست که در گفت‌وگوی اثربخش بسیار دخالت دارد، اظهار داشت: تأکید بر نقاط و مقدمات مشترک و زمینه‌های همسو یکی دیگر از شرایطی‌ست که تکانه‌های روانی ناشی از اختلاف در دیدگاه‌ها را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهد.
برچسب زدن ممنوع!
وی با اشاره به اینکه خصم‌انگاری و دشمن دانستن کسی که نگاهش با ما متفاوت است و برچسب‌زنی به کسی که با ما موافق نیست از موانع تحقق گفت‌وگوی روش‌مند است، بیان کرد: تمسخر، تحقیر، متلک‌پرانی، تیکه انداختن، توهین، فحاشی، استفاده از الفاظ رکیک و شوخی با باورهای فرد، مناظره و گفت‌وگو را به مخاصمه و منازعه سوق می‌دهد.
عضو هیأت علمی دانشگاه شهرکرد درآمیختن انگیزه و انگیخته را از الزامات منطقی و اخلاقی برای نتیجه‌بخش بودن گفت‌وگو دانست و اظهار کرد: این که در روایات آمده است «به گفته بنگرید، نه گوینده» نیز ناظر بر همین مطلب است.
مولوی با تاکید بر اینکه در گفت‌وگو نباید انگیزه‌خوانی کرد، بیان داشت: جملاتی مانند «تو وابسته به فلان جریان هستی و منافع شما اقتضاء می‌کند چنین موضعی بگیری»، «البته که من هم اگر فلان مقدار حقوق می‌گرفتم طرفداری می‌کردم» و... از جمله مواردی‌ست که موجب انحراف در جریان گفت‌وگو می‌شود.
وی مطرح کرد: امام علی(ع) در سخن حکیمانه‌ای می‌فرمایند: «حکمت، گمشده حکیم است. پس در هرجا که باشد، آن را طلب می‌کند.» و حضرت عیسی(ع) نیز به پیروان خود چنین توصیه کرده است که حق را از اهل باطل بگیرید، اما باطل را از اهل حق نگیرید و ناقدان سخن باشید.
هوش هیجانی از ابزار‌های لازم برای ورود به گفت‌وگوست
معاون فرهنگی اجتماعی دانشگاه شهرکرد با بیان اینکه ملایمت و نرم‌خویی و به تعبیر علمی هوش هیجانی از ابزار‌ها و شرایط لازم برای ورود به گفت‌وگو است، افزود: کسی که دارای سخن و مدعایی منطقی و مستدل است، چه نیازی به جار و جنجال و خشونت و تندی دارد؟ چرا که سلاح منطق و استدلال متقن به مراتب برنده‌تر و کاراتر از سلاح خشم و غضب است.
مولوی با اشاره به اینکه اصولاً اولین آفت و ضرر خشونت و غضب در گفتار، نصیب خود فرد می‌شود، خاطرنشان کرد: امیرمؤمنان(ع) در این مورد می‌فرمایند: «شدت خشم، سخن گفتن را دگرگون کرده، قدرت استدلال را بریده و فهم و درک را پراکنده می‌سازد».
وی توضیح داد: به نظر می‌رسد برای جذب عقل‌ها و دل‌ها به سوی پذیرش حق هیچ وسیله‌ای کاراتر از ملایمت و نرمی نیست، به همین دلیل زمانی که حضرت موسی و هارون(ع) می‌خواهند برای انذار فرعون حرکت کنند، خداوند به آنان دستور می‌دهد که اگر می‌خواهید به نفوذ سخنان خود در دل سخت فرعون و در نتیجه متذکر یا خاشع شدن او امیدوار باشید، با ملایمت و نرمی با او سخن بگویید.
عضو انجمن علمی اساتید اخلاق کاربردی ایران اضافه کرد: خداوند، پیامبر اکرم(ص) را به دلیل برخورداری از این ویژگی ستوده و عامل موفقیت و جذابیت او را همین ملایمت و مدارا معرفی کرده است.
وی در پایان گفت: از خدا توفیق ادب گفت‌وگو می‌جویم و برای ایران آرزوی بالاترین مرتبه عزت و سرافرازی را دارم.
پایان پیام/ ۶۸۰۳۸
