افغانستان، امنیت منطقه و تجارت مؤلفه‌های اصلی نشست سران آسیای مرکزی

به گزارش خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری فارس، چهارمین نشست سران کشورهای آسیای مرکزی در چولپان آتا در قرقیزستان برگزار شد.

در این نشست، «امامعلی رحمان» رئیس جمهور تاجیکستان در مورد امنیت منطقه، عوامل بی‌ثباتی و وضعیت افغانستان سخنرانی کرد.

وی رادیکالیسم و افراط گرایی را تهدیدی جدی برای کشورهای آسیای مرکزی خواند.

رئیس جمهور تاجیکستان گفت: نگرانیم که افراط گرایان بتوانند از پتانسیل اعتراضی استفاده و اوضاع منطقه را بی‌ثبات کنند. باید فعالانه عمل کنیم. در غیر این صورت، خطر واقعی بی ثباتی اوضاع داخلی کشورهای ما را تهدید خواهد کرد. تقویت خدمات ویژه در مقابله با گسترش ایدئولوژی رادیکال در آسیای مرکزی ضروری است.

رحمان افطود: مشکل افغانستان باید در مرکز توجه بین المللی باشد. در غیر این صورت، وضعیت ممکن است تشدید شود و به تغییراتی در موازنه قدرت ژئوپلیتیکی در سراسر اوراسیا منجر شود.

 به گفته رئیس جمهور تاجیکستان، طالبان از ایجاد یک حکومت فراگیر در افغانستان با حضور نیروهای مختلف سیاسی و اجتماعی جلوگیری می‌کند که می تواند منجر به بی ثباتی در منطقه شود.

«قاسم ژامرت تاکایف» رئیس جمهور قزاقستان نیز در سخنان خود با محوریت منابع آبی و محیط زیست هشدار داد که منابع آبی در آسیای مرکزی می‌تواند حداقل 20 درصد کاهش یابد.

تاکایف پیشنهاد ایجاد دفتر پروژه کشورهای آسیای مرکزی برای حفظ محیط زیست و اجرای سیاست‌های تغییرات آب و هوایی را داد.

وی گفت: منابع آبی آسیای مرکزی تا سال 2040 ممکن است 20 درصد کاهش یابد. از این رو پیشنهاد می‌کنم که دفتر پروژه کشورهای آسیای مرکزی برای حفظ محیط زیست و اجرای سیاست هماهنگ در زمینه تغییرات آب و هوایی ایجاد شود و سال 2025 را سال حفاظت از یخچال‌های طبیعی اعلام کنیم.

رئیس جمهور قزاقستان خواستار دعوت چین و روسیه برای نشست‌های بعدی شد و گفت:پیشنهاد می‌کنم نباید ما محدود به حد و مرز سرزمینی باشیم و باید روسیه و چین را به جلسات دعوت کنیم.

علاوه بر این، تاکایف پیشنهاد داد که جلساتی هر 6 ماه یکبار برگزار شود.

وی علاوه بر این، رئیس جمهور قزاقستان لزوم حذف عوامل بی ثباتی در مناطق از جمله مشکلات مرزی را یادآور شد. در این راستا، تشکیل شورای کارشناسی بین دولتی برای تعیین حدود مرزها را توصیه کرد. 

به گفته وی، امروز باید تعامل برای جلوگیری از بروز پدیده‌های منفی در فضای اطلاعاتی که برای کل منطقه مضر است، تقویت شود.

تاکایف ادامه داد: ماهیت این کار باید خدشه ناپذیری دوستی ما باشد. باید در مخالفت با هرگونه تلاش برای تفرقه بین مردم و شکاف در روابط خود و بین قومی متحد شویم.

رئیس جمهور قزاقستان ادامه داد: متاسفانه هنوز فقدان اطلاعات در رسانه‌های ما از نظر پوشش زندگی در کشورهای منطقه وجود دارد. مطلوب است که این روند معکوس شود، به نظر من  شاید ایجاد یک کانال تلویزیونی یا وب سایت خبری منطقه‌ای منطقی باشد.

تاکایف همچنین تصریح کرد که برای مطالعه دقیق این نکات، برگزاری منظم جلسات روسای ادارات و خبرگزاری‌های مربوطه در آسیای مرکزی مفید خواهد بود.

وی تاکید کرد: رهبران کشورها باید تمام تلاش خود را برای از بین بردن هر چه بیشتر عوامل بی ثباتی در منطقه انجام دهند.

«سردار بردی محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان نیز در این نشست پیشنهاد کرد که آسیای مرکزی برای سرمایه گذاری‌های جدی و بلندمدت باید جاذبه ایجاد کند. کشورهای ما برای این اقدام، همه امکانات، پتانسیل صنعتی و اقتصادی لازم را دارند.

علاوه بر این، بردی محمداف پیشنهاد داد که باید به کارآفرینان کشورهای آسیای مرکزی فرصتی برای ارتباط مستقیم با یکدیگر داده شود. 

وی ادامه داد: برای تحقق این هدف پیشنهاد می‌کنم یک شورای همکاری تجاری در آسیای مرکزی ایجاد کنیم که این امر به ایجاد یک پس زمینه اطلاعاتی مثبت کمک می‌کند.

همچنین بردی محمداف پیشنهاد ایجاد جایزه در زمینه فرهنگ را داد.

وی گفت: لازم است به وزارتخانه‌های خارجه دستور دهیم که با یونسکو در زمینه حفظ میراث تاریخی کشورهای آسیای مرکزی همکاری کنند.

«شوکت میرضیایف» رئیس جمهور ازبکستان  تعامل کشورهای آسیای مرکزی در حوزه امنیتی را جهت گیری استراتژیک خواند.

به گفته وی، افراط گرایی، تروریسم، قاچاق مواد مخدر و جنایات سازمان یافته تهدیدی برای ثبات و نظم در کشورها هستند.

رئیس جمهور ازبکستان همچنین به خطرات استفاده از اینترنت توسط نیروهای مخرب اشاره کرد و پیشنهاد تشکیل جلسات منظم روسای شوراهای امنیت و خدمات ویژه برای بحث و بررسی و ارائه راه حل برای این مشکلات را داد. 

«سادیر جباراف» رئیس جمهور قرقیزستان در سخنرانی خود با اشاره به وضعیت افغانستان آن را همچنان دشوار و غیرقابل پیش بینی خواند.

وی گفت: کشورهای آسیای مرکزی باید با طالبان مذاکره کنند. لازم است با همکاری این کشور مسیرهای جدیدی توسعه یابد.

جباراف همچنین به رفع موانع تجارت آزاد بین کشورهای آسیای مرکزی اشاره کرد و گفت: بر اساس پیش بینی‌های کارشناسان، "مرکز ثقل" اقتصاد جهانی به تدریج به سمت آسیا تغییر می‌کند که در ارتباط با آن فرصت‌های جدیدی برای منطقه از جمله برای توسعه بخش‌های سبز، دیجیتال و خلاق می‌گشاید.

وی گفت: محرک رشد در آسیای مرکزی تجارت و سرمایه گذاری آزاد، توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و ترانزیتی و دیجیتالی شدن است.

رئیس جمهور قرقیزستان خاطرنشان کرد که مراکز تجاری مرزی ایجاد شده در مرز قزاقستان و ازبکستان و همچنین یک مرکز تجاری صنعتی و لجستیکی در نزدیکی مرز قرقیزستان و قزاقستان به تشدید تجارت کمک خواهد کرد.

جباراف ادامه داد: با توجه به اینکه کشور ما به دریا دسترسی ندارند، لازم است برای بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل، ترانزیتی و لجستیکی کشورهای آسیای مرکزی، در درجه اول از نظر افزایش سطح یکپارچگی در منطقه و همچنین بهبود زیرساخت‌های لجستیکی کشورهای آسیای مرکزی تلاش کنیم.

وی تاکید کرد:  توسعه کریدورهای راه آهن و جاده در دهه‌های آینده می‌تواند آسیای مرکزی را به چهارراهی برای مسیرهای تجاری جدید تبدیل کند که از نظر اهمیت با جاده تاریخی ابریشم رقابت خواهد کرد.

رئیس جمهور قرقیزستان گفت: یک پروژه مهم ساخت راه آهن چین - قرقیزستان - ازبکستان است که اجرای موفقیت آمیز آن به طور قابل توجهی تجارت بین المللی، سرمایه گذاری و پتانسیل ترانزیتی آسیای مرکزی را افزایش می‌دهد. 

جباراف با توجه به کمبود آب و معضلاتی که ممکن است در آینده گریبانگیر کشور شود، اظهار داشت: من مجدداً پیشنهاد می‌کنم به طور مشترک سازوکارهای سودمند متقابل را برای استفاده از آب ایجاد کنیم تا کشورهای بالادست فرصت استفاده از آب را برای نیازهای آبیاری در طول فصل رشد، را داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد که طرف قرقیزستان از همکاری در چارچوب موافقتنامه استفاده از منابع آب و انرژی رودخانه نارین و سیردریا بین قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان در سال 1998 حمایت می‌کند.

رئیس جمهور قرقیزستان گفت: ما از مشارکت سرمایه گذاری قزاقستان و ازبکستان در پروژه‌های برق آبی در قرقیزستان استقبال می‌کنیم. لازم به ذکر است که حادثه ای که در بهار سال جاری رخ داد، آسیب پذیری را نشان داد و بنابراین لازم است امنیت سیستم یکپارچه انرژی آسیای مرکزی تقویت شود.

در نتیجه این نشست تعدادی از اسناد از جمله نقشه راه توسعه همکاری‌های منطقه‌ای 2022-2024 به امضا رسید.

خاطر نشان می‌شود که اولین نشست مشورتی سران کشورهای آسیای مرکزی در شهر نورسلطان(آستانه) (2018) برگزار شد و دومین نشست در تاشکند در سال 2019  برگزار شد.

در سال 2020 قرار بود این اجلاس در قرقیزستان برگزار شود، اما به دلیل شیوع ویروس کرونا یک سال به تعویق افتاد و در آگوست 2021 ترکمنستان میزبان همسایگان خود بود.

انتهای پیام/ح