به گزارش خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری فارس، «بختی بیک صاحب بایف» کارشناس ارشد مسائل سیاسی وضعیت آسیای مرکزی را تنش زا دانست که درگیری میان کشورها، بازی عوامل خارجی و قاچاق مواد مخدر ، آسیای مرکزی را در گرداب بی‌ثباتی و تنش می‌کشاند.
این کارشناس علوم سیاسی در مورد سیاست خارجی قرقیزستان گفت: این کشور سیاست خارجی مشخص و مدونی در قبال همسایگان خود در منطقه ندارد. واکنش مقامات به برخی موقعیت‌ها یا حوادث مرزی کاملاً خودجوش است و این نشان دهنده عدم وجود یک سیاست ژئواستراتژیک معنادار و بلندمدت در قرقیزستان است.
وی افزود: این رویکرد در رابطه با نزدیکترین کشورهای منطقه و هم در روسیه و چین مشاهده می‌شود.
صاحب بایف در خصوص حوادث مرزی قرقیزستان و تاجیکستان گفت: حوادث مرزی ناشی از تحریک برخی عوامل و طرف‌ها است اما این موضوع به هیچ وجه با خصومت تاجیک‌ها و قرقیزها مرتبط نیست، بلکه با وضعیت سیاسی بسیار بی‌ثبات در داخل کشورها مرتبط است.
به گفته وی، آمریکا می‌خواهد یک "تاجیکستان بزرگ" ایجاد کند با این انتظار که تقریباً 5-6 میلیون تاجیک شوروی سابق با 20 میلیون تاجیک افغان متحد شوند. این اقدام در تقابل با روسیه، افغانستان و چین خواهد بود.
این کارشناس قرقیز گفت: روسیه به شدت نگران این عامل است و حتی با نگه داشتن تمام کارت‌های قدیمی در تعیین مرزها میانجیگری می‌کند. این واقعیت است که قاچاق مواد مخدر از طریق مرز تاجیکستان، افغانستان و جنوب قرقیزستان تا حدی از طریق ازبکستان، قزاقستان و سپس روسیه و از آنجا به اروپا صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: این مسیر قاچاق مواد مخدر از قدیم وجود داشته و آمریکایی‌ها، برخی اتباع قرقیز، تاجیک، ازبک، قزاق و روس‌ها در آن دست دارند. هیچ کس نمی‌خواهد از قاچاق مواد مخدر محروم بماند، زیرا این درآمد واقعی برای آنهاست. همه این عوامل از قاچاق بین المللی مواد سود می‌برند. از این رو روسیه اعلام کرد که اوضاع را کنترل خواهد کرد، زیرا این خطر وجود دارد که تاجیک‌های افغانستان با شوروی سابق متحد شوند.
کارشناس علوم سیاسی به افتراق قرقیزها و ازبک‌ها اشاره کرد و گفت: تنش بین قرقیزها و ازبک‌ها در رابطه با مخزن آب کومپروت است که قبلاً متعلق به قرقیزستان بود، سپس مدتی به ازبکستان منتقل شد و پس از فروپاشی اتحاد شوروی تاشکند هرگز کنترل این مخزن را به قرقیزستان برنگرداند.
وی ادامه داد: در حال حاضر وضعیت با ازبکستان نسبتا عادی شده است. آخرین حادثه زمانی رخ داد که یک خانواده قرقیزستانی سعی کردند کالای قاچاق را از طریق مرز به ازبکستان منتقل کنند. پس از شلیک‌های هشدار دهنده، آنها متوقف نشدند و تیراندازی شد و خانواده قرقیزی کشته شدند. هر چند که البته هنوز مشخص نیست که این افراد دقیقاً چه چیزی را به آن سوی مرز می‌خواستند بیاورند. اخیراً یک تونل زیرزمینی مجهز در همان مرز در عمق 3-4 متری کشف شد که طول آن 100 متر بود.
صاحب بایف افزود: در مورد روابط کنونی قرقیزستان و ازبکستان، به طور کلی تنش عملاً کاهش یافته است. تعیین مرز ازبکستان و قرقیزستان تقریباً به پایان رسیده است که به میزان قابل توجهی از تنش بین دو کشور کاست.
کارشناس قرقیزی در مورد خطرات در کمین آسیای مرکزی گفت: ظاهراً ممکن است انفجاری قوی در منطقه رخ دهد، زیرا داعش در خاک برخی کشورها مستقر شده و منتظر فرمان از لندن یا واشنگتن برای بی ثبات کردن اوضاع در آسیای مرکزی است.
وی ادامه داد: در دره فرغانه، مرزهای سه کشور قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان به هم می‌رسند و جمعیت بسیار متراکمی، حدود 7 میلیون نفر وجود دارد. مردم ساکن در این منطقه افراطی هستند. ازبک‌های رادیکال می‌خواهند «خلافت فرغانه» ایجاد کنند که این نیز یک سناریوی بسیار واقعی است. به احتمال زیاد، اتاق‌های فکر در انگلستان مستقر هستند و از نظر مالی توسط آمریکا حمایت می‌شوند. وضعیت منطقه نسبتا مبهم است و از بسیاری جهات می‌تواند با تصمیم ناتو در مورد اوکراین که در نشست مادرید در مورد ادامه خصومت‌ها اتخاذ شد، تشدید شود.
صاحب بایف بیان کرد: در عین حال، غرب می‌خواهد عامل تایوان را برای تهدید منافع چین، شعله‌ور ساختن آتش بی‌ثباتی در دره فرغانه و ایجاد درگیری نظامی بین قرقیزستان و تاجیکستان را فعال کند.
کارشناس قرقیزی تاکید کرد که بنابراین احتمال اینکه چندین کانون تنش به طور همزمان در منطقه آسیای مرکزی ایجاد شود، بسیار زیاد است. من یک واقعیت مهم دیگر را اضافه می‌کنم که روسیه، ترکمنستان و چین در حال برنامه ریزی برای ایجاد یک خط لوله گاز از طریق افغانستان به سمت چین هستند. روسیه در تلاش است تا اقدامات متقابلی را همراه با چین انجام دهد و این برای ترکمنستان مفید است، زیرا هرچه خطوط لوله به سمت آسیای مرکزی بیشتر باشد، درآمد این کشور از این امر بیشتر خواهد شد. حتی اطلاعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه روسیه می‌خواهد جنبه نظامی-سیاسی برای اجرای این پروژه فراهم کند و چین نیز آماده حمایت مالی از آن است. این موضوع پس از بازدید طالبان از مجمع اقتصادی سنت پترزبورگ مشخص شد.
وی ادامه داد: طالبان علاقه مند است که هم خط لوله گاز و هم لوله نفت از خاک افغانستان عبور کند و اگر اکنون این خط لوله در امتداد شمال افغانستان به سمت چین کشیده شود، در آینده بحث لوله گذاری به سمت جنوب مطرح می‌شود. این لوله از طریق افغانستان و پاکستان به اقیانوس هند خواهد رسید. این طرح ژئواستراتژیک روسیه با چین و ترکمنستان است که البته در تضاد با سیاست غرب به ویژه آمریکا و انگلیس است، بنابراین سعی خواهند کرد به هر طریق ممکن با آن مقابله کنند.
صاحب بایف افزود: چین تمایل دارد خطوط لوله را از طریق افغانستان بسازد، زیرا برای همه طرف‌ها مفید است. هند و پاکستان نیز به این موضوع علاقه دارند. پس تقابل کشورهای خشکی و دریایی با منافع ژئوپلیتیکی متفاوت وجود دارد.
انتهای پیام/ح
