به گزارش خبرگزاری فارس از گرگان، مراسم آیین نکوداشت ۲۸۹ مین سالروز تولد شاعر و عارف ایرانی ترکمن«مختومقلی فراغی» با حضور احمد کاکابایوویچ قربانوف «سفیر ترکمنستان در ایران» در روستای آقتوقای مراوهتپه برگزار میشود.
مراسم بزرگداشت شاعر شهیر ترکمن عصر روز پنجشنبه ۲۹ اردیبهشت ماه جاری در آرامگاهش واقع در روستای «آقتوقای» شهرستان مراوهتپه برگزار خواهد شد.
* زندگینامه مختومقلی فراغی/ یکی بزرگترین شاعران زبان ترکمن و یکی از مهمترین شخصیتهای مردم ترکمن
مختومقلی فراغی در سال ۱۱۰۲ دیده به جهان گشود و در سال ۱۱۶۹ یا ۱۱۷۶ شمسی در گذشت. مختومقلی بزرگترین شاعران زبان ترکمنی و یکی از مهمترین شخصیتهای مردم ترکمن به شمار میآید. پدرش نام وی را به دلیل پیمان برادری که با شخصی به نام (سلیم مختوم) بسته بود (مختومقلی) به معنای (غلام مختوم) گذاشت.
مختومقلی فراغی شاعر و عارف نامی و بلند آوازه ترکمن که به فردوسی این قوم نیز مشهور است با خلق شعرهای بیبدیل خویش با مضامین اجتماعی، سیاسی، دینی و عرفانی، کمک شایانی به احیای زبان و ادبیات ترکمنها نمود و گنجینهای پایانناپذیر از فرهنگ غنی این قوم به یادگار گذاشت.
مختومقلی فراغی از شاعران بزرگ ترکمن که پدرش «دولتمحمد آزادی» نیز از شاعران و علمای این قوم بود، در سال ۱۱۱۲ هجری خورشیدی در روستای «حاجیقوشان» از توابع بخش مرکزی گنبدکاووس دیده به جهان گشود.
وی از کودکی به علم و دانش علاقه وافری داشت و خواندن، نوشتن، فراگیری علوم عقلی و نقلی را در محضر پدرش دولت محمد آزادی آموخت سپس در مکتب نیاز صالح که از پیران و عارفان زمان بود به کسب فضایل عرفانی و معنوی پرداخت تا آنجایی که از دقایق علوم و معرفت بهره کافی یافت و جوانه شعر و ادب در بوستان خاطرش سر بر کشید.
مختومقلی سپس برای ادامه تحصیل عازم سیر و سفر به بخارا، افغانستان، هندوستان، کابل، ازبکستان، ترکمنستان، آذربایجان، شیروان، خیوه و تبریز شد و سرانجام با ره توشهیی از علم و دانایی به منطقه اترک به میان ایل و تبار خود بازگشت.
مضامین و سبک و سیاق گلزار معنوی مختومقلی
از سرودههای مختومقلی حدود ۱۰ هزار بیت به دست ما رسیده که نمونه کاملی از لهجه خالص ترکمنی است و در واقع کاری که مختومقلی در زبان ترکمنی انجام داد، شباهت به کار دانته در زبان ایتالیایی و فردوسی در زبان فارسی دارد.
مختومقلی در زمینههای گوناگون سخن منظوم طبع آزموده و گلزاری معنوی از خود به یادگار نهاده که حاوی مسمطات، قصاید و غزلیاتی شورانگیز است، این شاعر و عارف نامی ترکمن با شناخت اوضاع زمانی خود و الهام از فرهنگ و مدنیتی که به آن تعلق داشت با زبان زیبای شعر مسائل، مشکلات و موضوعات اجتماعی زمان خویش را بیان میکرد و همین اشعار مردمی عامل ماندگاری و جاودانگیاش در اذهان عمومی بوده است.
از مفاهیم بلند دیگری که در اشعار مختومقلی موج میزند، توجه به فضیلتهای اخلاقی، نوع دوستی، غمخواری و حکمت عملی است که آثار این شاعر و عارف نامی را به گنجینهای از سجایای اخلاقی مبدل ساخته است.
در سرودههای مختومقلی نمونههای فراوانی از عنایت خاص شاعر به فرهنگ، رسوم، گفتار و عقاید رایج مردم دیده میشود.
او در یکی از شعرهای خود دربارهی فرهنگ و جایگاه والای ماه مبارک رمضان چنین نوشته است:
ییل نگ دؤرت پاصلیندا، اون ایکی آیدا --- رمضان دیرلر آیینگ یاغشی سین
ترجمه: از بین چهار فصل سال و دوازده ماه رمضان می آید و آن بهترین ماه است
نکته دیگری که در اشعار مختومقلی در خور دقت است، انعکاس رنگ محلی در آنها است، دشت پر از گل و ریحان ترکمن صحرا، کوه باشکوه قره داغ، مردان ایلی که از نسل جوانمردان و از همزادگان "گوراوغلی" بودند و جوانان بیباکی که شالهای ترمه بر کمر داشتند و بر اسبهای سپید سوار بودند، همواره در ذهن و تخیل شاعر بوده و در چکامههایش جلوهگر شدهاند:
اول مردینگ اوغلی دیر، مرد دیر پدری گؤراوغلی قارداشی، سرخوش دیر سری
داغدا دوزده قاوسا صیّادلار دیری آلابیلمز یولبارس اوغلی تورکمنینگ
ترجمه: مردان ایل، سربلند و سرمست اند، آنانی که از نسل جوانمردان و همزادگان «گوراوغلی» هستند، دست هیچ صیادی در دشت و دمن، به این شیرمردان ترکمن نمی رسد.
دیوان شعر این شاعر که در بین دیگر اقوام ایران زمین و ملل دیگر جهان نیز بلند آوازه بود تاکنون به چند زبان دنیا از جمله انگلیسی، روسی و فارسی ترجمه و چاپ شده است.
این شاعر و عارف نامی ترکمن پس از ۵۷ سال تلاش در مسیر شعر و ادب، در سال ۱۱۶۹ هجری خورشیدی در کنار چشمه عباساری در دامنه رشته کوه «سونگی داغی» بین ایران و ترکمنستان دیده از جهان فرو بست و به دیار حق شتافت.
پیکر این شاعر برای دفن به روستای «آق توقای» در ۴۰ کیلومتری غرب مراوهتپه در منتهی الیه شرق استان گلستان منتقل و در جوار آرامگاه پدرش «دولتمحمد آزادی» به خاک سپرده شد.
انتهای پیام/۸۳۰۱۹/ی