گروه فارس من-مریم ناظم‌پور: یکی از رشته‌های پرطرفدار علوم تجربی افراد بسیاری را جذب خود کرده، پیراپزشکی است. در تعریف پیراپزشکی آمده است: رشته‌هایی که در آن فرد متخصص باید از مهارت‌های خاصی بهره ببرد تا بتواند سلامتی از دست رفته بیمار را بازگرداند. اکثر رشته‌های پیراپزشکی پس از فارغ‌التحصیلی بازار کار خوبی دارد، بدین صورت که چرخه درمان بیماران در پزشکی با پیرا پزشکی کامل می‌شود. به فردی که متخصص این گونه کمک درمانی‌ها است، پیراپزشک گفته می‌شود.
این رشته‌ها شامل رادیوتراپی، پرتونگاری، رادیولوژی، هوشبری، علوم آزمایشگاهی،کتابداری،مامایی،بهیاری،گروه اتاق عمل،گروه فناوری اطلاعات سلامت،گروه فوریت های پزشکی،گروه کادر درمانی و مددکاری می‌شود. در این گروه‌های کمک درمانی می‌توان بینایی سنجی،گفتاردرمانی،شنوایی سنجی،تکنسین پروتزهای دندانی و بهداشت حرفه‌ای را هم جای داد.
با اندکی تامل در این رشته‌ها درمی‌یابیم در اکثر بسیاری از روش‌های درمانی بدون همراهی هر یک از این رشته‌ها بیمار نمی‌تواند روند درمان بیماری را طی کند، حال با گرایش جوانان در رشته‌های پیراپزشکی موجی از فعالین در این حوزه را در سال‌های اخیر مشاهده‌می‌کنیم. بر اساس آمارهای وزارت بهداشت، حدود ۴۰ هزار نفر در زمینه رشته‌های پیراپزشکی در کل کشور فعالیت میکنند.
تعدادی از پیراپزشکان با ثبت سوژه‌ای خواستار تشکیل نظام پیراپزشکی در «فارس‌من» شدند. در ادامه مشروح میزگرد «فارس من» با «زهرا حنیفه‌لو»،«علی عبدل‌پور» و «محمد مشرفی» از کارشناسان حوزه رادیولوژی و پرتونگاری به شرح است:
عبدل‌پور از پیراپزشکان کشور با اشاره به اینکه صاحبان و مالکان مراکز تصویربرداری افرادی که غیرمرتبط با رشته‌های پیراپزشکی را استخدام کرده‌اند، گفت: مشکل اصلی ما صاحبان و مالکان مراکز تصویربرداری هستند که افراد غیرمتخصص و غیرمرتبط را در این مراکز به کار می‌گیرند. افرادی که فقط به صورت تجربی کار کرده‌اند و هیچ علم و تخصصی در مورد پرتوها ندارند.
وی افزود:کسانی که در رشته پرتونگاری و یا رادیولوژی تحصیل کرده‌اند. دروسی همچون آناتومی و بالینی را گذرانده‌اند، اما افراد تجربی هیچ آموزش آکادمیک ندیده‌اند. در بعد دیگر می‌توان گفت معاونت درمان وزارت بهداشت هیچ نظارتی نیز بر این مراکز ندارد و صاحبان مراکز بیمارستان و خصوصی تصویربرداری نسبت به مشکلاتی که پیش می‌آید، پاسخگو نیستند.
عبدل‌پور ادامه داد: حق و حقوق پیراپزشکان طبق اشل باید پرداخت شود، در مراکز خصوصی تقریبا به یک سوم آن پرداخت می‌شود. حقوقی مثل حق اشعه، سختی کار، حق شیفت داریم ولی فقط 50 درصد حق اشعه به پایه حقوق اضافه می‌شود، اما در مراکز دولتی این گونه نیست. تمام حق و حقوق پرداخت می‌شود و مالیات نیز به طور عادلانه از کارمندان گرفته می‌شود.
نظارت بر مراکز تصویربرداری جدی نیست
این کارشناس حوزه تصویربرداری با این موضوع که ناظری برای اینکه از جمله مشکلاتی که کمبود نظارت جدی را بر مراکز تصویربرداری نمایان می‌کند، سطح ایمنی آن است. در مراکز درب‌های سربی و شیشه‌ای باید به شکل استاندارد استفاده شود، اما این مراکز فاقد این سطح ایمنی هستند و تصویربرداران در معرض اشعه قرار دارند.
حنیفه‌لو از کارشناسان ارشد رادیولوژی در این میزگرد گفت: با اشاره به اینکه نظارت با معاونت درمان است، گفت: با وجود این که نامه‌نگاری انجام شده‌است، ناظرها بدون سخت‌گیری این مراکز را تأیید میکنند. اگر ما بتوانیم شکل نظام پیراپزشکی و پرتونگاری را به صورت یک صنف ایجاد کنیم بسیاری از مشکلات ما حل می‌شود. ما حتی شماره نظام پزشکی و مهر نداریم. در پیراپزشکی کارفرماها افرادی هستند که هیچ تخصصی از رادیولوژی و تصویربرداری ندارند و صرفا سرمایه‌گذارند.
فارس: آیا گرفتن مجوز مراکز تصویربرداری نیاز به تخصص دارد؟
حنیفه‌لو: بله، اما از مدارک افرادی استفاده می‌شود که شاید در اصلاً در آن مراکز کار نمی‌کنند و هیچ نظارتی ندارند. اکثر افرادی که استخدام می‌شوند تجربی‌اند و دوره کارشناسی را نخوانده‌اند. مشکل ما این است کسی که رادیولوژی نخوانده دوز غیرمجاز را وارد بدن بیمار می‌کند. ما قانونی برای حفاظت از بیمار در برابر رادیواکتیو و پرتوها داریم، ولی افرادی که متخصص نیستند، نمی‌توانند آن را تشخیص دهند.
وقتی کیفیت تصویری خوب نیست، مجبور می‌شوند تا چند بار این تصویربرداری را تکرار کنند، اما در قانون ما آمده است بهترین کیفیت با کمترین اشعه. افراد تجربی چون متخصص نیستند نمی‌توانند کیفیت آن را هم تشخیص دهند و گاهی عکس تا ۴ بار تکرار می‌شود که این می‌تواند در طول زمان برای شخصی که این اشعه‌ها را دریافت کرده، ایجاد مشکل کند.
محمد مشرفی از دیگر کارشناسان رادیولوژی در تایید اظهارات حنیفه‌لو اظهار داشت: افراد غیرمتخصص فکر میکنند فقط با فشار دکمه پروسه تصویربرداری انجام می‌شود، بدون توجه به این که به دوز مورد نیاز یک بیمار توجه کنند.
مگر پروتکل مشخصی برای این که یک بیمار در تصویربرداری اشعه دریافت کند، وجود ندارد؟
عبدل‌پور: وقتی بیمار وارد می‌شود فقط کسی که کارشناس رادیولوژی و تصویربرداری است می‌تواند حجم پرتوزایی و پرتودهی را محاسبه کند و زمان بیشتر باعث دوز تخریبی می‌شود. مثلاً فردی بعد از ۱۰ سال چنانچه بیماری خاصی هم داشته باشد، به مشکل برمی‌خورد. به این دوز در طی ۱۰ سال دوز تجمیعی گفته می‌شود. خصوصا می‌تواند برای زنانی که باردار می‌شوند، ایجاد مشکل کند.
مشرفی هم اثر قطعی یا دترمینیستی یا احتمالی یا استوکوتیستیک، اثر قطعی است که حدود آستانه مشخصی دارد ولی اثر احتمالی حد مشخصی ندارد و با کمترین دوز هم ممکن است مشخص شود. چاره آن تشکیل نظام صنفی یا واحدی است که بر این امور نظارت کند. چنانچه نظام پیراپزشکی تشکیل شود با دوره‌های ضمن خدمت می‌توانند این مشکلات را حل کند.
حنیفه‌لو با اشاره با انتقاد از اینکه نظام مشخصی برای دریافت حقوق و مزایای کارشناسان پیراپزشکی وجود مدارد گفت: ز دیگر مسائل ما در نبود نظام پیراپزشکی، حق بهره‌وری است. اکنون حق بهره‌وری برای علوم آزمایشگاهی، ماماها و بقیه رشته‌ها در پیراپزشکی اعمال شده اما بچه‌های رادیولوژی فقط حق اشعه را نصف و نیمه دریافت میکنند.
درمان بیماری به نظر متخصصان تصویر برداری وابسته است
این کارشناس ارشد رادیولوژی با اشاره به گستردگی رشته تصویربرداری و نقش تاثیرگذار این حوزه رشته در درمان بیماران صعب‌العلاج گفت: کارشناسان رادیولوژی با تمام مراکز درمانی و پزشکان در ارتباطند و در اولین مراحل درمان یک بیمار حضور دارند، همه دستگاه‌های مربوطه با تخصص ما سروکار دارند. ما تکنولوژیست هستیم. نیمی از درمان مربوط به ماست، در تصویربرداری گاهی درمان هم انجام می‌شود مانند پزشکی هسته‌ای.
علم ما علم مداخله‌ای است، نظرمان را ابتدا به پزشک اعلام می‌کنیم و چنانچه این تشخیص اشتباه باشد، کل مسیر درمان به مشکل برمی‌خورد. چنانچه تشخیص ما به دور از تخصص باشد کل مسیر برای پزشک، جراح و همچنین درمان‌های مکمل سرطان با اشتباه روبرو می‌شود.
تصویربرداری در خط مقدم تشخیص کرونا است
مشرفی گفت: در مبحث کرونا تشخیص اصلی با سی‌تی اسکن و تصویربرداری مشخص می‌شود. آزمایشگاه هم همچون ما در خط مقدم کرونا قرار دارد اما وزارت بهداشت تصویربرداری را جزو خط مقدم قرار نداده است و اسمی از کارشناسان رادیولوژی در بیمارستان‌ها و مراکز تصویربرداری وجود ندارد. بسیاری از اوقات شده است که به طور مستقیم به مراکز درمانی و پای تخت بیماران کرونایی حضور د اریم. سی‌تی‌اسکن، MRI از مواردی است که به طور مستقیم بیماران کرونایی با ما در ارتباط‌اند. در صورتی که کارشناسان رادیولوژی در اولویت تزریق واکسن کرونا قرار ندارند. اگر بیماری از کرونا دچار سکته مغزی شود، این پرسنل رادیولوژی هستند که به بخش کرونا می‌روند.
رادیولوژی هشت شهید مدافع سلامت تقدیم کرد
حنیفه‌لو با اشاره به نقش کارشناسان تصویربرداری در دوران کرونا و مشکلات این حوزه در دوران پاندمی گفت: اوایل در تجهیزات هم مشکل داشتیم. تاکنون ۸ شهید کارشناس رادیولوژی داشته‌ایم که هیچ وقت اسمی از آنها برده نشده است. اسم آنها به وزارت بهداشت برای تایید ارسال شده ولی هنوز توسط این وزارت به عنوان شهید معرفی نشده‌اند.
مرکزی برای شکایات بیماران از مراکز تصویربرداری وجود ندارد
عبدل‌پور با برشمردن علل تشکیل نظام پیراپزشکی گفت: تمام رشته‌های پیراپزشکی نظام دارند ولی رشته علوم آزمایشگاهی و رادیولوژی هنوز نتوانسته‌اند نظام منسجمی داشته باشند. ما نمی‌دانیم چنانچه در باره مسائل پیش‌آمده در حوزه رادیولوژی به کجا مراجعه کنیم. حتی بیمارانی که بابت دوز اضافه دچار مشکل شوند، مرکزی برای بررسی این شکایات وجود ندارد. وجود یک نظام مستقل می‌تواند مسؤولیت افراد را در برابر بیماران افزایش دهد. بیمار باید بداند که چنانچه با مشکلی روبرو شد به کجا مراجعه کند. یعنی نقش نظارتی بسیار کم‌رنگ است.
حنیفه‌لو با انتقاد از بکارگیری افراد تجربی در مراکز تصویربرداری گفت: وقتی افراد پراتیک فعالیت میکنند، کارشناسی که بخواهد از حقوق خود دفاع کند، کارفرما موافقت نکرده و اخراج می‌شود و افراد پراتیک را با حقوق کمتر به کار می‌گیرند. اگر افراد کارشناس باشند و دارای نظام پیراپزشکی، نظارت بر کارفرماها هم بیشتر می‌شود.
مشرفی هم در تایید اظهارات حنیفه‌لو گفت: در مورد حق کارشناسی، حقوق بیمار و کارفرما نسبت به یکدیگر باید شفاف‌سازی شود. پرتوکار باید حقوق و وظایف خود را بداند. همچنین حقوق بیمار نیز به صورت مشخص بیان شود. نظارت باید به صورت دوره‌ای باشد و چنانچه کارشناس و یا کارفرمایی تخلف کرده، توسط خود نظام پیراپزشکی نظارت شود.
سیستم آموزش رادیولوژی در دانشگاه‌ها آنالوگ مانده‌است
عبدل‌پور با انتقاد از سیستم آموزش رشته رادیولوژی در دانشگاه‌ها گفت: آموزش در رشته پیراپزشکی به صورت قدیمی است. در دانشگاه هنوز سیستم‌های آنالوگ را تدریس میکنند، در صورتی که در مراکز تصویربرداری سیستم آنالوگ حذف شده است. دستگاه‌های مورد استفاده در مراکز به‌روز هستند و هیچ آموزشی در دانشگاه در مورد این سیستم‌ها وجود ندارد. دانشگاه باید اشل‌های درسی را تغییر دهد و با هماهنگی نظام رادیولوژی آموزش را بر مبنای دستگاه‌های جدید انجام دهد. در دانشگاه ۶۰ درصد به رادیولوژی، ۲۰ درصد به سی‌تی‌اسکن، ۲۰ درصد، به MRI پرداخته می‌شود، در صورتی که نیاز امروز مراکز درمانی دقیقا برعکس است.
دروس رادیولوژی با علم روز دنیا مطابقت ندارد
وی افزود: به‌روزرسانی علوم دانشگاهی با تخصص کارشناسان رادیولوژی می‌تواند تشخیص را نیز تسهیل کند. یک نظام رادیولوژی می‌تواند در کنار دروس دانشگاهی دوره‌های تخصصی را نیز برگزار کرده و علم یک کارشناس تصویربرداری را به‌روز کند. دروس حدود 40 سال پیش تدوین شده و با علم روز مطابقت ندارد. ما مجبوریم برای دستگاه‌های جدید دوره‌های خصوصی را ببینیم که اکثر این دوره‌ها توسط افراد بدون مجوز برگزار می‌شود. چنانچه این نظام به وجود بیاید، دوره‌های آموزشی هم به صورت استاندارد و هم تخصصی برای کارشناسان رادیولوژی برگزار می‌شود.
کارشناسان رادیولوژی امنیت شغلی ندارند
حنیفه‌لو از نبود قانون حمایت از حقوق پیراپزشکان گلایه کرد و گفت: از دیگر مسائلی که در حرفه رادیولوژی وجود دارد نبود امنیت شغلی است. یک کارشناس رادیولوژی دارای تخصص است و چنانچه با نظر یک کارفرما بر اساس سطح علمی خود مخالفت کند، اخراج می‌شود. تصویربرداری به صورت یک صنف تعریف نشده و حق و حقوق کارفرما و تصویربردار در قانون مشخص نشده تا این قانون قدرت اجرایی داشته باشد.
حنیفه‌لوبا انتقاد از اینکه در بیمارستان‌ها دفتری برای پیگیری حقوق بیماران برای مشکلات حوزه تصویربرداری جود نداد ،اظهار داشت: در بخش تصویربردازی در بیمارستان‌ها دفتر پرستاری وجود دارد که پیگیر حقوق پرستاران و بیماران ولی کارشناسان رادیولوژی جایی برای پیگیری حقوق رادیولوژیست ندارند و حتی بیماران نیز چنانچه با مشکلی برخورد کنند، نمی‌دانند به کجا مراجعه کنند.
مشرفی گفت: از دیگر درخواست‌های ما داشتن نماینده‌ای در بیمارستان‌هاست که این نماینده به طور مستقیم با وزارت بهداشت در ارتباط باشد و ما بتوانیم از طریق این نمایندگان درخواست‌ها و نیازهای خود را به وزارت بهداشت منتقل کنیم.
انتهای پیام/
