دستاوردهای اندک آمریکا از تحریم ایران

به گزارش خبرنگار اقتصاد بین‌الملل خبرگزاری فارس، به نقل از فیفر بریف، دولت ترامپ با اعمال تحریم‌ها علیه ایران در حال ادامه دادن به سیاست فشار حداکثری علیه کشورمان است.

هدف از اجرای این سیاست تضعیف اقتصاد ایران است تا از این طریق دولت این کشور مجبور شود در برابر تعداد زیادی خواسته‌های آمریکا که از جمله آنها محدود شدن نفوذ منطقه‌ای است سر خم کند.البته این سیاست‌ها تا حدودی به تضعیف اقتصاد ایران منجر شده است.به گونه‌ای که صندوق بین‌الملل پول از رشد منفی اقتصاد ایران برای سال مالی مارس 2019 تا مارس 2020 خبر داده است.

همان طور که گفته شد محدود شدن نفوذ منطقه‌ای یکی از خواسته‌های آمریکا بود و از جمله دیگر دلایلی که آمریکا را به سمت اعمال تحریم علیه ایران سوق داد تلاش برای محدود کردن روند توسعه فناوری موشکی در این کشور بوده است. 

بخش قابل توجهی از اثرات منفی تحریم‌های ترامپ بر اقتصاد ایران ناشی از تحریم‌های نفتی است که در می سال 2019 اعمال شده‌اند.

این تحریم‌ها باعث شد تا صادرات نفت ایران که از 2.5 میلیون بشکه در روز به 1.2 میلیون بشکه کاهش یافته بود سقوط بیشتری را تجربه کرده و به چند صد هزار بشکه در روز در شرایط کنونی برسد که بخش قابل توجهی از این صادرات نیز به چین است.

پس از حمله یمن به تأسیسات نفتی عربستان در ماه سپتامبر ترامپ اعلام کرد تحریم‌های علیه ایران را افزایش خواهد داد، اما شاهد آن هستیم که حتی اگر تحریمی با این عنوان علیه ایران اعمال شده است، تعداد آن بسیار کم بوده است، چرا که دست آمریکا برای اعمال تحریم علیه ایران که بتواند اثر قابل توجهی داشته باشد، بسیار بسته است.

در سال 2019، و حتی سال 2020 دولت آمریکا اقداماتی را علیه ایران انجام داده که بخش قابل توجهی از این اقدامات شامل تحریم شرکت‌های کوچک فعال در حوزه انرژی و شخصیت‌های رده بالای ایران به همراه تحریم صنایعی بوده است که به کشورهای همسایه صادرات داشته‌اند.

به عنوان مثال آمریکا در ژانویه سال 2020 محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران را تحریم کرد و یا اینکه شاهد تحریم علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی بوده‌ایم.

این شخصیت‌ها به همراه شرکت‌هایی که اخیراً تحریم شده‌اند، هیچ دارایی در آمریکا نداشته و تقریباً هیچ حضوری در نظام مالی بین‌المللی نیز ندارند.

دیگر تحریم‌ها که شامل تحریم حوزه صنعت، پوشاک و صنعت ساخت و ساز ایران است غالباً شامل شرکت‌هایی می‌شود که در کشورهای همسایه حضور داشته و با هیچ بانکی بین‌المللی مراوده‌ای ندارند و استفاده زیادی از ارز هم نمی‌کنند. بنابر این تحریم‌های اخیر آمریکا اثرات خیلی کمی بر اقتصاد ایران و یا شخصیت‌های بلندپایه این کشور خواهد گذاشت.

دیگر تحریم‌ها نیز بیش از آنکه بخواهند بر اقتصاد ایران اثرگذار باشند، به شکل سمبلیک و نمادین در حمایت از آشوبگران و اغتشاشات در ایران اعمال شدند به عنوان مثال طی ماه‌های گذشته دولت آمریکا دو زندان و یک مرجع قضایی را به دلیل نقض حقوق بشر تحریم کرده است این تحریم‌ها اثری بر اقتصاد ایران ندارند، اما نشان‌دهنده این هستند که هدف نهایی دولت آمریکا بیش از آنکه تغییر رفتار دولت ایران در جهت منافع آمریکا باشد، تغییر نظام در کشور است.

یکی دیگر از تحریم‌هایی که در اواخر سال 2019، توسط آمریکا علیه ایران اعمال شد و به نظر می‌رسد، نتیجه معکوس برای این کشور داشته است، در ماه سپتامبر اعمال شد. آمریکا بانک مرکزی ایران را یک مؤسسه تروریستی اعلام کرد و تحریم‌هایی را علیه این بانک اعمال کرد، اما محدود شدن دسترسی ایران در استفاده از منابع بانک مرکزی در خارج از این کشور برای خرید مواد غذایی و اقلام دارویی که از تحریم‌ها مستثنی شده بودند، باعث اعتراضات نهادهای حقوق بشری به آمریکا شد، چرا که با رنج بیشتر مردم در ایران منتج شده بود.

این اعتراضات تا جایی پیش رفت که دولت آمریکا مجبور شد، در ماه اکتبر یک مکانیزم مالی برای تسهیل صادرات غذا و دارو به ایران ایجاد کند.

دولت آمریکا در اواخر ماه گذشته نیز اعلام کرد: نخستین تراکنش مربوط به این مکانیزم مالی انجام شده است. برخلاف این روند اما اروپایی‌ها از ترس تحریم‌های آمریکا هنوز نتوانسته‌اند از طریق کانال مالی اینستکس که در اواخر مالی سال 2018 ایجاد شد تعامل مالی با ایران داشته باشند.

با در نظر گرفتن تحریم‌هایی که از سوی آمریکا علیه ایران اعمال شده‌اند به این نتیجه می‌رسیم که در واقع تمام بخش‌های اقتصاد ایران مشمول تحریم‌های اولیه و ثانویه شده و هرگونه تحریم بیشتر دیگر نمی‌تواند اثرات قابل توجهی بر اقتصاد ایران داشته باشد. از سوی دیگر این تحریم نفتی بود که بیشترین اثر منفی را بر اقتصاد ایران داشت و تحریم‌های بیشتر نتایج به مراتب کمتری را در راستای منافع آمریکا ایجاد خواهند کرد.

همانطور که گفتیم بسیاری از تحریم‌های آمریکا به قدری کم اثر هستند که می‌توان به آنها به عنوان تنها نمادی از دشمنی آمریکا با ایران اشاره کرد چرا که شرکت‌ها و شخصیت‌هایی را هدف گرفته‌اند که کمترین حضور در نظام مالی بین‌المللی را دارند.

دست آمریکا به قدری در تحریم ایران بسته شده است که پس از بالا گرفتن تنش نظامی با ترور سردار شهید قاسم سلیمانی توسط ارتش تروریستی آمریکا و پاسخ قاطع ایران در حمله به پایگاه هوایی عین‌الاسد آمریکا در عراق با چندین فروند موشک امریکا اعلام کرد که به جای پاسخ نظامی تحریم‌های بیشتری را علیه ایران اعمال خواهد کرد، اما با گذشت چند هفته پس از این اعلام شاهد آن هستیم که دولت ترامپ نتوانسته است تحریم‌های اثرگذاری را علیه ایران اعمال کند.

بنابر این می‌توان نتیجه گرفت،که کمپین فشار حداکثری علیه ایران که توسط آمریکا از سال 2018 به بعد و خروج از برجام در پیش گرفته شده به حداکثر اثرگذاری خود رسیده و تقریباً چشم‌اندازی برای توسعه آن و بالا بردن فشار بیش از میزان کنونی علیه ایران متصور نیست.

نه تنها انتقادات علیه سیاست‌های آمریکا در برابر ایران در سطح جامعه بین‌الملل افزایش یافته است، بلکه به نظر می‌رسد استراتژی آمریکا در قبال ایران نه تنها آمریکا را به هدف نهایی خود برای تغییر نظام در ایران نزدیک نکرده، بلکه هیچ نشانه‌ای نیز از تسلیم شدن ایران در برابر خواسته‌های آمریکا به چشم نمی‌خورد.

انتهای پیام/ب