از نسیم خنک دامنه‌های تفتان تا گِل درمانی در گِلفشان پیرگل خاش

به گزارش خبرگزاری فارس از خاش، تنها آتشفشان نیمه فعال کشور با ارتفاع ۴۰۵۰ متر به نام تفتان یا در گویش‌ محلی چهل تن با دارا بودن مناظر بکر و طبیعی همواره نگاه گردشگران ایرانی و خارجی را به خود جلب کرده است‌.

مردمان مهمانواز منطقه تفتان به دامپروری و کشاورزی مشغول بوده در خانه سنگی و گلی خود مهر و محبت سیستان و بلوچستانی را به میهمانان خود عرضه میکنند.

نسیم خنک تفتان جای کولر و ابزار سرمایشی را گرفته است

شرایط اقلیمی این منطقه بگونه‌ای است که از زمستان‌هایی سرد و طاقت فرسا همراه با برف و کولاک و تابستان‌هایی خنک و نسبتا معتدل تشکیل شده و یکی از نکات جالب  مردم این منطقه این است که در گرم ترین ماه‌های سال از وسایل سرمایشی در منازل خود استفاده نمی‌کنند زیرا بیشتر مناطق و روستاها دارای  آب و هوای کوه پایه ای است.

طبیعی ترین اثر سیستان و بلوچستان در انتظار گردشگران است

خروج بخار گوگرد و سایر محتویات این گاز از سه دهانه کوه تفتان سبب شده تا بلند ترین کوه جنوب شرق کشور به یکی از  طبیعی ترین آثار خارق العاده استان تبدیل شود و همواره در میان نقاط گردشگری کشور حرفی برای گفتن داشته باشد.

کوه تفتان به «چهل تن» نیز معروف است و بنابر گفته گذشتگان و قدیمیان منطقه تفتان 40 نفر از صوفیان دینی در این کوه ناپدید شده اند که پس از آن به چهل تن نیز معروف شده است؛ تفتان خود به معنی تفت یا محل گرما میباشد.

این کوه شامل سه قله است و بخشی از مناطق حاشیه کوه تفتان به علت حاکمیت شرایط گوگردی امکان پیداش و زیست گونه های گیاهی و جانوری را غیر ممکن ساخته است.

تنوع منحصربفرد گیاهان دارویی و محصولات زراعی وباغی در این منطقه چشمگیر است

تنوع گیاهان در منطقه تفتان در مقایسه با سایر مناطق قدری متفاوت است بطور مثال عمده محصولات زراعی در شرق تفتان انار و در قسمت غرب و جنوب آن زردآلو، هلو، بادام،گردو، توت، انگور و غیره است.

در منطقه تفتان در اراضی زراعی گندم، جو، یونجه،گوجه فرنگی، پیاز و در اراضی باغی براساس سطح زیر کشت انار(هسته دار و بدون هسته) سیب درختی، هلو،گیلاس، انگور، انجیر(سیاه و زرد) و در دامنه های پایین تر نیز پسته کشت میشود.

همچنین از درختانی که در طبیعت منطقه تفتان وجود دارند می‌توان به بنه، بادام کوهی و ارژن اشاره کرد و درمنه (کوهی و برفی) قیچ، اسپند، شیرین بیان و.. نیزاز گیاهان مرتعی اشاره کرد و درمنه، گلدر، آویشن(ازگند)، شیرین بیان، ریواس(پیل گوشکَک) و انواع گون (آستراگالوس) را از جمله گیاهان دارویی خاص این منطقه نام برد.

منطقه تفتان از نظر قدمت؛ارزشمند و تاریخی است

وجود محوطه ها، قبرستان ها، قلعه ها، آتشکده‌ها و سنگ قبرهای تاریخی از زمان «اشکانیان» و «ساسانیان» میتواند دلیلی استوار بر ادعای قدمت بالای این منطقه به لحاظ تاریخی باشد که خود عامل جذب گردشگران و فعالان حوزه دیرینه شناسی به این منطقه تلقی میشود.

حدود ۷ غار  به واسطه فعالیت های انسان در مناطق مختلف تفتان ساخته شده است که در گویش محلی و عامیانه به آنها «اُستودان» گفته می‌شود؛ این غارها توسط زرتشتیان منطقه تفتان ساخته شده اند و محلی برای رها سازی اجساد پیروان زرتشت بوده است که پس از تجزیه به دلیل شرایط محیطی استخوان‌های افراد توسط زرتشتیان جمع آوری شده و به‌عنوان یک وسیله ارزشمند و مقدس نگهداری می‌شد که خود بیانگر قدمت و سرگذشت کهن این منطقه است.

سردریا؛ زیستگاه دیروز پرندگان گودال خشک امروز

«سردریا» یکی از جاذبه های طبیعی و زیبای این منطقه است که در ارتفاعات شمالی منطقه تفتان واقع شده است که از زیستگاه های اصلی پرندگان بومی و مهاجر شناخته شده بود؛ این دریاچه بشکل گودالی پر شده از آب بود که از طریق چندین رودخانه تغذیه میشد که متاسفانه به دلیل فعالیت های انسانی و اقدامات راه سازی مسیر این رودخانه ها به مرور زمان تغییر کرد و سردریا بصورت کامل خشک شد همچنین خشکسالی های متوالی و کاهش چشم گیر بارش ها در خشک شدن این جاذبه طبیعی بی تقصیر نبوده است.

تنها گلفشان غیرساحلی جنوب غرب آسیا را در خاش ببیند

گِل‌فشان پیرگل خاش به عنوان یک جاذبه و اثر طبیعی با مساحت ۷ هکتار و داران بودن ۱۲۷ متر ارتفاع از سطح زمین و ۱۶۶۷ متر ارتفاع از سطح دریا در کنار گِل‌فشان تنگ شهرستان چابهار از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی استان سیستان و بلوچستان محسوب می‌شود.

این گِل‌فشان در کوه‌های سیاه بند در شرق بزمان و جنوب غربی شهرستان خاش ( در فاصله ۱۲۰ کیلومتری) قرار گرفته است و حدود ۲۰ مخروط قدیمی در آن وجود دارد که تحت تاثیر شرایط آب و هوایی با کاهش و یا افزایش مواجه شده اند، اکنون در بالای پیرگل ۸ دهانه فعال به قطر یک تا یک و نیم متر وجود دارد که گاز و گِل از آنها خارج می‌شود و دوره تناوب یا ایجاد حباب در این دهانه ها بین ۱ تا ۳ دقیقه است.

وجود تعدادی چشمه آب در دامنه این گل فشان یکی دیگر از وجوه تمایز این اثر طبیعی است، همچنین داشتن چندین دهانه در گل فشان یکی دیگر از ویژگی های خاص این اثر تلقی می‌شود زیرا تمامی گل فشان های فعال به شکل کوه گل با داشتن تنها یک دهانه حال فعالیت می‌کنند.

پیرگل خاش عمدتا تنها گل‌فشان سیستان و بلوچستان است که در کنار گِل، گاز دی اکسید کربن را نیز از دهانه های خود خارج می‌کند، بنا به گفته زمین‌شناسان گل فشان‌ها از عوارض بعدی آتشفشان ها محسوب می‌شوند.

از محتویات گل فشان پیرگل تا خواص گِل‌درمانی آن

استفاده از خواص فراوان و گِل درمانی در گل فشان پیرگل یکی از روش‌های مناسب برای از بین بردن بیماری های پوستی است‌.

آب خروجی از دهانه‌های گل فشان پیرگل رقیق، شور و به رنگ خاکستری تیره است که گاز کربن دی اکسید نیز از آن خارج می‌شود؛ همچنین قسمتی از این گل فشان گِل زرد و کرم رنگی را خارج می‌کند که طبق گفته عرب رئیس محیط زیست خاش، علت آن وجود اکسید آهن در این گل است.

در این گل، عناصر معدنی نظیر ید، برم، منگنز، بور، مس، وانیدیم، لیتیم، استرانسیم و همچنین بی‌کربنات ها و کربنات سدیم نیز وجود دارد که از آن برای گِل درمانی استفاده می‌شود، می‌توان اهمیت گِل درمانی پیرگل خاش را در زمینه معالجه و درمان بیماری های مختلف پوستی، عضلانی به ویژه درمان مفاصل استخوانی، بیماری های گوارشی مربوط به معده و روده، بیماری های مجاری ادراری ،بیماری های عصبی و... توصیف کرد‌.

بی مهری ها عامل شناخته نشدن پیرگل 

عدم تعریف خدمات شبکه تلفن همراه و اینترنت و نبود زیر ساخت های گردشگری،فرهنگی ،رفاهی و از همه مهمتر نبود راه دسترسی را میتوان از عوامل شناسایی نشدن و معرفی نشدن این جاذبه گردشگری عنوان کرد.

نبود واحد بومگردی مناسب جهت استقبال از گردشگران، ترویج فرهنگ گردشگری و توسعه توریسم پذیری از دیگر مواردی است که ریشه در بی مهری و بی توجهی مسئولین‌ دارد.

جاده های خاش گردشگران را پس میزند

متاسفانه آسفالت محورهای دسترسی به منطقه تفتان سالهاست بی توجه باقی مانده و اکنون در حال فرسودگی کامل است و نمونه بارز آن راه دسترسی ولان به سر دریا است که به راه فرعی خاکی تبدیل شده،جاده تمندان به اردوگاه دره گل هم طی چندین سال گذشته روکش آسفالت و بهسازی مسیر را به خود ندیده و مسیر کوشه بسمت کوته نیز پس از بارندگی اخیر اخیر و دچار آسیب شده است.

گلفشان پیرگل نیز از مسیر فرعی و بی روح دهستان کارواندار به سمت روستای گونیچ قابل دسترس است و پس از دوراهی چاه بلوچ تا پای گلفشان بصورت خاکی طی میشود که به تازگی با ابزار و ادوات اداره راه و شهرسازی‌ بصورت موقتی بازگشایی شده و اقدامی جهت آسفالت آن صورت نگرفته است.

ضرورت مشارکت بخش خصوصی برای توسعه زیرساخت های گردشگری خاش

ملک مسعود ریگی رئیس اداره میراث فرهنگی،صنایع دستی و کردشگری شهرستان خاش در این زمینه به خبرنگار فارس اظهار کرد: تعداد ۲واحد بومگردی رسمی در منطقه تفتان با همکاری شرکت های تورگردانی خدمات گردشگری ارائه میکنند.

وی افزود: سه واحد بومگردی دیگر در این منطقه اکنون مراحل اخذ مجوزهای لازم را طی میکنند و پس از آن فعالیت رسمی خود را آغاز می‌کنند.

ریگی یاد آورشد: کمپینگ گردشگری کوشه نیز به علت عدم تکمیل پروژه بصورت نیمه تمام باقی مانده که پس از تخصیص اعتبارات تکمیل و به بهره برداری خواهد رسید.

وی همچنین در مورد جاذبه گردشگری گلفشان پیرگل توضیحاتی ارائه داد و گفت: یک واحد بومگردی در منطقه پیرگل نیز توسط اهالی یکی از روستاهای حاشیه پیرگل درخواست داده شده که به زودی مصوب خواهد شد و فعالیت خود را آغاز میکند.

رئیس اداره میراث فرهنگی،صنایع دستی و کردشگری خاش تصریح کرد: فراهم سازی زیرساخت های شبکه برق در اطراف اثر طبیعی گلفشان پیرگل با اعتبار ۳ میلیارد ریال در سال جاری در دستور کار اداره میراث فرهنگی،صنایع دستی و کردشگری شهرستان خاش است.

وی تاکید کرد: سرمایه گذاران بخش خصوصی برای توسعه زیرساخت های گردشگری شهرستان خاش مشارکت خود را پررنگ تر ظاهر کنند.

در مجموع  وجود زیرساخت های جاده ای بی کیفیت و نامرغوب به عنوان عاملی برای عدم جذب گردشگر شناخته میشود و مسئولین این حوزه باید به این موضوع توجه بیشتری داشته باشند.

گزارش از مصباح ایرندگانی

-------------------------

انتهای پیام/3139/خ