به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، جایگاه علم و دانش در ادوار تاریخ و در بین ملت‌ها گواه پیشرفت‌های متعدد و رسیدن به دوران رشدی است که عزت و قدرت را برای جوامع به ارمغان می‌آورد و دوران شکوفایی و تمدن اسلامی در سدههای پیشین، برگه‌ای از افتخارات جوامع اسلامی محسوب می‌شود، اما در گذر زمان و در اثر عوامل مختلف این شکوفایی رو به افول نهاد، به طوری که جوامع غیراسلامی که پیش از این، از پیشتازی علمی دانشمندان جهان اسلام بهره برده و دنباله‌رو دستاوردهای آنان بودند، طی چند سده اخیر، گوی سبقت علمی را از مسلمانان ربودند.
این در حالی است که علم و فناوری به نوعی می‌تواند قدرت اصلی هر جامعه باشد چرا که اشتغال و اقتصاد هر جامعه براساس پیشرفت علم و فناوری آن می‌تواند تغییر کند.
امروزه جوامع خودکفا که فناوری بومی را ارائه می‌دهند هم در بازار داخلی خودشان تاثیرگذارند و هم با صادرات محصولات‌شان اقتصاد کشورشان را بهبود می‌بخشند.
ما نیز در کشور خودمان با برنامه‌ریزی‌های خاص تا حدودی به سمت پیشرفت علم و فناوری حرکت کرده‌ایم تا بتوانیم به رشد و شکوفایی اقتصادی هم دست یابیم.
در این زمینه با سیدعلی عمرانی رئیس کارگروه اجرایی جایزه مصطفی(ص) به گفت‌وگو نشستیم.
فارس: در حال حاضر وضعیت علم و فناوری در جهان به چه صورت است؟
عمرانی: تعامل موثر دانشمندان تمدن اسلامی با اروپاییان، بهره‌مندی از دانش پیشگامان علم و فناوری در دوران شکوفایی اسلام و سپس آشنایی اروپاییان با علوم جدید، اروپاییان را پرچم‌دار پیشرفت علمی جهان کرد و به این ترتیب جوامع‌اسلامی دچار رکود و چه بسا عقب‌گرد هم شدند.
جوامعی که مکتب و مذهب آنها، سفارش به دانش‌اندوزی کرده و برای آن جایگاه بالایی از اهمیت و مقبولیت قائل است.
با تمام این اوصاف، طی دهه‌های اخیر تحرک علمی و فرهنگی جوامع اسلامی، آنها را به سمت تولیدات و پیشرفت‌های مهمی کشانده است؛ به طوری که بسیاری از اتفاقات مهم علمی جهان به دست دانشمندان مسلمان به بار می‌نشیند. برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری مشخص در راستای دستیابی به پیشرفت‌های علمی و استفاده صحیح از دانش دانشمندان، بدون شک در رسیدن جوامع‌اسلامی به دوران تمدنی و پیشرفت خود بسیار تاثیرگذار است.
فارس: برگزاری جوایز علمی تا چه میزان می‌تواند در این پیشرفت علمی تاثیرگذار باشد؟
عمرانی: تعریف و استفاده از جوایز علمی می‌تواند تاثیر بسزایی در این هدف‌گذاری داشته باشد، برهمین اساس به منظور احیای تمدن بزرگ اسلامی و شناسایی و تجلیل از مقام دانشمندان بزرگ جهان اسلام، جایزه مصطفی(ص) راه اندازی شد.
جایزه‌ای که هر دوسال یکبار به بزرگان علم و فناوری جهان اسلام در چهار حوزه علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات، علم و فناوری زیستی و پزشکی، علم و فناوری نانو و تمام زمینه‌های علم و فناوری تعلق می‌گیرد.
بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) که به دنبال ارتقاء جایگاه جهانی کشورهای اسلامی در علم و فناوری و تبدیل شدن جهان اسلام به مأمن علمی و فناوری است، از ابتدای تشکیل خود، به دنبال تعریف کارکردها و فعالیت‌های مکمل برای پیشبرد و رسیدن به اهداف اصلی خود بوده است.
* توجه به ابعاد مختلف توسعه علمی لازمه پیشرفت است
فارس: این بنیاد برای ارتقای جایگاه جهانی کشورهای اسلامی به چه صورت برنامه‌ریزی کرده است؟
عمرانی: بنیاد مصطفی(ص) برای آن‌که بتواند در توسعه علم و فناوری جهان اسلام تاثیرگذار باشد، زنجیرهایی از فعالیت‌های علمی را تعریف کرد که در سطوح مختلف علمی موثر باشد. بنابراین برنامه‌هایی برای تمام سطوح مختلف علمی در نظر گرفته شد و مسابقه دانش‌آموزی نور و رقابت علمی کنز برای رده‌های دانش‌آموزی و دانشجویی طراحی و ترسیم شد.
رشد علمی و فناوری بدون در نظر گرفتن سطوح مختلف علمی دور از ذهن به نظر می‌رسد و نمی‌توان یک شبه به توسعه علمی رسید و اگر بخواهیم رشد علم و فناوری داشته باشیم، تشویق و ترغیب صرفا در رده دانشمندان کفایت نمی‌کند؛ همانطور که بسیاری از بنیادهای علمی موفق در دنیا به ابعاد مختلف توسعه علمی توجه می‌کنند.
فارس: آیا رویدادهای دانش‌آموزی نور و علمی کنز می‌تواند در ابعاد مختلف توسعه علمی نقش داشته باشد؟
عمرانی: این رویدادها شبکه‌ای برای حرکت علمی ایجاد می‌کنند، براین اساس، مسابقه دانش‌آموزی نور به عنوان یکی از رویدادهای بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) در حوزه دانش‌آموزی بوده که هدف از برگزاری آن، ایفای نقش در انگیزش نسل نوجوان جهان اسلام، ایجاد افق‌های نوین در زمینه علم و فناوری و کمک به رشد استعدادهای درخشان است.
این مسابقه پس از دو دوره برگزاری خود، امسال هم برای شرکت در مسابقه، فراخوان اعلام کرده که در آن دانش‌آموزان با تشکیل گروه‌های دو یا سه نفره آزمایش‌های علمی خود را در قالب فیلم‌های 60 ثانیه‌ای به دبیرخانه جایزه ارسال کردند.
دوره اول این مسابقه گرامیداشت ابن هیثم؛ دانشمند مسلمان، دوره دوم گرامیداشت جکی‌یینگ؛ برگزیده دور اول جایزه مصطفی(ص) بوده و دوره سوم هم گرامیداشت ابن رزاز جزری است. نور، نمایشهای علمی و مکانیک، موضوعات این مسابقه در سه سال برگزاری آن بوده است.
همچنین، کنز رقابتی است میان دانش‌پژوهان، دانشجویان و اساتید(زیر ۴۵ سال) که ایده‌های خود را در قالب یک ارائه تصویری عرضه می‌کنند.
این رویداد برای یافتن بهترین راه‌حل‌های علمی به‌منظور حل مشکلات جامعه با اهداف استفاده از ظرفیت‌های جامعه متخصصین، تهیه انباشتی از آثار علمی، ارتقاء سطح انگیزش و خلاقیت نخبگان جوان، بسترسازی جهت شناسایی و تبادل ایده‌های علمی و فناورانه و استمرار هدفمند تعامل محققان از طریق فضای مجازی برگزار می‌شود.
شرکت‌کنندگان باید دستاوردهای علمی خود را در قالب یک فایل تصویری ۳ تا ۵ دقیقه‌ای ارائه کنند. این دستاوردها می‌تواند در حوزه‌های سلامت، انرژی، اقتصاد، آب و محیط‌زیست و فناوریاطلاعات و ارتباطات باشد.
انتهای پیام/
