مجله فارس پلاس ؛معصومه اصغری: کمر روز شکسته است که به مجتمع فرهنگی مذهبی امام رضا (ع) می‌رسیم. سراغ متولیان سایت سایه را که می‌گیریم به طبقه همکف این مرکز راهنمایی‌مان می‌کنند. آستین‌های بالا زده و جوراب‌هایی که لابه‌لای گپ و گفت ما و شوخی‌هایشان از پا درمی‌آورند، یادمان می‌اندازد وقت زیادی تا اذان مغرب نمانده. با این‌حال، حامد حمایت کار با روی باز آداب میزبانی را به‌جا می‌آورد. روبه روی‌مان می‌نشیند و پیش‌ازاین که سؤالی بپرسیم، درباره سایتی که راه‌اندازی کرده، هر چه باید بدانیم را برایمان روی دایره می‌ریزد.
حلقه وصل نیکوکار و نیازمند
کار جهادی متولیان سایت سایه از دوره دانشجویی‌شان کلید خورده است. بیشترشان متولد دهه 60 هستند و دانش برنامه‌نویسی دارند. حامد حمایت کارمی گوید کار جهادی در روستاها و ملموس شدن نیازهای موجود در انجام کار خیر بود که ایده نخستین سایت سایه را در ذهن او و دوستانش ایجاد کرد: «وقتی دانشجو بودیم در قالب گروه‌های جهادی به روستاهای اطراف تهران می‌رفتیم. در مقیاس کوچک این روستاها همه اهالی همدیگر را می‌شناختند و از دردهم خبر داشتند؛ یعنی وقتی می‌پرسیدیم خانه فلانی که بچه ویلچر نشین دارد کجاست نه‌تنها ما را تا خانه آن بنده خدا مشایعت می‌کردند بلکه در مسیر از دردها و نداری‌های دیگر اعضای آن خانواده هم برایمان می‌گفتند. ما می‌رفتیم و با این خانواده روبه‌رو می‌شدیم و اتفاقی که هر کار خیری را به جلو می‌اندازد رخ می‌داد؛ یعنی همه ما به‌وضوح می‌دانستیم و علم به این داشتیم که با نیازمندانی واقعی سروکار داریم و آن‌وقت برای رفع نیازهایشان تلاش مضاعف می‌کردیم و در بیشتر موارد موفق هم می‌شدیم.» حمایت کار می‌گوید همیشه ایرادی به کار بچه‌های جهادگری که راهی روستاهای دورافتاده می‌شدند وارد بود. از آن‌ها سؤال می‌شد شما در شهر بزرگ خودتان که مناطق محروم آن برای همه گاو پیشانی‌سفید شده چه کرده‌اید. این‌طور وقت‌ها پاسخی نداشتیم و دقایقی به سکوت برگزار می‌شد؛ اما این فکر در ذهن ما ایده نوینی را ایجاد کرد. برای کمک به نیازمندان واقعی شهر بزرگی مثل تهران یک سال و نیم از وقت فراغتمان را پای راه‌اندازی سایتی گذاشتیم که با توکل بر خدا حالا دستگیر دو طیف نیکوکاران و نیازمندان شده است.»
خداحافظی بابی خبری
ورود و ثبت‌نام درسایت سایه پیچیده نیست. برای ورود کافی است نشانی sayeh.ir را در گوگل جستجو کنید. وقتی از مدیر پروژه سایت می‌پرسیم چرا این نام را برای آن انتخاب کرده است از مفهوم همسایگی و استحاله‌ای که در آن ایجادشده می‌گوید: «کلمه سایه را از همسایه گرفتیم. همسایه به کسانی گفته می‌شود که باهم زیر یک سایه هستند و در کنار هم زندگی می‌کنند و طبیعتاً از حال‌وروز هم خبردارند. با رشد شهر و ایجاد محله‌های عمودی و کاشانه نشینی این مفهوم بین ما کمرنگ شده است. خیلی وقت‌ها شهروندان از همسایه‌های کناردستی‌شان خبر ندارند و برخوردی بینشان شکل نمی‌گیرد. سایت سایه بستری است که در آن از نیاز همشهری‌ها و همسایه‌های خود باخبر می‌شویم و می‌توانیم برایشان طبق آموزه‌های ایرانی و اسلامی نقش مهم و مؤثر همسایگی را ایفا کنیم.»
مردم باید متولی خیریه‌ها باشند
وقتی از مهم‌ترین مانع انجام کار خیر می‌پرسم لبخند معناداری روی لب‌های حامد حمایت کار می‌نشیند. بلافاصله می‌گوید این‌که ما با نیازمندان واقعی سروکار داشته باشیم اصلی‌ترین دغدغه برنامه نویسان سایت بوده است: «بارها برای همه ما پیش‌آمده که کسی در کوچه و خیابان از ما کمک خواسته است. اگر به او کمک کنیم احساس سرخوردگی سراغمان می‌آید و پیش خودمان فکری می‌شویم نکند این بابا اصلاً نیازمند نبوده باشد، اگر شک و دودلی کار خودش را بکند و به او کمک هم نکنیم عذاب وجدان رهایمان نمی‌کند و باز از خودمان سؤال می‌کنیم که نکند واقعاً نیازمند بود و من فرصت کمک کردن را از دست دادم. این از مهم‌ترین موانع انجام کار خیر است. مردم ما در عین نیاز هم که باشند اگر به این یقین برسند که شخصی به‌طور ضروری کمک نیاز دارند غیرت می‌کنند و از کنار او به‌سادگی نمی‌گذرند و این فرهنگ دستگیری هنوز در بین ما زنده است. برای همین بود که رکن اصلی این سایت را بر روی شناخت دقیق از وضعیت نیازمندان و ریزترین اطلاعات از نوع نیازشان قراردادیم. ببینید اعتقاد اصلی ما این است که مردم باید کار خیر را انجام دهند. تا زمانی که سازمان‌ها و ترجمان‌ها متولی این موضوع باشند خیال مردم راحت است که بله یک کارهایی دارد انجام می‌شود و بقیه‌اش به آن‌ها مربوط نیست. این در حالی است که این موضوع دقیقاً به آن‌ها مربوط است و با ساده‌ترین کمک‌هایشان می‌توانند کاری کنند کارستان.»
وقتی حق به‌حق دار می‌رسد
بیش از 2 هزار خیریه در تهران بزرگ مشغول فعالیت هستند، اما وجه تمایز سایت سایه با این خیریه‌ها در آنلاین بودن بده بستان‌ها بین نیکوکار و نیازمند خلاصه نمی‌شود. «حمایت کار» به نکته باریکی اشاره می‌زند. دنبال حرفش را که می‌گیرد می‌بینیم او و گروهش دقیق وضعیت خانواده‌های نیازمندان را رصد کرده‌اند و بر این اساس جزییات سایت در کنار هم چیده شده است: «ما یک باوری داریم و آن‌هم این است که اطلاعات ریزودرشت یک نیازمند که در انبوه خیریه‌ها برایشان پرونده تشکیل می‌شود بعد از 6 ماه دیگر کارایی ندارد. نیاز این خانواده‌ها انگار در خودش زایشی دارد و آن‌ها به‌طور مستمری به دلیل فقری که به آن دچار هستند به کمک‌های گوناگونی نیاز پیدا می‌کنند. طبق آماری که ما داریم 50 درصد کمک نیکوکاران به نیازمندان واقعی نمی‌رسد، یا کمکی که می‌رسد اولویت اول آن خانواده نیست. کاری که در سایت سایه انجام دادیم این بود که تابه‌حال 870 مرکز خیریه و افراد معتمد را شناسایی کرده‌ایم که به ما در پیدا کردن خانواده‌های نیازمند کمک می‌کنند. ارتباط مستمر این افراد با این نیازمندان مقیاس کوچک همان روستا را در دل شهر به ما می‌دهد. اطلاعات نیاز نیازمند به‌طور مداوم به‌روز می‌شود و به این شکل حق به‌حق دار می‌رسد. اولویت‌ها شناسایی می‌شوند و نیکوکاران می‌توانند روند رسیدن کمک‌هایشان به نیازمندان را به‌طور مرحله‌به‌مرحله رصد کنند. ما هنوز برای سایت معرفی ویژه‌ای انجام نداده‌ایم اما در همین مدت کم که از شروع به کار آن می‌گذرد حدود 2 هزار و 500 نیاز از خانواده‌های نیازمند برطرف شده است و همین ما را نسبت به کارکرد سایت خوش‌بین می‌کند.»
به ساده‌ترین شکل ممکن
همه ما مهارت‌هایی داریم که با به‌کارگیری‌شان به‌سادگی می‌توانیم گره ای کور از کلاف مشکلات به‌هم‌پیچیده نیازمندان واقعی بازکنیم. همه‌کسانی که صاحبان مشاغل خدماتی، امدادی، مشاوره‌ای، تحصیلی، درمانی و کارمندی هستند می‌توانند گره‌گشای خانواده‌های نیازمند باشند، فقط کافی است با یک ثبت‌نام ساده عضو سایت سایه شوند و مهارتشان را به متولیان سایت معرفی کنند. حمایت کار می‌گوید خیلی از خانواده‌ها هستند که وسایلی در اختیاردارند که نمی‌دانند با آن‌ها چه کنند. سایت بستری تعبیه‌شده که به‌عنوان‌مثال یخچال دست‌دوم شما که نیازی به آن ندارید به خانواده‌ای که به‌طور ضروری به آن نیاز دارد در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌رسد. در سایت جزییات زیادی به‌طور دسته‌بندی‌شده وجود دارد که کمک کردن در انواع مختلف به نیازمندان را به ساده‌ترین شکل ممکن ر قم می‌زند. امیدواریم نیتی که پشتوانه ایجاد این سایت بوده است باعث شود دستگیری از نیازمندان جزو کارهای روزمره‌مان شود و انجام کار خیر برایمان هرروز ساده‌تر از روی پیش شود.
