به گزارش خبرگزاری فارس از قم، عده‌ای از فارغ‌التحصیلان رشته‌های دانشگاهی که کم هم نیستند این روزها گلایه دارند از این‌که چرا یک‌سری از رشته‌های دانشگاهی هیچ کاربردی در جامعه ندارند و یا یادگیری دروسی در تمام رشته‌ها وجود دارد که هیچ کاربردی در آینده کاری و افزایش بار علمی دانشجو ندارد؟
از جمله مشکلاتی که استان قم با آنها دست به گریبان است مسئله بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است مسئله‌ای که روز گذشته معاون استاندار قم نیز از آن به عنوان یکی از مسائل مبتلا به استان یاد کرد و این نشان می‌دهد که رشته‌های دانشگاهی مطابق با نیازهای روز جامعه نبوده و بسیاری از فارغ‌التحصیلان یا در رشته‌هایی غیرمرتبط مشغول به کار شده‌اند و یا همچنان جویای کار هستند.
در گفت‌وگو با رضا حسین‌گندمکار قائم مقام دانشگاه قم به عنوان دانشگاه جامع استان، به بررسی این مسئله پرداخته‌ایم.
فارس: علوم و رشته‌های دانشگاهی تا چه اندازه کاربردی هستند؟
کاربردی بودن در بعضی از رشته‌ها بیشتر و در بعضی کمتر است مثلا حوزه علوم فنی و پایه به ترتیب بیشتر کاربردی هستند اما علوم انسانی بیشتر جنبه‌های نظری داشته و کمتر به مثابه یک علم تجربی کاربردی بوده و به کار گرفته شده است.
فارس: عده‌ای این ایراد را وارد می‌کنند که یک‌سری از دروس رشته‌های دانشگاهی که تدریس می‌شود هیچ کاربردی در جامعه ندارد؟
به دلیل تغییرات و پیشرفت‌هایی که در جامعه به وجود می‌آید گاها نوع سرفصل‌هایی که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود متناسب با روز جامعه نیست البته عده‌ای انتظار دارند دروسی مانند رشته ادبیات فارسی کاربردی از نظر فنی داشته باشد در صورتی که کاربرد آن در بالاتر رفتن نوع ادبیات و نوشته‌های علمی مفید واقع شده است.
ولی در کل این موضوع به بازنگری در بعضی از رشته‌ها برمی‌گردد که باید به تناسب مسائلی که پیش می‌آید این بازنگری‌ها صورت گیرد. سرفصل‌ها و اهدافی که برای دروس تعیین شده متناسب با نیازهای زمان تدوین آن سرفصل‌ها بوده است به همین دلیل این مشکل پیش آمده در حالی‌که متناسب و همگام با نیازهای جامعه باید اهداف و سرفصل‌های دروس و حتی رشته‌ها تغییر می‌کرد. بعضی از این مشکلات هم ریشه در نوع آموزش‌ها، سطح آموزش‌ها و مطالبی که در یک دروس خاص تدریس می‌شود داشته که هماهنگ با نیازهای آن رشته نیست.
فارس: این کاربردی نبودن رشته‌های دانشگاهی چه تبعاتی برای جامعه دارد؟
یک جامعه باید همه چیز بخش‌های آن با هم تطابق و هماهنگی داشته باشد، آموزش‌های دانشگاهی در مبحث نظری زمانی موفق خواهد بود که در راستای افزایش سطح زندگی اجتماعی و پیشبرد و پیشرفت یک جامعه باشد وگرنه گسستی بین نیازهای جامعه و آموزش‌های آنها ایجاد می‌شود که در نهایت مانع از رسیدن به یک جامعه به‌هم پیوسته و مفید شده و علاوه بر بروز آسیب‌هایی، هزینه‌های اضافی و تلاش‌های بی‌فایده را هم در پی‌خواهد داشت که به نوعی آموزش‌های دانشگاهی نیازهای جامعه را برآورده نمی‌کند. آسیب این گسست، پیشرفت و توسعه یک جامعه را مورد تاثیر قرار می‌دهد.
فارس: چه راهکارهایی برای حل این مشکل وجود دارد؟
سیاست‌های کلان و راهبردی در این زمینه توسط شورای انقلاب فرهنگی و وزارت علوم تعیین می‌شود و بعد از آن در دانشگاه‌ها، شورای دانشگاه و نهادهای مربوطه مانند شورای آموزش و شورای پژوهش می‌توانند متناسب با اهدافی که در سطح کلان و در اسناد بالا دستی تنظیم شده است نظارت داشته و فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی را جهت‌دهی و دنبال کرده و در صورت لزوم تغییراتی را اعمال کنند.
فارس: کاربردی بودن علوم دانشگاهی چقدر می‌تواند در رفع بیکاری موثر باشد؟
هرچقدر آموزش‌ها متناسب با نیازهای جامعه باشد زمینه به کارگیری فارغ‌التحصیلان مراکز علمی در بازار کار میسرتر خواهد بود. فرض کنید ما آموزش‌های تخصصی و حتی بالاتر از تخصصی سطح نیاز جامعه را به فارغ‌التحصیل هم بدهیم اما مراکز تولیدی و جذب نیرو به یک سطحی از دانش و آگاهی خاصی احتیاج داشته باشد که فرد آن را آموزش ندیده باشد حالا این فرد از لحاظ دانش تئوریک در سطح بالایی هم باشد ولی متناسب و هماهنگ با آنچه که بازار کار احساس می‌کند نباشد عملا بازار کار تمایلی به جذب وی نشان نخواهد داد، پس یک رابطه مستقیم و تنگاتنگ بین سطح آموزش‌ها و نیاز بازار و جامعه احساس می‌شود که این نشان‌دهنده کاربردی بودن علوم دانشگاهی به عنوان یکی از عوامل مهم در رفع بیکاری است.
فارس: خود دانشگاه‌ها چقدر می‌توانند در کاربردی کردن این علوم دانشگاهی موثر باشند؟
دانشگاه‌ها در این امر بسیار می‌توانند موثر واقع شوند به این صورت که رشته‌های خود را تقاضا محور عمل کنند. نیاز دانشگاه‌ها و سطح فعالیت‌شان در سه سطح بومی، منطقه‌ای و کشوری است و یکی از کارهایی که در سطح ملی و منطقه‌ای می‌توانند انجام دهند تقاضامحور بودن است، یعنی با رصد نیازهای اجتماع از طریق بازار مصرف فارغ‌التحصیلان و نیازهایی که در سطح اجتماع از مراکز گوناگون جمع‌آوری می‌شود بتوانند رشته‌های تحصیلی، مقاطع و نوع آموزش‌ها را تعریف کنند.
فارس: دانشگاه قم در این زمینه چقدر موفق بوده است؟
نمره دادن یک موضوع کیفی است ولی دانشگاه قم تلاش زیادی در این راستا انجام داده است، الان نوع رشته‌هایی که در دانشگاه تدریس می‌شود تا حدی متاثر از انعکاس نیازهایی که از طرف مراجع مسئول مثل استانداری و... یا در سطح بالاتر از وزارت علوم و یا مراکز دیگری که در ارتباط با دانشگاه هستند می‌باشد، موارد دیگری هم موثر هستند اما فاکتورهای مهم در تاسیس رشته‌ها و دروس کاربردی بودن آن در استان و بعد کشور است.
=============
گفت‌وگو از: نجمه عزتی
=============
انتهای پیام/2258/ط40
