«استانسلاف پریتچین» کارشناس مرکز مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز انستیتوی شرق‌شناسی آکادمی علوم روسیه، در گفت‌وگو با خبرنگار دفتر منطقه‌ای فارس در دوشنبه، توجه مجدد به پروژه خط لوله گاز ترکمنستان -افغانستان -پاکستان و هند موسوم به «تاپی» را به چند عامل مرتبط دانست و گفت: این موضوع به برنامه‌های بلند‌مدت برای تنوع بخشیدن به مسیرهای صادرات گاز ترکمنستان بستگی دارد. چرا که در مدت پنج سال اخیر «عشق‌آباد» توانست از طریق صدور گاز به چین (مسیر شرقی) و ایران (مسیر جنوب غربی)، به طور جدی وابستگی خود به روسیه را کاهش دهد.
پریتچین ادامه داد: هدف نهایی عشق‌آباد ایجاد 2 مسیر جدید؛ یکی مسیر غربی (به اروپا) از طریق احداث خط لوله گاز فرا‌خزری و دیگری مسیر جنوب شرقی (به هند و پاکستان) می‌باشد.
این کارشناس دریای خزر و منطقه در روسیه که با فارس صحبت می‌کرد، به دلایلی در رابطه با عدم اجرای آسان این پروژه اشاره کرد و افزود: بدون تردید تحقق پروژه خط‌لوله گاز فرا‌خزری به دلیل عدم تعیین وضعیت حقوقی این دریا، هزینه‌های بالای پروژه و همچنین پیش آمدن تغییر و تحول در بازار جهانی گاز (عدم اطمینان در رابطه با وجود نیاز بلند‌مدت اتحادیه اروپا به گاز) زیر سؤال قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه «بازارهای رو‌به‌رشد پاکستان و هند فرصت‌های مهمی برای عرضه انرژی را فراهم کرده است»، تصریح کرد: توجه به منابع گاز ترکمنستان در شرایطی افزایش یافته که تحت تحریم‌های شدید اقتصادی علیه جمهوری اسلامی، ساخت پروژه خط لوله گاز ایران، پاکستان و هند موسوم به خط‌لوله «صلح» با تأخیر مواجه شده است. در چنین وضعیتی پروژه تاپی در مرکز توجه بازیگران منطقه‌ای و جهانی و از جمله آمریکا قرار گرفته است.
پریتچین ادامه داد: راه‌اندازی مسیر جدید جهت واردات گاز ترکمنستان فرصت رقابت بیشتری با روسیه و چین را فراهم می‌کند که این امر کاملا در راستای منافع بلند‌مدت واشنگتن می‌باشد.
علاوه بر این، عبور خط‌لوله از قلمرو افغانستان می‌تواند زمینه درآمدهای اقتصادی برای این کشور را فراهم کند که این موضوع برای تأمین ثبات و امنیت افغانستان به خصوص پس از خروج نیروهای نظامی آمریکا اهمیت زیادی دارد.
این کارشناس روس با اشاره به عمده‌ترین مانع اجرای این پروژه چند‌میلیاردی خاطرنشان کرد: در حقیقت وضعیت افغانستان بگونه‌ای است که تضمینی برای تحقق این پروژه وجود ندارد چرا که نمی‌توان توقع نداشت که در مرحله ساخت و در موقع بهره‌برداری از این خط لوله، برخی گروه‌های افغان و یا قبایلی بخواهند از این پروژه برای مقاصد خود استفاده کند، مانع تداوم آن شوند و یا اقدام به انهدام آن کنند.
وی در ادامه، گفت: بحث دیگر توسعه صنایع گاز ترکمنستان می‌باشد. خرید گاز در مقیاس بزرگ از سوی چین و عرضه آن به روسیه و ایران باعث کمبود گاز برای خط لوله گاز تاپی خواهد شد. برای آن که این پروژه از منابع لازم برخوردار باشد، باید بر روی استخراج گاز سرمایه‌گذاری‌های بزرگی صورت گیرد.
پریتچین افزود: همچنین نباید وجود اختلاف بین هند و پاکستان را نادیده گرفت که این موضوع در هر زمانی می‌تواند به عنوان مانع اجرای پروژه تاپی مطرح باشد. با این حال علیرغم توجه بالای طرف‌های مختلف نسبت به پروژه خط لوله گاز تاپی، به احتمال زیاد صحبت از امکان تحقق آن در آینده نه چندان دور، پیش از موعد خواهد بود.
انتهای پیام/خ
