آمریکا به دنبال تعامل بیشتر با گروه‌های سلفی است

«محمدعلی بهمنی قاجار» کارشناس مسائل سیاسی حوزه افغانستان در گفت‌وگو با خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری فارس با اشاره به ایجاد دفتر سیاسی طالبان در قطر خاطرنشان کرد: آمریکا می‌خواهد به هر شکل ممکن نیروهای خود را از افغانستان خارج کند و بیش از این نمی‌خواهد درگیر جنگ داخلی در این کشور باشد.

وی یکی از دلایل اصلی بازگشایی دفتر طالبان در قطر را تعامل بیشتر آمریکا با گروه‌های سلفی و اخوانی شبه‌طالبان که تفکرات طالبانی دارند، دانست.

به اعتقاد این کارشناس حوزه افغانستان، اگر دولت کرزی در برخورد با این مسئله بیش از این با مماشات رفتار کند، روند دموکراسی را در افغانستان زیر سؤال برده است.

متن کامل مصاحبه فارس با بهمنی قاجار در ادامه مطلب تقدیم می‌شود:

فارس: در برهه کنونی که مسئولیت‌های امنیتی در افغانستان به شکل کامل به نیروهای افغان واگذار شده و کم‌کم به زمان خروج نیروهای آمریکایی و ناتو نزدیک می‌شویم دلایل و هدف آمریکا از گشایش دفتر سیاسی طالبان در قطر چیست؟ آیا به اعتقاد شما آمریکا واقعاً در برابر این گروه تروریستی اظهار ضعف کرده که حاضر به مذاکره با طالبان شده است؟

بهمنی قاجار: اگر 3 خبر خروج نیروهای آمریکایی و ناتو، واگذاری مسئولیت‌های امنیتی به دولت افغانستان و بازگشایی دفتر طالبان در قطر را در کنار یکدیگر قرار دهیم به این نتیجه می‌رسیم که آمریکا قصد دارد هر طور شده خود را از افغانستان بیرون بکشد و به عبارت دیگر آمریکا بیش از این نمی‌خواهد درگیر جنگ داخلی در افغانستان شود و هدف او این است که به نوعی به شکل آبرومندانه از افغانستان خارج شود اما رسیدن به این هدف چندان هم برای آمریکا ساده و آسان نخواهد بود.

اکنون در افغانستان دولتی داریم که مسئولیت کامل تأمین امنیت بر عهده این دولت است و 350 هزار نفر نیروی نظامی و انتظامی دارد و برآمده از انتخابات ریاست جمهوری است.

در این کشور 2 مجلس وجود دارد که این مجالس نیز بر آمده از انتخابات هستند، بنابراین نه می‌شود این دولت را نادیده گرفت و نه می‌توان گروه طالبان را نادیده گرفت.

گروهی که در طول 12 سال گذشته قدرت نظامی خود را حفظ کرده است، حرکات تروریستی و تخریب داشته و حتی با وجود حضور نیروهای آمریکایی و ناتو هم گروهی تأثیر گذار بوده و حالا پس از خروج این نیروها هم دل و جرأت بیشتری پیدا می‌کند و هم توان بیشتری می‌یابد.

بنابراین آمریکا برای نیل به هدف خود که آبرومندانه از افغانستان خارج شود تا حدودی می توان گفت با موانع بسیار زیادی روبرو خواهد بود.

از جانب دیگری نیز می‌توان به این قضیه نگاه کرد و آن این است که آمریکا به نوعی درصدد تعامل با نیروهای سلفی و طالبان و اسلام طالبانی و شبه طالبانی است.

این تعامل را در سوریه می‌بینیم، در لیبی دیدیم و در افغانستان و پاکستان هم می‌بینیم، افغانستان در 20- 30 سال گذشته مرکز و قطب این گروه‌ها بوده است و آمریکا با بازگشایی این دفتر در قطر می‌خواهد به این گروه‌ها یک پیام دوستی بدهد که اگر از جریان القاعده ضدآمریکایی که خود «بن لادن» مظهر آن بود فاصله بگیرند آمریکا هیچ مشکلی در تعامل با آنان در راستای محدود سازی ایران یا در راستای ضربه زدن به دولت سوریه ندارد.

قطر نیز در این میان نقش واسطه و میانجی را ایفا می‌کند.

فارس: با توجه به مواردی که به عنوان موانع آمریکا برای نیل به هدفش مطرح شد، آیا دولت افغانستان می‌تواند به عنوان مانعی برای آمریکا مطرح باشد؟ شاهد بودیم که پس از بازگشایی دفتر طالبان در قطر شورای امنیت ملی افغانستان اعلام کرد مذاکرات پیمان امنیتی کابل-واشنگتن را به حال تعلیق درآورده است و واشنگتن هم پس از آن مذاکرات قطر را به تعویق انداخت. چرا؟

بهمنی قاجار: بازگشایی دفتر طالبان در قطر برای دولت افغانستان مسئله مرگ و زندگی است و دیدیم وقتی دفتر طالبان با نشان «امارت اسلامی» و پرچم امارت اسلامی در کنار پرچم قطر افتتاح می‌شود، یعنی طالبان نه به عنوان یک گروه سیاسی بلکه به عنوان دولت افغانستان در قطر می‌خواهد حضور داشته باشد.

حال این را بگذارید در مقابل مواضع بارها تکرار شده طالبان در مورد این که دولت مشروع افغانستان ما هستیم، افغانستان مورد حمله خارجی قرار گرفته و اشغال شده و دولت افغانستان یک دولت پوشالی مزدور خارجی است و صرفاً طالبان مشروعیت دارد و حالا هم بر این هدف خود تأکید می‌کند و با پذیرش ضمنی این مسئله توسط قطر و آمریکا در واقع می خواهد بگوید جامعه جهانی به ما احترام گذاشته و همچنین ما داریم مشروعیت دولت کابل را در عرصه بین‌الملل سلب می‌کنیم و بارها تأکید کرده‌اند که ما با دولت افغانستان مذاکره نمی‌کنیم و فقط با آمریکا مذاکره می‌کنیم و اصلاً دولت افغانستان را به عنوان طرف مذاکره قبول ندارند.

اگر دولت افغانستان بخواهد با مماشات بیشتر رفتار کند و بخواهد چشم خود را در برابر واقعیت ببندد به روند دموکراسی که در 12 سال گذشته در افغانستان جاری بوده و روند مشارکت مردمی که در این مدت در این کشور حاکم بوده و همچنین به مشروعیت خود پشت می‌کند و به قانون اساسی کشورش پشت

می‌کند و نمی‌تواند این مسئله را بپذیرد و لاجرم باید در مقابل این روند ایستادگی کند.

این را اضافه کنم که دولت افغانستان و شخص کرزی و تیم نزدیک به ایشان همواره مایل بودند که از جریان طالبان به نفع خود استفاده کنند.

در انتخابات ریاست جمهوری آینده همین حضور طالبان می‌تواند به جریان نزدیک دولت کرزی کمک کند که در انتخابات آینده برنده شوند و می توانند بگویند که فقط پشتون‌ها و تیم نزدیک به کرزی هستند که می‌توانند کشور را از افتادن به چنگ طالبان نجات دهند پس باید به ما رأی دهید و «عطا محمد نور» و «عبدالله عبدالله» گزینه‌های مناسبی نیستند چون می‌توانند تنش‌ها را بالا ببرند پس اینها نمی‌توانند کاندیدای مناسبی باشند و کاندیدای مناسب کاندیدای تیم دولت کرزی است.

دولت افغانستان یعنی شخص کرزی و افراد نزدیک به وی همواره در صدد این بوده‌اند که از طالبان به عنوان یک برگ برنده استفاده کنند.

اکنون این بازی در حال ورود به مرحله خطرناکی شده است و به اعتقاد من نمی‌خواهند بیش از این با این برگ بازی کنند، زیرا مشروعیت و تمامیت ارضی افغانستان در حال زیر سؤال رفتن است و دولت افغانستان باید با اتخاذ مواضعی جدی‌تر به آمریکا بفهماند که نمی‌تواند سیاست‌های دوپهلو اتخاذ کند و هم با دولت افغانستان و هم با طالبان تعامل داشته باشد.

دولت افغانستان در این بین به مورد درستی اشاره کرده و خواسته که مذاکرات صرفاً بین‌الافغانی باشد و دخالت هر طرف ثالثی در این بین دخالت نادرستی است و دولت افغانستان نباید زیر بار این مسئله برود چه می‌خواهد این دولت قطر باشد، چه ترکیه و چه پاکستان.

فارس: چرا آمریکا در بحث مذاکره با طالبان در سیاست‌های پیشین خود چرخش داشته؟ آمریکا پیشتر گفته بود در صورتی حاضر به مذاکره با طالبان است که طالبان پیش‌شرط‌های آمریکا را بپذیرد یکی از مهم‌ترین پیش‌شرط‌ها این بود که طالبان دست از خشونت بردارند دوم اینکه با سایر گروه‌های تروریستی مانند القاعده قطع رابطه کنند و سوم اینکه قانون اساسی افغانستان را به رسمیت بشناسند و با وجود اینکه هیچ یک از این پیش‌شرط‌ها عملی نشد، بازهم آمریکا اجازه بازگشایی دفتر قطر را صادر کرد و به جای عمل به شعار اصلی خود در سال 2001 که مبارزه با تروریسم بود اکنون با تروریست‌های دیروزی و مذاکره کنندگان امروزی پای میز مذاکره می‌نشیند، چرا؟

بهمنی قاجار:مهم‌ترین دلیل چرخش سیاست‌های آمریکا در قبال طالبان تحولات منطقه‌ای است. اکنون آمریکا و گروه‌های شبه طالبانی در سوریه در کنار هم در حال جنگ با دولت این کشور هستند.

«جبهه النصره» گروهی است که از طالبان هم تندروتر است و درست است که آمریکا می‌گوید گروه النصره را در لیست تروریستی قرار می‌دهم ولی در واقع جبهه النصره هم‌پیمان هم‌پیمانان آمریکا است.

بنابراین وقتی تحولات منطقه را در نظر می‌گیریم نوعی همسویی در لیبی در مصر و در سوریه بین آمریکا و جریانات سلفی و اخوانی و وابسته به تفکر طالبانی می‌بینیم و در اینجا شاهد نقش پررنگ قطر هم هستیم و در همه این تحولات نقش میانجی را ایفا می‌کند.

پس آمریکا می‌خواهد با بازگشایی دفتر قطر با این گروه‌ها نوعی تعامل مثبت داشته باشد.

البته تحولات پاکستان و روی کار آمدن دولت نوازشریف نیز بی‌ارتباط با این مسئله نمی‌تواند باشد.

فارس: پس از انتشار اخبار مرتبط با بازگشایی دفتر طالبان در قطر کشورهای همسایه مانند چین، روسیه و هند و پاکستان و در نهایت ایران در این خصوص ابراز عقیده کردند به اعتقاد شما در این بین نظر جمهوری اسلامی ایران که توسط عباس عراقچی بیان شد، چگونه بود؟

بهمنی قاجار:موضع ایران همواره کمک به صلح و ثبات در افغانستان بوده است و دولت ایران هرگز نخواسته موضعی اتخاذ کند که موقعیت دولت افغانستان به خطر افتد و دولت ایران همواره تأکید کرده که تنها دولت مشروع در افغانستان دولت کنونی این کشور است و قانون اساسی را به عنوان دستاورد بزرگ ملت افغانستان قبول دارد.

از سوی دیگر دولت ایران نمی‌خواهد اخلالی در روند صلح افغانستان به وجود آید.

نکته مهم اینجا است که در برهه کنونی دولت و ملت افغانستان دوست و متحدی نزدیک‌تر و صمیمی‌تر از دولت و ملت ایران ندارند یعنی با توجه به روند وقایع یعنی خروج نیروهای آمریکایی و ناتو، پشت کردن آمریکا به دولت و ملت افغانستان، روی کار آمدن نوازشریف در پاکستان که پیوندهای نزدیکی با عربستان دارد و همچنین قطر و دخالت‌ها و.. را در کنار هم بگذاریم تنها کشوری که از دموکراسی در افغانستان به طور طبیعی سود می‌برد ایران است.

وقتی در افغانستان دموکراسی برقرار باشد اقوام مختلف افغانستان که روابطی تنگاتنگ و دیرینه و اشتراکات و فرهنگی قوی با ایران دارند دارای حقوق و آزادی‌هایی خواهند بود.

هنگامی که صلح و ثبات در افغانستان حاکم شود ایران دیگر نگران وقوع حوادث امنیتی از جانب افغانستان نیست.

منافع ایران و افغانستان با هم عجین شده و این چیزی نیست که شعار باشد بلکه دولت جمهوری اسلامی ایران در عمل از صلح و ثبات در افغانستان حمایت می‌کند.

انتخابات ایران و حضور پرشور مردم ایران روحیه مضاعفی به مردم افغانستان بخشیده است و مردم و شخصیت‌های افغانستان از این مسئله استقبال کردند و حامد کرزی اعلام کرد پس از مراسم تحلیف به ایران سفر می‌کند.

افغانستانی که اکنون احساس می‌کند در جامعه جهانی تنها شده به دنبال یک تکیه‌گاه است و این تکیه‌گاه می‌تواند ایران، هند، روسیه، چین و.. باشد.

فارس: به اعتقاد شما در صورت آغاز مذاکرات صلح بین آمریکا و طالبان، این مذاکرات چه نتایج و دستاوردهایی خواهد داشت؟

بهمنی قاجار:به اعتقاد من این مذاکرات راه به جایی نخواهد برد، چون طالبان کلیت دولت افغانستان را قبول ندارد، قانون اساسی این کشور را قبول ندارد و مجلسین شورای ملی را هم به رسمیت نمی‌شناسد و ملت افغانستان هم در صحنه هست.

مردم به نمایندگان خود رأی داده‌اند و جامعه مدنی اکنون در این کشور فعال شده و اگر دولت هم بخواهد کوتاه بیاید مردم افغانستان کوتاه نخواهند آمد به خصوص اینکه طالبان هم‌زمان با مذاکرات حملات تروریستی خود را متوقف نکرده است.

آمریکا نه تنها در افغانستان بلکه در سطح منطقه از جمله سوریه دارد به بن‌بست می‌رسد و به تدریج باید در سیاست خطرناک خود در زمینه تعامل با نیروهای سلفی و اخوانی تجدیدنظر داشته باشد و از تجربه تلخ دهه 1980 و 1990 و تعامل با این گروه‌ها درس گیرد.

آمریکا یک بار با این گروه‌ها تعامل کرد و نتیجه آن حوادث 11 سپتامبر شد و اکنون هم اگر بخواهد به تعامل خود ادامه دهد، باعث بروز نتایج منفی برای این کشور خواهد بود که تحولات اخیر آمریکا هم این مسئله را نشان داد و بمب‌گذاران چچنی که در «بوستون» آمریکا بمب‌گذاری کردند، سلفی بودند این مسئله می‌تواند در ابعاد بزرگتری به وقوع پیوسته و امنیت ملی آمریکا را به مخاطره اندازد.

انتهای پیام/خ