به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، تراب محمدی ظهر امروز در گفت‌و‌گو با خبرنگاران اظهار کرد: آیین‌ها و رسوم مردم آذربایجان‌شرقی از دیرباز با رویدادهای طبیعی و کیهانی همراه بوده و با توجه به طلوع و غروب ستارگان، حرکات خورشید، ماه و دیگر اجسام سماوی سنجیده می‌شدند.
وی مهم‌ترین شاخص این دانش و گاه‌شمار را باورها و اعتقاداتی دانست که مردم با آنها عجین شده‌اند و افزود: در گذشته مردم بر اساس این تقویم، برنامه ریزی فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی خود را انجام می‌دادند.
وی بیشتر رسوم و آداب محلی را بر اساس همین گاه‌شمار دانست و تشریح کرد: در این تقویم، هنگامی که فصل بهار آغاز می‌شود، روز 25 فروردین (در تقویم محلی نیسان)، مردم در تمام نقاط آذربایجان‌شرقی منتظر آمدن باران می‌مانند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یادآور شد: در آذربایجان‌شرقی گاه‌شمار و حساب و کتاب سال، ماه و ایام در میان روستائیان مرتبط با نوع معیشت ایشان اعم از کشاورزی، دامداری و شرایط اقلیمی است که دانش و تجربه انسانی نیز در این زمینه دخیل بوده است.
محمدی با اشاره به اینکه این گاه‌شماری نیز همچون سایر تقویم‌ها بر چهار فصل سه ماهه متکی است و هر یک از فصول و ماه‌ها نام خاصی برای خود دارند، اظهار کرد: فصل‌ها در این زبان به ترتیب یاز (بهار)، یای (تابستان)، پائیز (پاییز) و قئش (زمستان) نامیده می‌شوند.
وی افزود: هر یک از ماه‌ها نیز در میان مردم تقسیماتی همچون چهار روز اول فروردین (به نماد چهار فصل سال و بر اساس در نظر گرفتن شرایط جوی) و 10 روزه یا دهلیزه (ده روز اول فروردین) دارند که طی این ایام هوا رو به سردی می‌گراید.
محمدی تشریح کرد: «گئچی قیران» (سرمای اواسط اردیبهشت که موجب مرگ و میر بزها می‌شود)، «یایین قیخ بئشی» (چهل و پنجم تابستان و اوج گرما)، «قویروق دوغدی»، «کَلوَز»، چله کوچک وچله بزرگ، چار چار، اوغری نفس و دوغری نفس نیز از دیگر تقسیمات و روزهای این تقویم هستند.
این مقام مسئول هر یک از این ایام و ماه‌ها را ضمن داشتن معانی و مفاهیم خاص، دارای داستان‌ها، باورها و اعتقاداتی نیز در بین مردم عنوان کرد و گفت: در آذربایجان‌شرقی، ماه‌های قمری را «ملت آیلاری» (ماه های ملت) و ماه‌های شمسی را «دولت آیلاری» (ماه های دولتی) می‌خواندند.
محمدی یادآور شد: در روستاها تقویم زراعی و دامداری که از یک نوع تقویم محلی نشات گرفته براساس فصول و شرایط جوی تهیه شده است همچنین در گذشته معمولا افراد باسواد و قرآن خوان‌ها تقویمنامه هجری و قمری را به مردم یاد می‌دادند.
وی با تاکید بر اینکه این نوع گاه‌شماری در اغلب نقاط آذربایجان شرقی با تفاوت بسیار کم مرسوم بوده است، تصریح کرد: هرچند در دو سه دهه اخیر گاه‌شماری‌های محلی جای خود را به تقویم رسمی داده‌اند اما در نقاط عشایری و روستایی کم و بیش این میراث معنوی همچنان دایر است.
محمدی با بیان اینکه هنوز گاه‌شماری محلی در زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم تاثیر قابل ملاحظه‌ای دارد، اظهار کرد: با ثبت ملی این آیین، اقدامات و راهکارهای حفاظتی همچون مستند‌سازی، تحقیق، حفظ وضع موجود، حمایت، ترویج، ارتقاء و احیاء در رابطه با «گاه شماری محلی آذربایجان شرقی» انجام خواهد گرفت.
انتهای پیام/60002/و40/پ3003
