به گزارش خبرگزاری فارس، «جلال طالبانی» رئیس‌جمهور عراق که تا چندی پیش در تلاش بود اختلافات میان اربیل و بغداد را حل‌وفصل کند، به دلیل سکته مغزی به بیمارستان منتقل شد و در حال حاضر برای درمان در بیمارستانی در آلمان بستری است.
از سوی دیگر، تلاش‌های او برای رفع اختلافات میان «مسعود بارزانی» رئیس منطقه کردستان و «نوری المالکی» نخست‌وزیر عراق نیمه‌کاره ماند و دیگر میانجیگری که بتواند بارزانی را که با حمایت و تحریک عربستان و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس علیه بغداد، ساز مخالف کوک می‌کند، آرام کند، وجود ندارد.
در چنین شرایطی، «رجب طیب اردوغان» نخست‌وزیر ترکیه که در راستای منافع سعودی و آمریکایی در سوریه، بازی می‌کند، برای تغییر موضع بغداد در قبال دمشق، بار دیگر وارد عمل شده و با اظهاراتی تحریک‌آمیز تلاش می‌کند تا مالکی را تحت فشار قرار دهد.
وی دیروز بار دیگر دولت مرکزی عراق را متهم به اقدامات طائفه‌ای کرد و گفت: من تنها برای سوریه به آمریکا نمی‌روم بلکه تحولات عراق نیز در این سفر مد نظر قرار دارد. من نگرانم که مبادا عراق به سوریه دیگری تبدیل شود. در عراق سنی و شیعه وجود دارد و شامل عرب، کرد و ترکمان است که اغلب آنها سنی هستند و البته در میان آنها شیعه هم وجود دارد. برخی از این شیعیان میانه‌رو و برخی دیگر تندرو هستند.
وی افزود که اگر همانند گذشته، شیعیان معتدل بتوانند کشور را اداره کنند مشکلی پیش نخواهد آمد و دولت مرکزی نیز نمی‌تواند اقدامات کنونی خود را انجام دهد.
اردوغان تاکید کرد که دولت مرکزی عراق در واقع دولت اقلیت است و اگر برخی حمایت‌ها و کمک‌های ویژه نبود این دولت در جایگاه کنونی‌اش قرار نداشت. حمایت‌ها از مالکی به این دلیل است که وی یک دولت شیعی تشکیل داده اما ما امیدواریم عراق دچار دو دستگی نشود و وحدت آن حفظ گردد.
نخست‌وزیر ترکیه پیش از این نیز دولت مالکی را به تلاش برای ایجاد جنگ داخلی در عراق متهم کرده بود.
اما مالکی و ائتلاف دولت قانون از اردوغان خواستند تا به جای دخالت در امور دولت‌های منطقه مسائل و مشکلات داخلی کشورش را حل کند زیرا در صورت تداوم این وضعیت، بهای این مداخله‌ها را ملت ترکیه خواهند داد.
ترکیه و عراق دو کشور همسایه هستند که دارای اشتراکات تاریخی، فرهنگی، تمدنی، ژئوپلیتیکی و منافع سیاسی مشترکی هستند اما مدتی است که این روابط به تیرگی نهاده است.
از عوامل اختلافات ایجاد شده میان دو طرف، می‌توان به نحوه تعامل دولت ترکیه با کردهای شمال عراق و حمایتش از «طارق الهاشمی» معاون فراری رئیس جمهور عراق که در حال حاضر در استانبول اقامت دارد، اشاره کرد.
بر اساس قانون اساسی عراق، تمامی مسائل مربوط به دولت مرکزی این کشور باید با اطلاع و آگاهی بغداد صورت گیرد. در چنین شرایطی قراردادهای نفتی کردستان نیز باید از کانال بغداد امضا و اجرایی شود، اما آنکارا با اربیل به طور مستقیم و بدون اطلاع بغداد وارد مذاکره و تعامل می‌شود و این اعتراض دولت مرکزی عراق را برانگیخته است.
دلیل آنکه آنکارا، به چنین سیاستی روی آورده این است که با کردها سریعتر از بغداد به نتیجه می‌رسد زیرا از یک سو، منافع مشترک ترکها و کردها در منطقه بسیار بیشتر از منافع مشترک آنها با بغداد است و از سوی دیگر، کردها چون می‌خواهند، درآمد مالی این قراردادها را مستقیم برای خود بردارند و در عین حال به بغداد، دهن‌کجی کنند، امتیازات بیشتری به ترکها می‌دهند.
دلیل حمایت آنکارا از هاشمی نیز، سیاست آن در حمایت از گروه‌های سنی و سکولار در عراق است. آنکارا بر این باور است که اگر حکومتی سنی و سکولار در عراق تشکیل شود، بستر برای اجرای سیاست‌های ترکیه در عراق فراهم‌تر خواهد بود. به همین دلیل از زمان انتخابات 2010 عراق، ترکیه همواره از فهرست علاوی و العراقیة حمایت می‌کرد اکنون نیز که هاشمی به ترکیه پناه آورده، دولت اردوغان، فرصت مناسبی برای جلب توجه و حمایت گروه‌های سنی در عراق، یافته است.
در چنین شرایطی که ترکیه در سوریه در راستای منافع صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها بازی می‌کند، کردها نیز به او کمک می‌کنند اما دولت مرکزی عراق، مانعی بر سر راه ترکیه به شمار می‌رود لذا اردوغان از هر وسیله‌ای برای اعمال فشار بر دولت مالکی و همسو کردن او با خود استفاده می‌کند. اظهارات مداخله‌جویانه او در عراق در شرایطی که خلأ وجود رئیس‌جمهور عراق، موجب پیچیده‌ترشدن اختلافات بغداد و اربیل، شده، دقیقا در راستای اعمال فشار بر مالکی است. اردوغان با این پیام که ترکیه نگران است عراق به سوریه دیگری تبدیل شود، به بغداد هشدار داد که اگر با عربهای حوزه خلیج فارس علیه سوریه همسو نشود، باید منتظر پیچیده‌تر شدن مشکلات داخلی عراق باشد زیرا رئیس منطقه کردستان و فهرست العراقیه برای همکاری با ترکیه علیه دولت مرکزی عراق کاملا آماده هستند.
اینکه آینده مناسبات دولت عراق با ترکیه به کجا می‌انجامد باید منتظر تحولات آینده بود ولی آنچه که روشن است از دید کارشناسان سیاسی، عراق طی چند ماه آینده با تحولات پرشتاب و پرتلاطمی همراه خواهد بود و دخالت بازیگران منطقه ای از جمله امارات و عربستان که به دنبال شکاف در بین جریان های سیاسی شیعی هستند، در این کشور افزایش پیدا خواهد کرد.
یادداشت: فتانه غلامی
انتهای پیام/++
