به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، 21 سال پیش در چنین روزی «بوریس یلتسین» رئیس‌جمهور روسیه، «لئونید کراوچوک» رئیس‌جمهور اکراین و «استانیسلاف شوشکویچ» رئیس‌شورای عالی بلاروس در اقامتگاه دولتی موسوم به «چنگل بلوویژسک» در حوالی شهر «برست» بلاروس با امضای موافقتنامه‌ای از ایجاد جامعه کشورهای مشترک‌المنافع خبر داده و به عمر اتحاد جماهیر شوروی پس از 70 سال خاتمه دادند.
امضای این سند از سوی 3 کشور «اسلاویانی» و بدون جلب نظر باقی جمهوری‌های شوروی سابق مباحث داغی در دوایر رسمی و جوامع این کشورها را به‌بار آورد و در 21 دسامبر همان سال 11 جمهوری شوروی سابق در شهر «آلماتی» پایتخت قزاقستان با امضای پروتکل‌الحاقی به‌جامعه کشورهای مشترک‌المنافع پیوستند.
گرجستان یک سال بعد وارد این جمع شد ولی جمهوری‌های ساحل بالتیک (لتونی، لتوانی و استونی) همگی از امضای موافقتنامه یادشده منصرف شدند.
البته فروپاشی شوروی بدون زمینه‌های واقعی نبود به طوری که در 12 ژوئن سال 1990 پنج جمهوری (لتونی، لتوانی، استونی، آذربایجان و گرجستان) اعلام استقلال و برخی دیگر نیز تمایل خود را نشان دادند.
پس از اقدام 3 کشور اسلاویانی برای ایجاد جامعه کشورهای مشترک‌المنافع بلاخره در 12 دسامبر سال 1991 «مخایل گورباچف» در مسکو با خبرنگاران دیدار کرد.
مخایل گورباچف تأکید کرد: اگر همه جمهوری‌ها موافقتنامه «بلوویژسکی» را تأیید کنند، من نیز باید آن را بپذیرم.
وی افزود: به‌عنوان رئیس‌جمهور به‌اراده نهادهایی که نماینده مردم هستند، احترام خواهد گذاشت.
او با اشاره به اینکه در 17 مارس رفراندوم برگزار شد، گفت: من فقط می‌خواستم فضا را برای مردم باز کنم و به‌نظرم وظیفه اصلی خود را انجام دادم.
این را گورباچف زمانی می‌گفت که دیگر دیر شده بود. سال‌های روابط نزدیک وی با مقامات عالی آمریکایی و غربی کار خود را کرده بود ولی چنانچه به‌موقع (یعنی سه سال قبل از فروپاشی) به‌هشدارهای پیام تاریخی حضرت امام خمینی (ره) توجه می‌کرد، شانس رهایی از این وضعیت را داشت.
امام خمینی (ره)در پیام تاریخی خود به گورباچف بیان کرده بود:«شما اگر بخواهید در این مقطع تنها گره‌های کور اقتصادی سوسیالیسم و کمونیسم را با پناه بردن به کانون سرمایه‌داری غرب حل کنید، نه‌تنها دردی از جامعه خویش را دوا نکرده‌اید بلکه باید دیگران بیایند و اشتباهات شما را جبران کنند.»
جالب است جادوی غرب و مشخصا آمریکا، گورباچف را تا حدی گرفته بود که حتی موقعی که در 8 دسامبر سال 1991 «استانسلاف شوشکویچ» رئیس شورای عالی بلاروس خبر امضای موافقنامه ایجاد جامعه کشورهای مشترک‌المنافع (فروپاشی شوروی) را توسط تلفن به وی اعلام می‌کند، گورباچف می‌گوید: شما می‌دانید چه کاری کردید؟! شما متوجه هستید که جامعه جهانی محکومتان خواهد کرد؟! چه خواهد شد اگر بوش از این مطلع شود؟!.
«شوشکویچ» در یادداشت‌های خود در رابطه با این موضوع نوشته است: من در پاسخ به‌گورباچف گفتم که هم‌زمان «بوریس نکولایویچ»(یعنی یلتسین) درحال ارائه گزارش به بوش است.
بعدها گورباچف پذیرفت که عدم توجه به‌پیام تاریخی حضرت امام (ره) یکی از اشتباهات وی بوده است.
در هر صورت حالا هم این پرسش حائز اهمیت است که تا کجا یاد و خاطره شوروی در اذهان ملت‌های این فضا زنده است و تمایلی برای احیای آن خواهند داشت یا خیر؟.
در یک نظرسنجی که اخیراً در 3 کشور مبتکر فروپاشی شوروی انجام شده است، 52 درصد در بلاروس، 68 درصد در روسیه و 59 درصد در اکراین از فروپاشی اظهار تأسف کرده‌اند.
13 درصد در بلاروس، 23 درصد در روسیه و 18 درصد در اکراین احیای دوباره شوروی را امکان‌پذیر دانسته در حالی که نظر مخالف در این 3 کشور به ترتیب 76 درصد، 68 درصد و 71 درصد میباشد.
این در حالی است که حدود 44 درصد جمعیت بلاروس، روسیه و اکراین از همگرایی کشورهای شوروی سابق به‌منظور ایجاد اتحاد میان آن‌ها حمایت کرده‌اند.
انتهای پیام/م
