خوانسار مرکز توسعه تشیع بوده است

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، خوانسار که یکی از شهرهای استان اصفهان است در ماه محرم و صفر حال و هوای خاصی پیدا می‌کند و برنامه‌های عزاداری که در آنجا برپا می‌شود، در نوع خود بی‌نظیر است.

چند روز قبل از حلول ماه محرم تمام افراد دست در دست یکدیگر و با همدلی کوچه‌ها، خیابان‌ها، مساجد، حسینیه‌ها و تکایای شهر را سیاه‌پوش‌ می‌کنند و هر کسی که بتواند به نوعی در این برنامه سهیم شده و ارادت خود را به اهل‌بیت(ع) ابراز می‌نماید.

با توجه به تعداد بی‌شمار هیئت‌های خوانسار در این ایام بر سر درِ هر مسجد، حسینیه یا تکیه‌ای می‌توان پرچم سیاه هیئت‌های مختلف را دید که با نام یکی از اهل‌بیت (ع) مزین شده است.

در ایام سوگواری ماه محرم، بیشتر خوانساری‌های مقیم دیگر استان‌های کشور به اتفاق خانواده دوستان و آشنایان از شهرهای محل اقامت به دیار خویش باز می‌گردند و با حضور این افراد شهر جنب و جوش خاصی یافته و جمعیت آن به چهار یا پنج برابر می‌رسد.

در ماه محرم با برپایی سوگواری شهادت امام حسین(ع)، چهره‌ شهر از لحاظ اجتماعی دگرگون شده و فعالیت‌های اقتصادی و تجاری مردم نیز تحت تأثیر این ایام، کم‌ رونق می‌شود.

برنامه‌ عزاداری که شامل سینه‌زنی و زنجیر‌زنی است، به دو بخش تقسیم می‌شود: برخی از مردم بسیاری از برنامه‌‌های عزاداری خود را برپا می‌کنند و مردم سوگوار برای استماع سخنان واعظان و مدیحه‌سرایان تا پاسی از شب را در مساجد و تکایا سپری می‌کنند.

همچنین چندین تعزیه فعال در خوانسار در طول ماه محرم بعد از ظهرها به اجرای مراسم می‌پردازند.

شهر خوانسار مرکز توسعه تشیع بوده است/ از ششم محرم خوانسار حالت عزای عمومی به خود می‌گیرد

عضو هیئت علمی دانشگاه خوانسار گفت:  شهر خوانسار همواره مرکزی برای توسعه تشیع بوده و از روز ششم محرم به طور کامل به حالت عزاداری عمومی درمی‌‌آید.

رضاعلی رضایی امروز در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس با اشاره به اینکه سنت تعزیه از دوره صفویه به خاطر تاسیس حوزه علمیه مریم بیگم‌صفوی در خوانسار ترویج یافت، تصریح کرد: این حوزه هنوز مشغول فعالیت است و هر ساله شاگردان زیادی را تربیت می‌کند.

وی با اشاره به اینکه شهر خوانسار از روز ششم محرم به طور کامل به حالت عزاداری عمومی درمی‌‌آید، تصریح کرد: از این روز مردم به صورت یک‌پارچه به عزاداری می‌پردازند و کار مدارس و ادارات نیز تحت‌الشعاع محرم قرار می‌گیرد.

این نویسنده و پژوهشگر خوانساری افزود: این مراسم تا روز دوازدهم ماه محرم ادامه دارد و پس از آن نیز عزاداری در داخل تکایا متمرکز می‌شود.

وی با بیان اینکه در شهر خوانسار هنوز حسینیه‌های قدیمی با حال و هوای سنتی وجود دارد، تاکید کرد: از مهم‌ترین این حسینیه‌ها، حسینیه حبیبی‌ها است که در سال 66 بر اثر سیل تخریب شد و اکنون به همان شیوه قدیمی بازسازی شده و هنوز همان حال و هوای قبلی را دارا است.

رضایی ادامه داد: دور تا دور این حسینیه دارای حجره است و در وسط آن نیز حوضی وجود دارد که روی آن با تخته پوشیده می‌شده و بر روی آن به اجرای تعزیه می‌پرداخته‌اند.

عزاداری‌های خوانسار به همان شیوه سنتی انجام می‌شود

وی با بیان اینکه عزاداری‌های خوانسار به همان شیوه سنتی انجام می‌شود، تصریح کرد: آغاز محرم نیز با مراسم خاصی همراه است بدین شکل که در کوچه‌ها ندا می‌دهند محرم فرا رسیده و شهر یکپارچه سیاه‌پوش می‌شود گویی تمام شهر با زبان بی‌زبانی از امام حسین(ع) و یارانش صحبت می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه خوانسار اضافه کرد: هنوز هم در خوانسار سینه‌زنی سنتی و مخصوص قدیمی انجام می‌شود و با توجه به اینکه تمام فعالیت‌های شهر تحت‌الشعاع این موضوع قرار گیرد فضای معنوی خاصی در ماه محرم بر این شهر حاکم است.

وی در ادامه بیان داشت: این موضوع تأثیرات خوبی در تمام نسل‌های خوانسار داشته و عالمان بزرگی همانند آیت‌الله سید محمدتقی خوانساری، آیت‌الله سید احمد خوانساری، آیت‌الله نجفی خوانساری، آیت‌الله العظمی علوی و آیت الله حاج سیدهادی غضنفری‌خوانساری (صاحب کتاب کبیر مصادر الاجتهاد و مبانی الاستنباط عند الامامیه) از این نقطه به جامعه تشیع معرفی شدند.

رضایی با اشاره به اینکه استاد شیخ حسین انصاریان متولد خوانسار است، تصریح کرد: پدر جد مادری انصاریان شیخ اباعدنان بوده که مقبره‌اش در سرچشمه خوانسار به نام باباپیر مشهور است.

وی اضافه کرد: مادر امام خمینی (ره) نیز خوانساری و فرزند سید حسین خوانساری بوده است ضمن اینکه عزت‌الله شاهی، معروف به عزت مطهری که از مشهورترین مبارزان پیش از انقلاب است و سخت‌ترین شکنجه‌ها را در زندان‌های بعثی تحمل کرد هم نیز در خوانسار به دنیا آمده است.

 سبک ویژه مداحی در خوانسار

این نویسنده و پژوهشگر نوحه‌خوانی خوانسار را دارای سبک ویژه دانست و گفت: گرچه امروزه تجددگرایی به نوحه‌خوانی نیز راه یافته و گاه از آهنگ‌، ترانه‌ها و سبک‌هایی که مورد تایید علما نیست در مداحی‌ها استفاده می‌شود اما در شهر خوانسار مداحی هنوز به همان روش قبلی جریان دارد.

وی افزود: پیرغلامان این شهر مداحی‌ها را به صورت سوزناک و دلنشین گذشته اجرا و سبکی را انتخاب می‌کنند که سازگار با صحنه‌های کربلا باشد بنابراین نمی‌توان دستگاه خاصی برای این مداحی‌ها تعریف کرد بلکه می‌توان آن را مداحی در  دستگاه‌های حسینی نامید.

رضایی با بیان اینکه در هیئت‌های خوانسار تمام اقشار صحنه‌گردان محرمند، اظهار کرد: محلاتی در خوانسار سادات‌‌نشین هستند و در محرم با انداختن شال سبز هنگام ورود به هیئت‌های عزاداری‌ جلوه خاصی به این مراسم می‌دهند.

وی اضافه کرد: به دلیل سنتی بودن عزاداری‌ در خوانسار بدعت‌ها کمتر به آن وارد شده و این موضوع به نقش روحانیت خوانسار در هدایت مذهبی تعزیه‌ و مراسم عزاداری خوانسار مربوط است، البته در گذشته در خوانسار قمه‌زنی رواج داشته که به علت فتوای علما هم‌اکنون منسوخ شده است.

تعزیه‌خوانی رسمی در روستای قودجان

عضو هیئت علمی دانشگاه خوانسار با بیان اینکه تعزیه‌خوانی رسمی خوانسار امروزه در روستایی به نام قودجان اجرا می‌شود، تاکید کرد: این مراسم که در دهه آخر صفر انجام می‌شود از پرشورترین مراسم مذهبی خوانسار است و بسیار گسترده بوده و از پشتیبانی بسیار قوی برخوردار است به گونه‌ای که این گروه امکانات خوبی نیز برای تصویربرداری در اختیار دارند.

وی ادامه داد: همچنین اطعام در خوانسار جنبه عمومی داشته و هیئت‌های سطح شهر وظیفه پذیرایی از مردم را در این ماه بر عهده دارند.

رضایی از جمله ویژگی‌های این اطعام عمومی را کنار هم قرار گرفتن افراد فقیر و غنی دانست و اظهار کرد: این نگاه همانا سفارش مکتب دینی ماست که سبب می‌شود معیار برتری‌ها کنار گذاشته شود و جز ایمان دیگر ملاک‌ها نادیده گرفته شوند.

وی ادامه داد: اکنون کوچه و خیابانی نیست که در آن حسینیه‌ها و یا تکیه‌هایی مذهبی ساخته نشده باشد و حسینیه‌های جدید همگی دارای فضای گسترده و زیبایی با معمارهای سنتی هستند که در خور توجه است.

این نویسنده و پژوهشگر خوانساری با اشاره به اینکه تکیه آیت‌الله نور رضا یکی از تکیه‌هایی است که برنامه‌هایش از اذان صبح شروع و تا مغرب ادامه دارد، تاکید کرد: برنامه‌های این حسینیه شامل قرائت زیارت عاشورا، زیارت ناحیه مقدسه، سخنرانی وعاظ مشهور و مداحی بوده و پذیرایی از عزاداران نیز در بیرون از هیئت انجام می‌شود.

وی ادامه داد: در ماه محرم جمعیت خوانسار که حدود 50 هزار نفر است گاه به 500 هزار نفر می‌رسد زیرا علاوه بر دیگر مسافران، خوانساری‌هایی که گاه چندین سال است از این شهر هجرت کرده‌اند به آن برمی‌گردند و نوعی صله‌ارحام نیز در این ماه انجام و فضای معنوی خاصی بر شهر حاکم می‌شود.

سنت‌های مهم عزاداری خوانسار :

1ـ مراسم "تعزیه خوانی" که اغلب بعد از ظهرها برپا می‌شود.

2ـ حرکت دادن دسته‌های شترسوار و اسب‌سوار که یادآور عبور کاروان اهل‌بیت امام حسین (ع) است و صدای شیپور جنگ و نقاره در لابه لای حرکت کاروان نیز تداعی صحنه‌های رزم و مبارزه‌ آن زمان است.

3ـ حرکت دسته‌های عزاداری در قالب هیئت‌های سینه‌زنی یا زنجیر‌زنی: اغلب عزاداران با پای برهنه و در حالی که به نشانه‌ عزا بر پیشانیشان مقداری گل مالیده‌اند، در جمع هیئت حضور پیدا می‌کنند، همچنین در ابتدا و انتهای هیئت تعدادی علم‌های رنگی که یادآور علمدار کربلاست، حرکت داده می‌شود.

4ـ راه اندازی سفره‌های نذری که از عزاداران پس از هر برنامه و گاه در هر سه نوبت پذیرایی می‌شود.

انتهای پیام/صا/ض1002