به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، اصفهان شهر موزه‌ای زیبا و بی‌بدیل است که آثار تاریخی‌اش گنجینه‌ای بی‌نظیر را برای بشریت به ارمغان گذاشته است و بسیاری از مردم ایران و جهان، اصفهان را با نام مسجد جامع عتیق، میدان نقش‌جهان، چهلستون و سی و سه پل می‌شناسند، اما این تنها چهار اثر از یک هزار و 640 اثر ثبت شده در آثار ملی استان اصفهان است.
منصور زیرک افزود: یکی از ممتازترین آثار اصفهان که یادگاری از دوران صفوی است تالار اشرف است که به منظور سکونت پادشاه و حرم سلطنتی از آن استفاده می‌شده است، با توجه به موقعیت مکانی این تالار می‌توان نتیجه گرفت تالار اشرف یکی از کاخ‌های دولت‌خانه صفوی است که در غرب تالار طویله (تخریب شده) و جنوب‌شرقی چهلستون واقع بوده است.
یکی از کارشناسان میراث فرهنگی، افزود: احداث این تالار در زمان شاه عباس دوم آغاز و در زمان شاه سلیمان کامل شد، به احتمال فراوان از جانب شرق کاخی متصل به تالار طویله بوده و از جانب جنوب‌غرب با چهلستون هم‌جوار بوده است و با توجه به این نکات نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌ها، برگزاری مجالس، مراسم و اتفاقات خوب و بد آن دوره داشته است.
*وجه تسمیه تالار اشرف
وی پیرامون وجه تسمیه این اثر تاریخی، گفت: در این زمینه نقل قول‌های مختلفی وجود دارد، از جمله آنکه می‌گویند چون اشرف افغان در زمان حکومت بر اصفهان این کاخ را برای سکونت انتخاب کرده به همین نام معروف شده است و برخی دیگر گفته‌اند چون تالار اشرف متصل به تالار طویله و اشرف بر سایر عمارات دولت‌خانه بوده به این نام خوانده می‌شده است، اما با توجه به تحقیقات به عمل آمده نام تالار اشرف به واسطه استفاده زیاد از ورقه طلا در تزئینات این بنا بوده است.
این پژوهشگر میراث فرهنگی ادامه داد: چرا که نحوه ساخت ورقه طلا در هنر سنتی ایرانی به گونه‌ای بوده که سکه‌های اشرفی طلا را بین پوست آهو گذاشته و با پتک آن قدر بر روی آن می‌کوبیدند تا به صورت لایه نازک ورق برای طلاکاری قابل استفاده شود و احتمال اینکه نام اشرف به واسطه استفاده زیاد اشرفی‌های طلا در تزئینات بر این بنا نهاده شده باشد، دور از ذهن نیست.
وی گفت: مدارک مستند نشان می‌دهد تالار اشرف روزگاری بسیار وسیع‌تر از امروز بوده که در اثر بی‌تدبیری حکام بخش اعظمی از آن تخریب شده است.
زیرک با بیان اینکه برخی از محققان بر این عقیده‌اند که در اواخر دوران قاجار مرمت‌هایی در این تالار صورت گرفته و از ویرانی کامل نجات یافته است، اظهار کرد: سپس در اوایل جنگ جهانی اول بین سال‌های 1914 تا 1918 میلادی تالار اشرف به انبار تبدیل و یکی از واحدهای نظامی در آن مستقر شده است و هم‌چنین در کتاب آثار ایران جلد 2 صفحه 337 آمده است؛ «گویا در جنگ جهانی اول این تالار به صورت انبار علوفه در آمده و سپس محل استقرار واحدهای نظامی روسی در آمد».
وی ادامه داد: نکته جالب اینکه در همین سال‌ها تمام تزئینات سقف این تالار را زیر گچ پنهان می‌کنند که خود سبب حفظ این نقوش زیبا می‌شده و بعدها در حدود سال‌های 1308 و 1309 طلاکاری‌ها و تزئینات آن از زیر لایه گچ خارج می‌شود.
این پژوهشگر میراث فرهنگی با اشاره به اینکه در حال حاضر از آن عمارت مجلل یک تالار نفیس بزرگ و دو اتاق کوچک در طرفین تالار اصلی باقی مانده است، گفت: درهای اصلی و پنجره‌های این تالار که به سمت جنوب باز می‌شود به احتمال زیاد در دوره پهلوی بازسازی شده است و تزئینات بر جای مانده در این تالار بسیار نفیس و منحصر به فرد است، تزئیناتی هم‌چون گچ‌بری با نقوش هندسی و گل و بوته، لایه چینی با نقوش گیاهی، طلاکاری، تنگ‌بری، قطاربندی و در سر درب ورودی آن با آجرهای گره چینی شده به صورت برجسته کار شده است.
*ویژگی متفاوت تالار اشرف
وی گفت: شاید آن چیزی که تزئینات این بنا را متفاوت می‌کند، انبوه مقرنس‌هایی است که بر روی سقف ضربی و بلند آن کار شده و در میان هر مقرنس یک گل سنتی با تکنیک لایه چینی طلاکاری شده به چشم می‌خورد و در مرکز تالار اصلی شمسه‌ای گردان (گردونه مهر) شعاع طلایی پیچ‌دار هم‌چون خورشیدی تابان می‌درخشد و به جرأت می‌توان گفت، هیچ نقطه‌ای از تالار اصلی بدون تزئینات نیست و تزئینات با ترکیب‌بندی عالی در جای خود قرار گرفته‌اند.
زیرک با اشاره به اینکه آخرین مرمت‌های این تالار در سال 1370 توسط کارشناسان سازمان میراث فرهنگی در حد پاک‌سازی آلاینده‌های جوی و موزون‌سازی رنگی در تالار اصلی، پاک‌سازی دوده‌ها و آلاینده‌های جوی در اتاق شرقی بوده است، گفت: بسیاری از نقوش آن سالم مانده است و مرمت و بازسازی بیش از 80 درصد لایه چینی‌ها و نقوش سقف اتاق غربی که بیشترین آسیب را دیده بود، انجام شد.
وی اضافه کرد: در تالار اصلی در قسمت بالای کتیبه‌ها جای تابلوهایی دیده می‌شود که مشخص نیست در چه دوره‌ای نقوش آن از میان رفته است و در سال 1370 در حین مرمت‌های این تالار (نگارنده به عنوان مرمت‌گر لایه چینی‌ها در این تالار حضور داشته است) تعدادی از این تابلو‌ها بدون وجود سندیت تاریخی با طرح‌های سنتی و تابلوی معراج حضرت محمد (ص) به صورت کشته‌بری بازسازی شد که به دلیل نبود مدارک مستند و عدم سنخیت طرح‌ها با سایر نقوش این تالار، کار بازسازی آن نیمه‌تمام رها شد.
به گزارش فارس، در حال حاضر تالار اشرف یکی از بناهای استانداری اصفهان است که در زمان سفرهای خارجی از مهمان‌ها در آن مکان پذیرایی می‌شود.
انتهای پیام/ح10/ط4000
