به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، سریال «پشت کوه‌های بلند» این روزها یکی از سریال‌هایی است که از شبکه سه سیما به روی آنتن می‌رود و افراد با سلیقه‌های مختلف را در شب‌های گرم تابستان همراهی می‌کند، شاید انتقادهایی به این مجموعه تلویزیونی شده باشد که هر کدام از زبان احمدجو شنیدنی و قابل توجیه است، اما شاید بتوان به جرأت گفت که در هیچ کدام از این انتقادها که توسط صاحب‌نظران یا نه غیر از آن بوده، به موسیقی این سریال ایراد و اشکالی گرفته نشده است.
با توجه به اینکه در مجموعه «پشت کوه‌های بلند» مشخص نیست که این فیلم متعلق به کدام دوره تاریخی است و با روزی بود روزگاری بود و سام‌شاه پادشاهی در فلان دوره از زمان آغاز می‌شود، به طبع کار موسیقیایی آن به دلیل عدم آگاهی از دوره زمانی آن برای ساخت آهنگ و یا استفاده از قطعات جدید موسیقی دشوار است.
اگر به هر قسمتی از این مجموعه توجه کنید شاید به قدری که در سکانس این سریال تنوع آهنگ دیده می‌شود که در تصاویر این نوع تغییر لحظه به لحظه دیده نشود.
ناگفته نماند بخشی از موسیقی متن و تمامی موسیقی صحنه‌ای این سریال توسط دو جوان اصفهانی سینا فرزادی‌پور و بابک رجبی تهیه شده است و تیتراژ ابتدایی این سریال و قسمت‌هایی از موسیقی متن را مانی جعفرزاده یکی از آهنگسازان در تهران تهیه کرده است.
در همین راستا با بابک رجبی یکی از آهنگسازان این مجموعه گفت‌وگویی داشته تا بدانیم چه روندهایی را برای ساخت قطعات موسیقیایی این مجموعه سپری کرده‌اند.
*فارس: دلیل اینکه احمدجو برای ساخت موسیقی سریال پشت کوه‌های بلند از آهنگسازان اصفهانی استفاده کردند و این کار را به شما پیشنهاد دادند، چه بود؟
بابک رجبی بیان کرد: ساخت موسیقی پشت کوه‌های بلند در بهار سال 90 از طرف امرالله احمدجو کارگردان مجموعه به گروه نوژان در اصفهان پیشنهاد شد، زیرا ایشان چند کنسرت از ما را دیده بودند و به نوعی با کار ما آشنایی داشتند.
وی ادامه داد: موسیقی سریال پشت کوه‌های بلند در دو بخش موسیقی متن و صحنه تهیه شده است، که عنوان موسیقی صحنه به بخش‌هایی از موسیقی گفته می‌شود که برآمده از اتفاقات زنده موسیقایی در فیلم و مربوط به تاریخ و جغرافیای واقع در فیلم است و برای نوازندگان یا خوانندگانی که در فیلم حضور دارند، ساخته می‌شود.
آهنگساز اصفهانی با بیان این مطلب که در ابتدا نیمی از موسیقی‌های متن را و تیتراژ ابتدای این مجموعه را مانی جعفرزاده انجام داد، تصریح کرد: در ادامه کار علاوه بر موسیقی صحنه و تیتراژ پایانی مابقی موسیقی متن نیز به ما محول شد و با ارتباط تنگاتنگی که با کارگردان داشتیم توانستیم آنچه را که سلیقه‌شان بود را جلب کنیم.
*فارس: با توجه به اینکه احمدجو از جمله کارگردان‌هایی هستند که دقت بسیاری در کارهایشان دارند و تمام عوامل را با وسواس مخصوص به خود در کار دخیل می‌کنند، نحوه کاری شما با ایشان به چه صورت بود؟
پس از قبول انجام این کار و مطالعه فیلم‌نامه دفترچه قطوری حدود 300 صفحه مشتمل بر دست نوشته‌های کارگردان به دست ما رسید که در آن احمدجو برای کوچک‌ترین اتفاقات و صحنه‌هایی که نیاز به موسیقی داشت، یادداشت مفصلی و به نوعی آهنگسازی مکتوب با زبان فارسی انجام داده بود.
وی با اشاره به اینکه خواندن راجع به موسیقی هر قسمت از سریال و مشاهده وسواس و ظرافت کارگردان در مورد انتخاب سازبندی، ریتم و ترکیب قطعه مورد نظرش برای ما انرژی بسیاری را به همراه می‌آورد، اضافه کرد: به قدری در موسیقی دقت داشتند که به عنوان مثال در جایی این دستور کار این‌گونه نوشته بود، که یک قطعه مارش مانند با سایدرام و سازهای کوبه‌ای و ترکیب آنها با سازی که نمی‌دانم اسمش چیست اما در بچگی به آن ویوویو می‌گفتیم، ساخته شود.
آهنگساز جوان با اشاره به اینکه تدوین با فاصله کمی از فیلم‌برداری انجام می‌شد، افزود: بخش‌هایی از سریال قبل از تدوین نهایی به صورت ماکت برای ما فرستاده می‌شد تا روی آن کار کنیم و یا گاهی اوقات برای به دست آوردن حس در سر صحنه حاضر می‌شدیم.
*فارس: با اینکه فضای مجموعه پشت کوه‌های بلند فضای قدیمی به همراه مدرنیته است، شما چگونه قطعاتی را برای این مجموعه لازم می‌دانستید و استفاده از چه سازهایی را در نظر داشتید؟
با توجه به اینکه در سریال پشت کوه‌های بلند سام‌شاه نماد پادشاهی کولی و حاکم در نماد فردی شهری و اخلاق‌گرا است ما نیز موسیقی را بر همین مبنای روستایی و شهری و قصه‌هایی که مدنظر احمدجو بوده و از سازهای ایرانی و با گوشه‌ها و رده‌های موسیقی سنتی ایرانی استفاده کرده‌ایم.
وی ادامه داد: به عنوان مثال در فضای روستایی از سازهای محلی مانند سرنا، دهل، بالابان و در قصه‌هایی که فضای مدرنیته‌تری نمایش داده شده‌اند از سازهایی مانند 18 تار افغانی، کدوی چینی و زنبورک که فضاهای عجیب و غریب را ایجاد کند، استفاده شده است.
رجبی با اشاره به اینکه موسیقی سریال پشت کوه‌های بلند از فرهنگ مغزدار بومی ایرانی و برگرفته از آن است، افزود: به همین دلیل قطعاتی که برای این سریال ساخته شد، نیاز به تخصص در ریشه‌های موسیقی آنتیک و سنتی ایرانی دارد، از این جهت آهنگسازی که مجبور به استفاده از صداهای و قطعات افکتیو با سینتی سایزر و یا سازبندی موسیقی غربی است کار را دشوار می‌کند.
وی با بیان اینکه برای به موقع رساندن کار مجبور بودیم چند استودیو ضبط صدا اجاره کنیم، اظهار کرد: برای نواختن برخی از قطعات سنتی نیز به شهرهای دیگر سفر کرده تا به عنوان مثال نوازنده سرنا را در خرم‌آباد توسط احسان عبدی‌پور یا برای نوازندگی ساز بالابان از عباس زند استفاده کنیم.
*فارس: با توجه به اینکه سریال کار موسیقی روزی روزگاری را فخرالدینی انجام داده بود و بسیار در یاد و ذهن مردم باقی مانده، آیا سعی نداشتید کار موسیقی شما هم در راستای روش کار ایشان باشد؟
رجبی گفت: این امر برای هر آهنگسازی می‌توانست وسوسه‌انگیز باشد، چرا که کار متعلق به یک کارگردان و بسیاری از شخصیت‌های سریال روزی روزگاری و برخی از نشانه‌ها که در آن سریال به یادماندنی برای بسیاری از مردم کشش‌های نوستالژیک و خاطره‌انگیز بود در سریال پشت کوه‌های بلند مجدداً تکرار شده و می‌توانست اجازه دهد که آهنگساز از موتیوهای فرهاد فخرالدینی در خلال تصاویر این سریال نیز استفاده شود.
وی فضای متفاوت پشت کوه‌های بلند را فرصت مناسبی برای کاربرد خلاقیت‌ها و ساخت‌وساز تازه‌تری از ملودی‌ها ریتم‌ها و سازبندی متفاوت در تنظیم دانست و تصریح کرد: تنها در مواردی معدود با نگاهی هوشمندانه در لایه‌های زیرین تنظیم از روش فخرالدینی استفاده شده است و سعی بوده تا تمامی آهنگ‌ها جدید و مختص به همین سریال تهیه شود.
هنرمند اصفهانی در مورد موسیقی تیتراژ پایانی نیز گفت: احمدجو در پشت کوه‌های بلند از لوکیشن و فرهنگ شهرنشین آن زمان استفاده کرده است، به این ترتیب که حسن اکلیلی در نقش حاکم شهر اصفهان با سام‌شاه که مهمان اوست در ارتباط است، فرهنگ کولی‌وار و غیر شهری سام‌شاه با بازی محمود پاک‌نیت به حاکم شهر اصفهان که مردی اخلاق‌گرا و حاذق است تحمیل می‌شود.
وی طرح موسیقی تیتراژ پایانی را استعاره‌ای از همین موضوع دانست و اضافه کرد: به این ترتیب که اورتور (ملودی آغازین) تصنیف با تکنیک‌ها و سازها و ملودی‌های دستگاهی ایرانی، نماد موسیقی شهری آغاز می‌کند تا آنجا که ساز سرنا با بیان روستایی خود به شکل یک موتیو تکرار شونده با لحنی خبری (نماد سام‌شاه) به این موسیقی حمله و باز پس می‌نشیند.
رجبی ادامه داد: زمانی که گروه کر با هم می‌خوانند یک ملودی فولک می‌کند که ترکیبی از موسیقی شهری و روستایی است، تا زمان آغاز آواز که در طول تصنیف موتیو مذکور با ساز سرنا، که نماد ورود سام‌شاه است چند بار در کنار موسیقی شهری می‌نشیند و در آن ادغام می‌شود.
وی در مورد تیتراژ پایانی افزود: تصنیف (هر کس به تماشایی...) با غزلی از سعدی که به خوانندگی علی و محمد سعیدی دو برادر دوقلو که دوقلو بودنشان از جمله عوامل جذاب حضورشان در صحنه‌هایی از فیلم است که با صداهایی هم جنس با تیمبر یکسان در خواندن آواز ایرانی برای خواندن تیتراژ پایان این سریال ایفای نقش کرده و بسیار ماهرانه توانستند این کار را به سرانجام برسانند.
*فارس: اگر صحبت پایانی باقی مانده و مطلبی را لازم به گفتن می‌دانید، بفرمایید؟
رجبی با بیان اینکه کار با احمدجو را دوست داشته است، ادامه داد: کار با کارگردانی که معتقد به سینمای بومی است یعنی 40 سال با فرهنگ عامه و بومی مردم آشنا است و مطالعه بسیاری در این زمینه دارد و پنج سال برای نوشتن یک فیلم‌نامه وقت می‌گذارد، هر چند کار سختی است اما تجربه خوبی را برای ما داشت.
وی با اشاره به اینکه متولد 1361 و دانش‌آموخته موسیقی و مهندس عمران است، تصریح کرد: شاید به دنبال تجربه کار در موسیقی درام و کلاسیک با افکت‌های مدرن باشم اما موسیقی سنتی ایرانی و کاری که با احمدجو انجام داده‌ام را دوست دارم.
آهنگساز سریال پشت کوه‌های بلند نوازندگان اصفهانی که در این مجموعه با او همکاری داشته‌اند را این‌گونه نام برد، ذبیح‌الله وحید نوازنده کمانچه، سیاوش ولی‌پور قیچک، امیرفرزان شارقی، بابک ابراهیم‌خواه و بابک رجبی نوازنده سه‌تار، جاوید ابراهیم‌پور نی، سینا فرزادی‌پور نوازنده نبیل، یوسف شریداوی و کاوه ولی‌پور سازهای کوبه‌ای و مهدی نادریان، علی‌اصغر رحیمی و فرهاد ارباب شیرانی تنبور را به عهده داشته‌اند.
انتهای پیام/س10/ط4000
