به گزارش خبرگزاری فارس از قم، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی در همایش ملی مبانی و روش تفسیری علامه طباطبایی که ظهر امروز در تالار موسسه امام خمینی(ره) برگزار شده بود، علامه طباطبایی را شخصیتی استثنایی و بی‌نظیر خواند که با نوشتن تفسیر المیزان حرکت جدیدی را در حوزه‌های علمیه شکل داد.
وی با بیان اینکه حوزه‌های علمیه بالندگی خود را مرهون زحمات علامه طباطبایی هستند، گفت: بعد از ایشان، آیت‌الله جوادی آملی این روش را ادامه داده و امیدواریم ایشان بحث تفسیری خود را به پایان برسانند.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) آیت‌الله جوادی آملی را افتخاری بزرگ برای حوزه علمیه دانست و ابراز امیدواری کرد: خداوند به برکت اهل بیت(ع) مشعل تفسیر قرآن را همچنان روشن بدارد و سلامتی روزافزون برای محققان بزرگی چون علامه جوادی آملی قرار دهد.
وی با بیان اینکه روش علامه طباطبایی در نوشتن تفسیر، روش ممتازی بود، گفت: در ابتدا باید به این مسئله توجه داشت که مقصود علامه طباطبایی از تفسیر قرآن بدون مراجعه به غیر چیست؟
آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به اینکه قرآن به غیر از ظاهر دارای تاویل است، به طرح سئوالاتی پیرامون تفسیر علامه طباطبایی از اقوال دیگران اشاره کرد و ابراز داشت: برای فهمیدن سخنان علامه طباطبایی باید از شواهدی چون شواهد مقامی و شواهد حافّ کلامی کمک گرفت.
وی با بیان این نکته که برای فهم سخنان گوینده باید به شرایط مکانی و زمانی آن سخن مراجعه کرد، گفت: در زمان علامه طباطبایی، عده‌ای روشنفکر مآب، می‌خواستند قرآن را با علوم مادی که جدیداً کشف شده بود، تطبیق دهند مانند تفسیر طنطاوی که البته امر جدیدی نبوده و مسبوق به سابقه است.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: تفسیر با استفاده از روش‌های عرفانی نمونه دیگری از روش‌های تفسیری موجود در زمان علامه طباطبایی بود که علامه با هردو این روش‌ها مخالف بود.
وی ادامه داد: علامه طباطبایی معتقد بود قرآن کریم مقاصدی دارد که می‌خواهد آنها را با این الفاظ بیان کند، به‌گونه‌ای که مخاطب هم مقصود از آن الفاظ را بفهمد؛ اما مطلب مورد نظر حواشی دارد که قرآن الان در مقام بیان آنها نیست. منظور از تفسیر تبیین مقصود این الفاظ با استفاده از فکر و تعقل و مراجعه به آیات دیگر است.
مصباح یزدی خاطرنشان کرد: منظور از تفسیر، تاویل یا بطون یا حواشی، و حتی تفصیل مجملات نیست؛ بلکه تفسیر در مقام بیان ظاهر قرآن است و این امر در مقابل تاویل و بیان بطون قرار می‌گیرد.
وی با طرح این سوال که آیا در تفسیر هیچ ابهامی در الفاظ قرآن وجود ندارد؟ گفت: بدون شک در بسیاری از آیات قرآن، مفرداتی است که برای فهم درست معنای آنها باید به متخصصین فن مراجعه کرد و این از قواعد اولیه هر علمی است.
این شاگرد برجسته علامه طباطبایی یادآور شد: موضع‌گیری علامه طباطبایی در مقابل کسانی بود که قائل به تفسیر آیات قرآن با توجه به قرائن مربوط و از جمله آیات دیگر نبودند و اعتقاد داشتند فقط باید هر چه را در روایات آمده است به عنوان تفسیر ارائه کرد و یا با اتکا به مسائل علمی و ذوقیات عرفانی، قرآن را تفسیر کرد.
وی با بیان اینکه در بسیاری از علوم، از جمله علوم اسلامی و حتی در فقه، بخشی از مسائل ظنی داریم، گفت: علامه طباطبایی وقتی می‌گوید قرآن را جز با قرآن نباید تفسیر کرد، منظورش این نیست که همه آنچه من می‌گویم قطعی و کامل است و نظریه بهتری وجود ندارد؛ حتی نباید انتظار داشت وقتی روش معتبری ارائه شد، هیچ اختلافی بین صاحبنظران وجود نداشته باشد و یا هیچ مفسری اشتباه نکند.
مصباح یزدی تاکید کرد: روش علامه طباطبایی، روش منسجمی است که مخالف با روش اهل بیت(ع) نیست؛ اما معنای این امر این نیست که احتیاج به بررسی لغوی کلام و قرائن تاریخی نداریم.
انتهای پیام/ش10
