امام حسین(ع) یک فرهنگ است

علیرضا مرادی در گفت‌‌وگو تفصیلی با خبرنگار فارس در پاسخ به سوالی مبنی بر علت عدم پرشور برگزار شدن عزاداری در نیمه دوم محرم بر ضرورت نهادینه شدن فرهنگ و مکتب حسینی در جامعه تاکید کرد و اظهار داشت: عزاداری‌ و برگزاری مجالس ذکر اهل بیت(ع) باید به سمتی برود که فراگیر شود و برای این فراگیر شدن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق هستیم.
عزاداری در دهه اول به یک فرهنگ تبدیل شده که باید زمینه‌هایی ایجاد شود که شیرینی و حلاوت عزاداری برای امام حسین(ع) به شکل واقعی به مردم چشانده شود و ما در دهه دوم نیز شاهد برگزاری مجالس عزاداری باشیم.
اگر می‌خواهیم قصه اباعبدالله را پیش ببریم، علما و اندیشمندان این حوزه باید به صورت عالمانه این مهم را طراحی کنند.
در برنامه‌ریزی حوزه اهل بیت(ع) همه نظر می‌دهند در حالی که باید فهیم‌ترین، با سوادترین و متعهدترین آد‌م‌ها نظر دهند که البته در این زمینه گام‌های خوبی برداشته شده و کرسی‌های دانشجویی در حوزه اهل بیت(ع) راه‌اندازی شده‌ است که می‌تواند اثرگذار باشد.
 
فارس: چرا حرکت‌های عزاداری در پاره‌ای موارد دچار انحراف می‌شود؟
مرادی: چون ریاست را دست کسانی داده‌ایم که بلد نیستند راه کجاست، مسئولیت باید دست کسی باشد که واجبات را بداند، مکروهات را بشناسد و حرام و حلال را بلد باشد.
همه برای امام حسین(ع) گریه می‌کنند، اما یکی مثل امام باقر(ع)، یکی مثل امام رضا(ع)، یکی مثل زینب(س) گریه می‌کند، این اشک مروارید است، یکی هم با همه آلودگی‌ها برای امام حسین(ع) گریه می‌کند، شان گریه‌ها با هم فرق دارد.
مداح حداقل‌ها را باید بلد باشد، آموزش ببیند، فقه یاد بگیرد، اصول بخواند، تاریخ اسلام را بداند، امام شناس و توحید شناس باشد، مگر اینکه بگویند مداح فقط شعر بخواند.
مداح باید قدرت انتخاب شعر داشته باشد و با شعری که انتخاب می‌کند اهل بیت(ع) را کوچک نکند، با قرآن و سنت پیامبر(ص)سازگار باشد و هر شعری را نخواند.
 
فارس: نظر شما در رابطه با قمه‌زنی و زخمی کردن بدن در عزاداری‌ چیست؟
مرادی: ببینید بعضی‌ها عزاداری‌ها را مسخره می‌کنند، کما اینکه بعضی‌ها ممکن است نماز و حج را مسخره کنند.
علمای دین می‌فرمایند: «حکم خدا را اجرا کنید، حتی اگر شما را مورد تمسخر قرار دادند» با مسخره کردن حلال و حرام خدا عوض نمی‌شود، امام (ره) فرمودند: «نترسید از تمسخر دیگران، ما باید احکام خدا را پیاده کنیم.» این کلی است.
یک اشکالی اینجا به وجود آمده و آن این است که بعضی‌ها می‌گویند: ما قمه می‌زنیم ما را مسخره می‌کنند، بعدا می‌گویند: امام(ره) فرموده؛ هر کس شما را مسخره کرد شما گوش ندهید. قمه زدن حکم خدا نیست، اینکه قمه زدن موضوعیت دارد یا ندارد جای بحث است و علمای دین باید در این رابطه بحث کنند و یا زنجیرهایی را بزنیم که تیغ دارند، اینها حکم خدا نیست، این‌ها انواع عزاداری‌ها هستند که ما مد کرده‌ایم، اصل عزاداری جزو شعائر است، اما انواع عزاداری جزو شعائر نیست.
 
فارس: چند نوع عزاداری وجود دارد؟
مرادی: به تعداد سلیقه سردمداران هیئت‌های مذهبی می‌توانیم عزاداری داشته باشیم، اما قطعا یک نوع عزاداری پذیرفته امام زمان(عج) و امام حسین(ع) است و آن هم چیزی که علما تعیین کنند.
 
فارس: در عزاداری‌ها باید بیشتر به عزاداری پرداخت و یا سخنرانی؟
مرادی: هر دو عنصر سخنرانی و مداحی اهمیت دارد، مستمع شناسی باید اصل قرار گیرد، یعنی اینکه منشاء میل گروه‌‌های هدف را بشناسیم.
در یک محیط دانشجویی اهل علم سخنرانی را خیلی دوست دارند، مخصوصاً سخنرانی علمی در رابطه با نهضت عاشورا، اما در بین عوام، مردم مداحی را خیلی بیشتر دوست دارند.
روحانیون، روضه‌خوان‌ها، نوحه‌خوان‌ها و مداحان نباید اختیار را در دست مستمع بدهند، اما باید مستمع را بشناسند و بر اساس تمایلات شرعی و عقلی مستمع، برنامه‌ریزی کنند.

فارس: آفت‌ها چگونه وارد عزاداری‌ها می‌شوند؟
مرادی: آفت‌ها از طرف کسانی وارد می‌شود که مداحی و تبلیغ برای امام حسین(ع) را محل درآمد کرده‌اند، کسانی که سود مادی دارند آفت‌ها را وارد عزاداری می‌کنند.
گروه‌هایی که جهل به معارف دین دارند و سکوت آنهایی که می‌دانند و حرف نمی‌زنند. این‌ها باعث شده‌ که آفت‌ها در عزاداری‌ها وارد شود و متاسفانه این فرصت بسیار گران‌قدر تبدیل به تهدید شده و بسیار خطرناک است، به این معنا  که بعضی از عزادار‌ها حاضرند بعضی از واجبات الهی را زیر پا بگذارند تا مستحب انجام دهند. البته نقش دشمن هم که ارزش عنصر عزاداری برای اباعبدالله را متوجه شده قابل تامل است.
دشمن می‌گوید اگر ما می‌خواهیم بر کشورهای اسلامی شیعه تسلط پیدا کنیم، باید قرآن و محبت اهل بیت(ع) را از آنها بگیریم که باید گفت؛ دشمن با وارد کردن انواع آلات موسیقی در عزاداری، چلچراغ و  طبل‌های بسیار بزرگ مقداری موفق عمل کرده است.
 
فارس: دولت چه نقشی می‌تواند در رابطه با عزاداری‌‌ها داشته باشد؟
مرادی: یکی از وظایف اصلی دولت اسلامی تعظیم شعائر دینی است، مثل نماز، نه اداری کردن نماز یعنی باید زمینه‌سازی کند برای پر رنگ‌ برگزار شدن نماز.
هنر دولت می‌تواند زمینه‌سازی باشد برای حضور بیشتر مردم، اما اینکه دولت هیئت تشکیل دهد این خیلی بد است،
اینکه دولت مستقیم وارد شود نمی‌تواند صحیح باشد هر کجا دولت مستقیم وارد شود مقاومت‌هایی در برابرش ایجاد شده، ضمن اینکه دولت در حوزه‌های عبادی و مذهبی تاکنون خیلی موفق نبوده است.
 
فارس: به نظر شما چگونه باید چلچراغ‌ها را از هیئت‌ها حذف کرد، در حالی که برخی از جوانان نگاه ویژه‌‌ای به چلچراغ‌ها دارند؟
مرادی: اگر منظور شما این است که برخی از جوانان به خاطر این چلچراغ‌‌ها در هیئت‌ها حضور می‌یابند باید گفت زمانی که کسی به چیز باطلی جذب شد باید مطمئن بود که حتی حضور و ماندگاریش خیلی سودآور نیست، چون  بنا از ابتدا غلط گذاشته شده، این یک واقعیت است که باید در این زمینه تدبیر کرد.
اگر بخواهیم این ابراز را به شکل قهری بگیریم، مقاومت‌هایی در برابر آن می‌شود و اگر هم بخواهیم از کنارش بگذریم بدعتی را یاری کرده‌ایم که ممکن است در درازمدت اصل حرکت سیدالشهدا(ع) را تحت شعاع قرار دهد، باید اهل فکر بنشینند و برنامه‌ریزی کنند. با حمل این چلچراغ‌ها و طبل‌های بزرگ ما وقت اضافی و توان اضافی سینه‌زن و گریه‌کن‌ها را گرفته‌ایم.
هم اکنون در برخی از هیئت‌ها از جمله هیئت رزمندگان، ام‌الائمه، یادگاران شهدا، بیت‌الرقیه و هیئت‌های بزرگ و با قدمت اراک هستند، جوانان با برنامه‌های خوب سینه‌زنی و روضه خوانی از این ابراز دور شده‌اند که باید برای سایر هیئت‌ها آنها را الگو قرار داد.
در حوزه حذف چلچلرغ‌ها دو عامل موثر است یکی اصلاح سردمداران هیئت‌ها است، زیرا اگر بخواهیم یک هیئت را اصلاح کنیم، باید سردمداران آن هیئت را اصلاح کنیم، این باید برای مسئولان هیئت‌ها تبیین شود که اگر استفاده از طبل و چلچراغ غلط نباشد، صحیح هم نیست.
 
فارس: توسل به اهل بیت(ع) و امام حسین(ع) چه تاثیری در زندگی دارد؟
مرادی: سازندگی محبت اهل بیت(ع) بر کسی پوشیده نیست، محبت اهل بیت(ع) در رفتار انسان سازندگی ایجاد می‌کند و انسان را در همه ابعاد می‌سازد و دشمن از همین می‌ترسد. 
هر کجا از اهل بیت(ع) غفلت کردیم، ضربه خوردیم، در دوران هشت سال دفاع مقدس عنایت اهل بیت(ع) به وضوح دیده می‌شد، مثلا در عملیات‌هایی که مسیر مسدود بود و بعد باز می‌شد جز با عنایات امامان (ع) نبود، در حوزه سیاسی،‌ اقتصادی، فرهنگی و  عمرانی و فرهنگی هر کجا توسل داشتیم، موفق شدیم.
اگر امام حسین(ع) نبود، ما زندگی انسانی نداشتیم، معنی انسان بودن را سیدالشهدا(ع) به ما آموخت.

فارس: یکی از اهداف قیام امام حسین(ع) احیای امر به معروف بود، امر به معروف را چگونه باید در جامعه احیا کرد؟
مرادی: امام حسین(ع) همه هستی خود را فدا کرد که اعتقادات بماند، این مرد بزرگ با این ایثار باعث شد که دین از بین نرود و تنها هدف از قیامش را احیای امر به معروف و نهی از منکر عنوان کرد و اگر کسی بخواهد هدف این قیام را جور دیگری به مردم بگوید خیانت کرده است.
همه بزرگان علت شهادت امام حسین(ع) را مخالفت با یزید، به عنوان منکر بزرگ زمان می‌دانند.
امام حسین(ع) مظلوم است، به این معنا که حقش را زیر پا گذاشتند‌ و جامعه ایشان را نشناخت و ظلمی که به امام از این ناحیه شد، به مراتب بیش از ظلم در صحنه کربلا بود.
نوع شهادت امام حسین (ع) غم‌انگیز بود، روش به شهادت رساندن ایشان در مقایسه با سایر امامان(ع) از سوی دشمن وحشیانه‌تر بود، اما آن اندیشه که این حرکت را ایجاد کرد، امام‌ نشناسی جامعه بود، حال اگر این را در تاریخ تعمیم دهیم، امروز هم امام حسین(ع) مظلوم است،‌ ما برای شهادت امام حسین(ع) گریه می‌کنیم، ولی راهش و خطش مانده و باید دنبال آن باشیم که اخلاق امام حسین(ع) را در جاده رسیدن به حق تعالی پیاده کنیم.
بحث امر به معروف و نهی از منکر یک بحث وسیع حساس است،‌ ما باید منکرها و معروف‌ها را بشناسیم، چه منکری از این بزرگ‌تر که فردی در یک سخنرانی وقت هزاران آدم را بگیرد و حرفی برای گفتن نداشته باشد و چه بسا بسیاری از بدعت‌ها از این نوع مجالس گذاشته ‌شود.
چه منکری بزرگ‌تر از به کار گرفتن آدم‌های کم لیاقت در مبادی حکومتی است این‌ها مصادیق منکر هستند. ما باید در تثبیت معروف‌ها جان دهیم، در از بین بردن منکرها هم باید جان دهیم.
منکرشناسی و معروف‌شناسی یک تخصص است و نیاز به کار کارشناسی است، نباید در این حوزه دچار روزمرگی شد، باید در حوزه امر به معروف زیربنایی عمل کرد.

فارس: آیا بیداری امروز کشورها ریشه در قیام عاشورا دارد؟
مرادی: بدون شک نمی‌توان باور کرد که این حرکت‌ها ریشه در قیام ضد ظلم و ستم امام حسین(ع) نداشته باشد، حرکت کشورهای اسلامی غیرمستقیم وصل به جریان عاشورا است.
بیداری اسلامی و جریان سازی امروز کشورهای اسلامی مربوط به امروز نیست، چرا که نطفه این بیداری اسلامی 32 سال پیش گذاشته شده و با پیروزی انقلاب ایران بسته شده است.
در این شکی نیست که هر کجا یک حرکت اصلاحی مشاهد می‌شود، ریشه در کربلا دارد، ما اگر بگوییم بیداری اسلامی مربوط به امسال است، خطا ‌رفته‌ایم، 32 سال است که  امام(ره) شاگرد مکتب عاشورا دنیا را متحول کرد.
ملت ایران با انقلاب خود در یهودیت و مسیحیت چالش ایجاد کرد، تئورسین‌های یهود و مسیحیت تا قبل از انقلاب ایران، بر این اعتقاد بودند که دین همه چیز را دچار خمودی می‌کند، امام آمد و با حرکتش ثابت کرد که دین موجب پویایی جامعه می‌شود و ما امروز اثر انقلاب ایران را در بیداری کشورهای اسلامی به خوبی مشاهده می‌کنیم. حرکت‌های اسلامی در منطقه باید به شکل تخصصی ریشه‌یابی شود نه به شکل جریان سیاسی.

فارس: مداحی چه تاثیری در زندگی شخصی یک مداح دارد؟
مرادی: فیضی که در مداحی است در هیچ کجا نیست، مداحی که روضه‌خوانی را تکلیف می‌داند نه منبع درآمد، فضای روحی و فیزیکی زندگی‌اش یک فضای عادی نخواهد بود، یک مداح نمی‌تواند فساد و فحشا را تحمل کند، به منظر من نه تنها یک مداح بلکه هر فردی که در فضای دینی و اخلاقی جامعه اسلامی نفس می‌کشد، مدیون امام حسین(ع) است.
انتهای پیام/ن۱۰