توجه هنر ایرانی به روح و جسم است/ هنر نگارگری را نباید در حد یک هنر تزئینی تنزل داد

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان محمدعلی رجبی در نشست تخصصی نقش و جایگاه تذهیب در کتاب‌آرایی قرآن کریم و گونه‌شناسی تذهیب‌های قرآنی در حاشیه هشتمین نمایشگاه دوسالانه نگارگری در موزه هنرهای زیبا برگزار شد، اظهار داشت: در واقع زمانی که از نقاشی، موسیقی، معماری و خوشنویسی سخن به میان می‌آید، این ایرانیان بودند که این هنر را از فرهنگ اسلامی بیرون کشیده و به اسلام هدیه کردند.
وی با بیان اینکه در واقع ادیان دیگر تنها این هنرها را تجربه و به اصلاح ترفیع فروع دادند، افزود: در عرصه نقاشی دو صورت نقاشی متعین و مجرد مشخص شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به انواع نقاشی تاکید کرد: هنر نگارگری متعین را امروزه به نام نگارگری گل و مرغ و همه هنرهایی که در آنها تشریک انسان، حیوان، گل و گیاه است آن را می‌شناسیم و هنر تجریدی به صورت نقاط گردان، شکسته و نقوش هندسی است.
وی با بیان اینکه این مباحث از معجزات قوم ایرانی است، تصریح کرد: ایرانیان در هر بخشی وارد می‌شوند، عالی‌ترین صورت آن را به نمایش می‌گذارند چنانچه زمانی که وارد هنر متعین شدند این هنر ایرانی  یک تفاوت عمده با هنر یونانی و رومی دارد.
رجبی با اشاره به اینکه در کار یونانی و رومی، حالت‌های شخصی افراد به نمایش گذاشته می‌شود، گفت: در واقع اوج هنر یونانی در این است که آنها اصرار دارند تا انسان را با تحریک ظاهری نشان دهند.
وی افزود: جالب است که این هنر را زمانی که در آثار موجود در تخت جمشید مشاهده می‌کنیم، از ابتدا یک آناتومی وجود دارد که بیشتر به روح و جسم توجه دارد و در آن بیشتر حالت‌های اساسی یک انسان با تعبیر ایرانی بودن را نشان می‌دهد و این موضوع حالت‌های اساسی هنر در ایران بوده است.

* بی‌رنگی، بهترین رنگ هنرمندان است
این استاد دانشگاه شاهد تهران با اشاره به اینکه بسیاری هنر نگارگری را هنری تزئینی می‌دانند و وقتی گفته می‌شود، هنر تزئینی در واقع ما این هنر را در حد تزئینی پایین آورده‌ایم، بیان داشت: برخی نیز به اشتباه این هنر را یک هنر انتزاعی می‌دانند که انتزاع از ریشه نزع به معنای تکه تکه کردن است.
وی گفت: تجرید کار عقل نیست و کار دل است و دل همیشه رو به یک ساحت دارد و این در حالی است که در یک دل دو عشق نمی‌گنجد و جای تمسخر وجود دارد که یک شخص عاشق دو چیز و شخص باشد و به همین سبب تجرید اساسا کار دل است.
رجبی با بیان اینکه خلاصه کردن هنرنگارگری در بیان داستان‌ها نگاهی سطحی و اشتباه است، بیان داشت: بسیاری هنر نگارگری را هنر کلام می‌دانند که بیان کننده داستان‌ها است و چنین مسائلی به این دلیل بوده که چنین افرادی به این موضوع نگاهی سطحی دارند.
وی هنر ایرانی را هنری ابداعی دانست و تصریح کرد: هنر ایرانی و نگارگری، هنری ابداعی است و در واقع ابداع غیر از خلاقیت است، چرا که ابداع به معنای به پیدا آوری، امری ناپیدا است که هنرمند آن گمشده که گوهر وجود آدمی است را بیرون می‌کشد که در واقع این گمشده همان حقیقت محسوب می‌شود.
رئیس هشتمین دوسالانه ملی نگارگری ایران در ادامه سخنان خود به یک داستانی که در گذشته در مورد هنرهای اسلیمی مطرح شده اشاره کرد و اظهار داشت: این اسطوره‌ها گواهی دهنده این اصل است که چنین هنری باید از کسانی باشد که ارتباط با عالم غیب دارند که هنرمندان پس از پیدا شدن این نظام تفریع فروع کردند و مشتقاتی از هنر اسلیمی ساختند.
وی با اشاره به اینکه قدیمی‌ترین شکل ترکیب دایره و مربع به نام ماندالا ظهور کرده که این ترکیب یک تصویر از جهان هستی است، گفت: دایره در تمام فرهنگ‌ها نماد ملکوت و آسمان و مربع به سبب بسته بودن نماد ملک است و زمانی که این دو با یکدیگر ترکیب شود عالم هستی می‌شود و این موضوع وقتی در جهان اسلام وارد شود با تفکر اسلامی مخلوط و تبدیل به دایره شمسه می‌شود.
رجبی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه در واقع وقتی نقاش به عالم تجرد وارد شد، خودش پرگار است و پرگاری کار می‌کند، تصریح کرد: و به همین منظور ابتدا طراحی است که نقاش به آن هویت واحدی می‌بخشد و پس از آن رنگ و عالم آخر عامل بافت است.
وی ادامه داد: هنرمندانی که به مقام تجرید رسیده‌اند بر این باورند که بی رنگی اتحاد رنگ‌ها است، یعنی وقتی رنگ‌ها همه جا جمع شوند و اتحاد رنگ‌ها به اوج خود برسد به یک بی‌رنگی می‌رسیم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه بافت را عامل اتصال‌دهنده فرم و رنگ می‌دانند، بیان داشت: هنرمندان عالم تجرید برای بافت دنبال یک عنصر گشتند که برای این کار نقطه‌پرداز را یافتند چرا که در نقطه‌پرداز خاصیتی وجود دارد که این قابلیت را دارد که هر نوع بافتی را ایجاد کند و از نقطه‌پرداز هم مفاهیم دیگری را بیرون کشیدند.
انتهای پیام/م10