جشن پادشاهی انار در سرزمین یاقوت‌های سرخ

به گزارش خبرگزاری فارس از اهواز، اهواز را یکسره و بدون هیچ تردیدی به ایذه می‌کشانیم، شهر سنگ نوشته‌های ایران، نمایشگاه تاریخی دستخط‌های سنگی، ایذه اما مقصدمان نیست، می‌خواهیم دره و شیاره‌های دل زاگرس را بکاویم و در چین و شکن‌هایش‌‌ رها شویم، برای رسیدن به بهشتی پنهان، با تاریخی کهن از کوچ‌های عشایری، مسیری برای رفتن و دل بریدن.
روستای شیوند یکی از ۳۰ روستایی است که پس از آبگیری سد کارون3، راه ارتباطی زمینی آن قطع شده است و تنها با استفاده از قایق می‌توان به آن دسترسی داشت، پنج کیلومتر بعد از سد کارون و پس از عبور از روی پل‌های قوسی به سمت دهدز روستای رکعت در کنار جاده می‌رسیم، جاده فرعی کوچکی ما را تا نزدیک دریاچه هدایت می‌کند، همه روزه قایق‌هایی برای رفت و آمد اهالی روستاهای اطراف دریاچه در اینجا وجود دارد.
اما برای رفتن به شیوند باید جاده ایذه را طی کنی به دهدز و بعد پشت سد کارون ۳. این مسیر چند‌سال است که تو را می‌رساند به شیوند، پیش‌تر‌ها برای رسیدن به شیوند باید چین و شکن‌های زاگرس را پشت سر می‌گذاشتی. اما با ساخت کارون‌ ۳یک دریاچه بین شیوند و ایذه فاصله افتاد. دریاچه‌ای‌ که با قربانی کردن تاریخ ۳۰۰۰ ساله این مسیر و مرگ هزاران اصله درخت جریان یافت، هرچند آنانی که امروز همپای جاده‌های پر از ترانه کوچ ایذه و شیوند می‌شوند، شاید به زیبایی که دریاچه سد ساخته، فریفته شوند، اما تاریخ‌دلدادگی‌های این مسیر، خود قصه دیگری بود که هرگز دوباره خوانده نمی‌شود، تاریخ پر از کوچ‌هایی هر ساله اگر یار پای به پای تو نبود، جز دلتنگی هیچ گلی نمی‌داند و چه کسی است که زیبایی دلتنگی‌های یک عاشق را ندیده باشد. مگر نه این‌که پاییز، بهاری است که عاشق شده است.
اینجاست دریاچه «کارون‌ ۳»؛ سد که زده شد، جاده تاریخی آن‌ها هم گم شد، حالا کیانی‌ها فرقی ندارد زن و مردشان دنبال یک جاده‌اند که آن‌ها را وصل کند به دیگران، در مسیر ایذه به شیوند بیش از ۱۰ روستا مثل روستاهای سادات حسینی، جوکار، غریبی‌ها، باجول و... وجود دارد که نزدیک به چند سال است که در محاصره آب سد کارون ۳ قرار گرفته‌اند از آن زمان تنها با بارج می‌توانند از شیوند بگذرند و به ایذه برسند رفت و آمد‌ها کند است و بار‌ها سبب مرگ شیوندی‌ها شده است به رغم همه شعارهای داده شده اینجا هیچ امکاناتی برای گردشگران در نظر گرفته نشده است.
بارج، نام قایق مخصوصی است که چند سالی است مردم شیوند را از زمینشان می‌کند، از روی موج‌های دریاچه رد می‌کند و به ایذه می‌رساند بارج که متعلق به شرکت آب نیرو است و وظیفه حمل و نقل مسافران و بارهای ساکنان را به عهده دارد، حدود ساعت ۸ صبح به سمت روستای شیوند حرکت می‌کند. حدود ۱۳ کیلومتر قایق سواری بر روی دریاچه، تجربه‌ای لذت بخش است، مناظر اطراف بسیار دیدنی است خصوصا اینکه هنوز در بسیاری از مناطق درختانی که تا نیمه در آب هستند را می‌توان مشاهده کرد. با قایق موتوری حدودا ۳۵ دقیقه و با بارج این مسافت یک و نیم ساعته طی می‌شود. روستای شیوند در کرانه غربی دریاچه قرار دارد و روستای بزرگی است که با وجود قطع ارتباطات زمینی هنوز بسیار شاداب به نظر می‌رسد و زندگی در آن به زیبایی جریان دارد.
بارج فقط اهالی را جابه‌جا نمی‌کند، آنقدر بزرگ است که تراکتور و ماشین‌آلات سبک و سنگین را هم جابه‌جا کند.
بارج را سوار شدیم و نگاه را سپردیم به انتهای دریاچه، قطره‌های آب سوار بر نسیم، صورتمان را نوازش می‌داد، جلو‌تر که بروی فاصله‌ای به اندازه دریاچه را که پشت سر بگذاری و با اهالی شیوند همکلام شوی، می‌بینی تلاش دریاچه به هیچ می‌ماند، صورتت را خنک می‌کند اما دلت را نه. قایقران هم بدون توجه به تلاش‌های بیهوده دریاچه، موج می‌شکست و می‌راند. بالاخره هم پس از یک ساعت و نیم بازی با موج‌ها به مسیری روستایی می‌رسد.

* کوچه باغ‌های شیوند؛ سرزمین یاقوت‌های سرخ
از دل بارج که پیاده شوی به سرزمین بختیاری‌های شیوند می‌رسی، البته تا رسیدن به کوچه‌باغ‌های آن که لبریز انار، سیب و گردوست هنوز کمی فاصله است. اینجا که ایستاده‌ای فاصله‌۸۰۰ متری با دریا داری، ۴۵ دقیقه زمان باید بگذرد تا به شیوند برسی.
پابه پای کوچه‌های روستا که بشوی به خانه‌هایی می‌رسی با دیوارهای کوتاه،‌ کافی است نام «کیانی» روی زبانت جاری شود، فرقی ندارد مخاطب تو زنی پوشیده در لباس محلی لری بختیاری است، زنی با شلواری گشاد، دامنی چاک‌دار و نوعی جلیقه و چادر بلند که در زیر گلو سنجاق شده، یا مردی که کلاهی سیاه از نمد بر ‌سر دارد و شلوار چیت سیاه گشاد پوشیده با پاپوشی از نوع گیوه و یک چوخا، کیانی نام همه اهالی شیوند است، همین اسم پلی محکم بین تو و آن‌ها می‌زند که تا روزگار است در ذهن آنها باقی می‌ماند، به همین سادگی؛ کودکان این سرزمین پوشیده در لباس‌های رنگی و شاد و زنان پا به سن گذاشته معمولا پوشیده در لباس‌های محلی سورمه‌ای و آبی در دفتر خاطراتت رنگ می‌زنی.
روستائیان شیوند مردمانی مهربان و مهمان نواز هستند، این افراد عمدتا کشاورز هستند و در باغ‌های فراوان گردو، انجیر و انار و مزارع گندم و جو مشغول کار هستند، می‌توانید به راحتی در اطراف روستا چادر بزنید و از محصولات ویژه که عمدتا عسل، انجیر خشک و بند شده و رب انار است به عنوان نمونه‌ای از سوغاتی‌های این روستا به منزل ببرید.
روستای شیوند با خیالی راحت تکیه داده به کوه، با دو روستای نوشیوند و پشت آسیاب مثلثی تشکیل می‌دهد که رودخانه شیوند از پای هرسه آن‌ها می‌گذرد همان‌جایی که زندگی به کوچه‌ها کشیده می‌شود، همان‌طور که سرشاخه درختان انار، گردو، سیب و گیلاس، زندگی روی پشت‌بام‌ها هم جریان دارد. آنجا که زنی انارهای باغ را دانه‌دانه می‌کند و روی پشت‌بام خانه به دست آفتاب می‌سپرد تا خشک شوند.
وقتی در کوچه‌ پس کوچه‌های شیوند‌‌ رها می‌شوی چشمه است که راز به گوش پونه‌ها زمزمه می‌کند. دست‌های پینه بسته است که راز گندم‌های هفتاد من را در دل زمین‌های دیم روستا می‌کارد، تاریخش را اگر دوره کنی، کاروانسرای عباسی و امامزاده محمد در به رویت می‌گشاید. قصه سیاهچالی برایت بازگو می‌شود که زمانی زندان بوده است در عمق ۲۵ متری زمین. کتیبه‌ها و نقش برجسته‌ها ‌از دیگر رد پای تاریخ در روستای شیوند است. البته دو آسیاب قدیمی هم قصه کاشت و برداشت را از گذشته‌های دور در گوش تو زمزمه می‌کند.

* نخستین جشنواره استانی انار در دل طبیعت
شاید برگزاری یک جشنواره برای تنها میوه تاجدار، عجیب باشد اما اگر اطلاعاتی را که از این میوه بهشتی دارید دور بریزید و اطلاعات جدید را جایگزین کنید متوجه می‌شوید که تلاش مسئولان برای برپایی این جشنواره ستودنی است.
نخستین جشنواره استانی انار، روز سه شنبه با حضور مسئولان سازمان جهاد کشاورزی خوزستان در طبیعت روستای شیوند از توابع شهرستان ایذه برگزار شد.
سخنرانی مسئولان، اجرای موسیقی سنتی و عنوان کردن خواص انار از بخش‌های اصلی مراسم بود و مردم از بخش نمایشگاه که در آن به عرضه مستقیم انار و محصولات آن پرداختند، استقبال خوبی کردند. در نمایشگاه انار، از انارهای یک کیلویی تا آب انار و دانه انار به چشم می‌خورد.

* بازار داغ آب انار
در نمایشگاه انار، بازار عرضه مستقیم آب انار داغ است، با توجه به خواص انار مانند خون سازی و تصفیه کننده خون، از بین بردن بوی بد دهان، پیشگیری از سرطان به ویژه سرطان پروستات، سلامتی قلب و عروق و جلوگیری از تصلب شرائین، دفع اوره، کلسترول و سموم خون و تقویت کننده کبد و کلیه‌ها و... مراجعه کنندگان سعی می‌کردند با خوردن آب انار یک جا و بدون دردسر از این خواص بهره‌مند شوند، در بخش دیگر نیز به عرضه مستقیم دانه‌های انار پرداخته‌اند تا خیال کسانی که حوصله دانه کردن مرواریدهای بهشت را ندارند راحت شود.
این جشنواره که به همت مدیریت هماهنگی ترویج جهاد کشاورزی خوزستان برگزار شد که مهم‌ترین هدف آن ترویج محصولات سالم است. بدین ترتیب که مردم از محصولات سالم و انارهایی که از سم استفاده نکرده و با کود کمی تهیه شده است آگاهی یابند و با استقبال از آن تولیدکنندگان انار را وادار کنند که محصولات سالمی را ارائه دهند.

* ۱۷۰۰ هکتار باغ انار در خوزستان
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خوزستان تاکید می‌کند: سرانه مصرف میوه در دنیا ۸۵ کیلوگرم است در حالی که این میزان در ایران به ۲۲۰ کیلوگرم می‌رسد و سه برابر سرانه مصرف میوه در جهان است.
کاظم سپهرفر می‌افزاید: در جهان بیش از ۱۰۰ نوع میوه تولید می‌شود که از این تعداد ۵۰ نوع در ایران تولید می‌شود، ایران جزو بهترین کشورهای جهان از نظر کیفیت و کمیت در تولید انار محسوب می‌شود و از نظر تولید محصولات باغی در دنیا مقام هشتم را دارد و یکی از کشورهای عمده تولیدکننده این محصولات است. در حال حاضر ۶۰۰ هزار تن انار در کشور تولید می‌شود که متوسط میزان عملکرد ۱۰ تن پیش‌بینی شده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خوزستان می‌گوید: اصلاح باغات قدیمی، احداث باغات الگویی با هدف کمک به بهره‌برداران، توسعه اراضی شیب‌دار، شناسنامه‌دار کردن باغات، شناسایی تولیدکنندگان واقعی در جهت حمایت از آن‌ها، از جمله برنامه‌هایی است که با هدف توسعه باغات در استان انجام می‌شود، امسال براساس برنامه پنج ساله مسئله احداث باغات الگویی در دستور کار قرار گرفته که قرار است ۶۳۰ هکتار باغات الگویی در شهرستان ایذه احداث شود.
او می‌افزاید: در خوزستان حدود ۵۵ هزار بهره‌بردار باغ‌ها در استان فعالیت می‌کنند که 7 هزار بهره‌بردار دارای باغ انار هستند و از ۵۹ هزار هکتار باغات استان، ۱۷۰۰ هکتار باغ انار است، همچنین قرار است سال آینده سطح اراضی باغات انار استان به ۲۰۰۰ هکتار برسد که با توجه به شناسایی ظرفیت‌ها می‌توانیم باغات انار استان را تا ۱۰۰ هزار هکتار افزایش دهیم.
سپهرفر ابراز امیدواری می‌کند که در برنامه ۵ ساله سطح اراضی انار به ۲۲ هزار هکتار و تولید به ۳۲۰ هزار تن افزایش یابد.

* قدمت ۵ هزار ساله انار در ایران
 «بیش از ۵ هزار سال است که کشت انار در خوزستان بومی شده است» این جمله را عبدالمجید راحمی، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز می‌گوید.
او می‌افزاید: ارقام وحشی انار را می‌توان در قسمت‌هایی از کشور ایران، ترکمنستان و شمال هندوستان مشاهده کرد و ایران در این بین جایگاهی بسیار خوب دارد و این مهم به دلیل طبیعت ایران است.
راحمی با اشاره به تولید انار در جهان بیان کرد: تولید انار در جهان 5.1 میلیون تن است و چهار کشور تولیدکننده بزرگ انار شامل ایران، هندوستان، چین و آمریکا می‌شوند که ایران رتبه نخست را داراست. ایران یکی از مراکز تولید انارهای وحشی دنیا محسوب می‌شود و دیگر مناطق کشت انار در دنیا شامل نواحی مدیترانه شمال آفریقا، مصر، فلسطین، فرانسه و پرتقال، چین، افغانستان، ویتنام، تایلند، قرقیزستان، ارمنستان و گرجستان می‌شود.
او می‌گوید: در حال حاضر کشورهایی به تولید انار پیوسته‌اند که در گذشته تولید انار برای آن‌ها مفهومی نداشته است که از جمله این کشور‌ها می‌توان به آمریکا اشاره کرد. کشورهایی همچون مکزیک، آرژانتین، شیلی و استرالیا از جمله کشورهایی هستند که گسترش و تولید انار را در سال‌های اخیر آغاز کرده‌اند.
راحمی می‌افزاید: تصمیم‌گیری در خصوص تولید انار باید کاملا با مطالعه با توجه به سازگاری مناطق انجام شود؛ مسئله مهم‌تر از تولید، نگهداری انار است، از جمله استان‌های کشور که دارای چنین شرایطی هستند می‌توان به استان یزد و فارس اشاره کرد که انارهای مرغوب کشور را تولید می‌کنند، دانش باغبانی مساله دیگری است که بهره‌برداران انار باید با آن آشنا شوند. بهره‌برداران باید به‌تنهایی انار را تولید کنند.
این عضو هیئت عملی دانشگاه شیراز اظهار می‌کند: زمانی ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده پسته بود اما طولی نکشید که کشور آمریکا بزرگ‌ترین رقیب ما شد و سرعت کشت پسته در ایالت‌های آمریکا گسترش یافت، اما نباید بگذاریم تولید انار را دیگر کشور‌ها از ما بگیرند و برای جلوگیری از این موضوع نیازمند توسعه تکنولوژی در باغات هستیم.

* صد دانه یاقوت...
انار را میوه‌ای بهشتی می‌دانند، میوه‌ای که الماس‌های درخشان سرخ با بطنی سپید در گردی کاسه مانند آن جمع شده‌اند تا رمزی از جاودانگی را برای انسان متجلی کنند.
در جشن پادشاهی انار، همه گردهم آمده بودند و به مدح آن می‌پرداختند در فضایی که مصداق حقیقی آیات پروردگار بود و اوست کسى که از آسمان، آبى فرود آورد پس به وسیله آن از هر گونه گیاه برآوردیم، و از آن جوانه سبزى خارج ساختیم که از آن، دانه‏هاى متراکمى برمى‏آوریم. و از شکوفه درخت خرما خوشه‏هایى است نزدیک به هم و باغ‌هایى از انگور و زیتون و انار همانند و غیر همانند خارج نمودیم به میوه آن چون ثمر دَهَد و به رسیدنش بنگرید، قطعاً در این‌ها براى مردمى که ایمان مى‏آورند نشانه‏هاست. (آیه ۹۹ سوره انعام)
..............................
گزارش: ایناس عبدالخانی
..............................
انتهای پیام/غ10