هجمه فرهنگی به ادبیات و هنر کودکان جدی است

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، اگر نگاهی کوتاه به ادبیات کودک و نوجوان داشته باشیم، متوجه این نکته می‌شویم که سال‌ها است بخش عمده ادبیات و هنر کودکان را فیلم‌ها و کتاب‌های غربی تشکیل می‌دهد که تهی از نگاه ارزش‌گرا هستند.
این کتاب‌های بیشتر وارداتی بوده و آنها را به چند دسته می‌توان تقسیم کرد: بخشی از آنها جنبه آموزشی داشته و مربوط به آموزش‌های رفتاری به کودکان هستند مانند نجویدن ناخن، آموزش نظم وترتیب، درس خواندن، بازی کردن و غیره.
بخش دیگر نیز شامل معرفی علوم جهان و دانشمندان، آشنایی با حیوانات و اشیا پیرامون ،تکنولوژی و فناوری روز جهان است.
می‌توان گفت، این دسته کتاب‌ها کمتر آسیب‌زننده بوده و حتی کتاب‌های آموزش رفتاری که بر اساس مسائل روانشناسی طراحی و نوشته شده‌اند، به بچه‌ها و مادرانشان کمک می‌کند که عوارض و اتفاقاتی سنین کودکی را پشت سر گذارند.
اما امروزه هشدار کارشناسان آن بخشی از ادبیات و فیلم‌های کودکان را در برمی‌گیرد که فرهنگ ایرانی اسلامی ما را هدف قرار داده و با روش‌های خاص و به صورت تدریجی سعی در جایگزینی فرهنگ غربی با فرهنگ ملی ما دارد.
 
*کتاب‌های ترجمه آفتی برای ادبیات کودک است
 امروزه اغلب کتاب‌های داستانی، فیلمنامه و نمایش‌نامه‌های کودکان با فرهنگ و نیاز کودکان متفاوت است، یعنی نه تنها با فرهنگ دینی ما جور نیست بلکه با مناسبت‌های ملی، اخلاقی و رفتاری کشور ما نیز همسویی ندارد.
محمد کراچیان در این‌ باره در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان اظهار داشت: ناشران ایرانی در سال‌های اخیر به نهضت ترجمه روی آورده‌اند و مردم نیز از کتاب ترجمه شده بیشتر از کتاب‌های تالیفی استقبال می‌کنند.
وی افزود: در واقع به نمایش درآمدن بعضی از این  فیلم‌ها که تلویزیون خود ما آنها را دوبله و پخش می‌کند سبب شده ما از بسیاری از اسطوره‌های فرهنگی خود در ادبیات کودک غافل باشیم.
این منتقد ادبی در ادامه گفت: امروزه بیشتر کودکان ما نه با اسطوره‌های قدیمی آشنا هستند و نه با افرادی که می‌توانند اسطوره زمان معاصر ما باشند مانند دانشمندان، ورزشکاران، شهدا و جانبازان و غیره.
این کارشناس کودک تصریح کرد: این عدم آشنایی سبب شده بچه‌های ما از لحاظ تفکر، نگاه به زندگی و منش‌های رفتاری که در آینده کودک بیشتر بروز می‌کند در خطر غرب‌گرایی  و غیر ایرانی شدن باشند.
کراچیان با اشاره به استقبال نسل جوان و نوجوان از مدهای غربی تاکید کرد: یکی از علل مهم این امر نهادینه شدن نگاه و تفکر نامناسب در دوران کودکی است.
وی ادامه داد: زمانی که قهرمان‌های ملی ومذهبی کودکی را از او بگیریم و قهرمان دیگری را جایگزین آن کنیم، ناخودآگاه و رفته رفته این امر در وجود کودک نهادینه شده و رفتارهای نامناسب دیگری را نیز در دوران نوجوانی می‌پذیرد.
این کارشناس کودک درباره دلایل این پذیرش بیان کرد: این پذیرفتن فقط به خاطر میل به زیبایی نیست، بلکه این دیدگاه برای کودک به‌صورت معیری در آمده که جز آن چیزی نمی‌بیند.
وی اضافه کرد: بنابراین کودک از دین ارزش‌هایی مانند دفاع مقدس فاصله می‌گیرد و بعدها نیز فرار نیروهای توانمند از لحاظ فکری و اجرایی پیش می‌آید.
کراچیان از جمله علل گرایش به کتاب‌های ترجمه را استقبال ناشران از این کتاب‌ها و دنباله‌روی نویسندگان دانست و تصریح کرد: دو قشر در این امر درگیرند یک گروه کسانی هستند که در مصدر کارهای هنری و ارزشی قرار دارند و مدعی دغدغه الگوسازی برای کودک هستند ولی در واقع بی‌سلیقه‌ و ناآگاهند و گاهی حتی قادر نیستند یک تعریف ساده از داستان داشته باشند.
وی افزود: از سویی دیگر  ناشرینی که برند معروفی داشته و بیشتر نویسندگان مایل به همکاری با آنها هستند نیز اغلب به بازار تقاضا نگاه می‌کنند و بر همان اساس به نویسنده سفارش کار داده و یا از نویسنده اثری را  می‌پذیرند.
 
*ادبیات کودک باید به شکل‌دهی هویت کودکان کمک کند
این کارشناس درباره ویژگی‌ داستان کودک گفت: نخستین ویژگی مهم کتاب داستان کودک این است که برای مخاطب کودک نوشته شده و نویسنده پس از سنجش نیازهای کودک به نوشتن آن اقدام کند.
وی ادامه داد: نکته مهمتر اینکه این کتاب‌ها باید آرام آرام و متناسب با دوره‌های مختلف روحی روانی کودک و تعارضاتش با دنیای بیرونی  هویت وی را شکل دهد.
این کارشناس ادبیات کودک تصریح کرد: این هویت‌دهی باید به‌گونه‌ای باشد که کودک تصور کند خودش در حال تعامل و شکل دهی آن است، نه اینکه حس کند هویتی از بیرون به او تحمیل می‌شود.
 
*هدف برخی آثار خارجی تغییر هویت کودکان است
وی با هشدار درباره بعضی آثار ادبی و هنری خارجی کودکان ادامه داد: این آثار که بسیار نیز قوی هستند در واقع با هدف تغییر هویت کودکان ارائه می‌شوند، به‌‌طور مثال در آخر فیلم پاندای کونگ‌فوگار زمانی که پاندا لوح رمزآلود را باز می‌کند درون آن چیزی وجود ندارد.
کراچیان در این‌باره گفت: در همین حال به پاندا گفته می‌شود هیچ چیز خاصی در جهان وجود ندارد و با تاکید بر این نکته که فقط خودت مهم هستی انسان‌محوری و دوری از خدا را به کودکان می‌آموزد.
وی تصریح کرد: بنابراین کودک کم‌کم به این نتیجه می‌رسد که همه چیز خود من هستم و چیز دیگری مهم نیست و همین موضوع  برای کودکان کافی است تا از دین فاصله بگیرند.
این منتقد ادبیات کودک با اشاره به یک مجموعه آموزشی زبان با نام Baby einstein  "بیبی اینشتین" برای کودکان تصریح کرد: یک گروه روانشناس به مدت 10سال بر روی این مجموعه کار کرده‌اند تا به بچه‌های غیر بومی 6ماهه تا 6ساله زبان انگلیسی بیاموزند.
وی ادامه داد: این مجموعه همراه آموزش زبان، به معرفی انواع عروسک‌های غربی، آموزش موسیقی، ادبیات و تکنولوژی بیگانه می‌پردازد.
کراچیان تاکید کرد: این به معنی هویت جدید بخشیدن به کودک بوده و اگر کودکی از شش ماهگی تا شش سالگی با این فیلم‌ تعامل داشته باشد، یک بچه غیر ایرانی نمی‌شود.
 
*دست از سر ادبیات کودک بردارید
وی از افراد ناآگاه به ادبیات کودک خواست که دست از سر ادبیات و هنر کودک و نوجوان برداشته و اجازه دهند متخصصان کودک بنا به صلاحدید خود عمل کرده و آن‌طور که صلاح است بنویسند.
این کارشناس تصریح کرد: تقاضای کارشناسان کودک از کسانی که در این عرصه تصمیم گیرنده بوده و به هر نحو آن را ارزش‌گذاری و ارزشیابی می‌کنند این است که لطف کرده و منتی بر سر فضای ادبیات کودک گذارند و فرصتی را به مطالعه ادبیات کودکان اختصاص دهند.
انتهای پیام/ح10