تعاونی گیاهان مرتعی در انتظار حمایت مسئولان است

به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، کشور ایران از نظر وضعیت آب و هوایی و به ویژه میزان بارندگی دارای شرایط متفاوتی است به‌طوری‌که در پاره‌ای از مناطق کویری و خشک بارندگی کمتر از 100 میلی‌متر است.
برای سهولت امر مرتع‌کاری و انتخاب گونه‌ها و روش‌های مناسب بذرکاری لازم است با توجه به مطالعات پوشش گیاهی و تجدید حیات طبیعی و نیز بررسی‌هایی که در زمینه سازگاری گیاهان مرتعی انجام گرفته است کشور را بر حسب میزان بارندگی سالانه به مناطق مختلف تقسیم و گیاهان مناسب برای هر منطقه را به تفکیک معرفی کرد‌.
مرتع‌کاری در مناطقی با بارندگی حدود 200 میلی‌متر باید در محل‌هایی انجام گیرد که خاک منطقه عمیق بوده و امکان ایجاد روش‌های جمع‌آوری و پخش آب به منظور ذخیره نزولات آسمانی وجود داشته باشد‌.
اصل مرتع را گیاهان مرتعى تشکیل مى‌دهند ولى گونه‌هاى گیاهى موجود در هر منطقه مى‌توانند بر زندگى و گسترش جامعه گیاهى منطقه تأثیر قابل ‌توجهى داشته باشند، مثلاً استقرار گیاهان دائمى و توسعه آنها ممکن است شرایط مساعدى را براى مرتع پدید آورد.
بذرافشانى این ‌گونه گیاهان پوشش گیاهى مرتع را تقویت مى‌کند و ریختن شاخ و برگ آنها خار و خاشاک را در سطح خاک افزایش مى‌دهد که این امر موجب نفوذ بیشتر آب ناشى از بارندگى‌ها در خاک شده و از فرسایش خاک جلوگیرى کرده و شرایط بهتر زیستى را براى گیاهان مرتعى فراهم مى‌آورد.
از بین رفتن گیاهان چند ساله و پایا مشکلاتى همچون از بین رفتن پوشش خار و خاشاک و افزایش خطر فرسایش و پیدا شدن گیاهان یک‌ساله و کم‌ارزش را در مرتع در پى خواهد دارد.
 
* راه‌اندازی نخستین تعاونی تولید گیاهان مرتعی کشور در زنجان

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیز داری استان زنجان گفت: نخستین تعاونی تولید گیاهان مرتعی کشور در استان زنجان راه‌اندازی شده است.
قدرت سعادتی امروز در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در زنجان، اظهار داشت: نخستین تعاونی تولید گیاهان مرتعی کشور با حضور بانوان یکی از روستاهای استان زنجان راه‌اندازی شده و این بانوان به تولید گیاهان مرتعی مشغول هستند.
وی با بیان اینکه گیاهان آترپلکس، اورشیا و قیچ برای احیای مراتع طبیعی در این استان لازم است، گفت: نخستین تعاونی تولید گیاهان مرتعی کشور در زنجان تشکیل شد.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیز داری استان زنجان، این استان را دومین تولید کننده نهال ارس در کشور دانست و افزود: این درخت ارزش بسیاری در تولید جنگل‌های طبیعی داشته و با فرآیندی بسیار ساده و هزینه اندک‌، زنجان نخستین تولید کننده این نهال، تولید می‌شود.
وی یادآور شد: این نهال از گونه‌های بسیار مهم جنگلی کشور محسوب شده و ارزش بسیار زیادی در احیای جنگل‌های طبیعی دارد.
 
*هواى معتدل شرایط رشد گیاهان مرتعى را فراهم می‌کند

هرچند آگاهی از ارزش غذایی علوفه مرتعی برای مدیریت چرایی مراتع ضرورت دارد اما اطلاعات چندانی در این خصوص در دسترس نیست، لذا به منظور مطالعه تغییرات ارزش غذایی علوفه گونه‌های گیاهی مختلف مورد استفاده دام در اقلیم‌های مختلف و مراحل رویشی مختلف و معرفی مهمترین متغیرهای تعیین ارزش غذایی علوفه‌، پنج‌گونه از گیاهان مرتعی Agropyron trichophorum)، Agropyron tauri،Bromus tomentellus، Festuca ovina و (Hordeum bulbosum در دو منطقه با شرایط اقلیمی خیلی مرطوب سرد و مرطوب فرا سرد در دو مرحله گل‌دهی و بذر‌دهی مد نظر قرار گرفتند،خاک محل استقرار گیاهان است و مواد غذائى و آب مورد نیاز آنها را در خود نگه‌ مى‌دارد و از این نظر داراى اهمیت ویژه است.
ترکیب خاک از نظر املاح و مواد غذائی، جنس خاک و دانه‌بندى آن از عوامل عمده در زندگى گیاهان است چرا که خاک‌هاى غنى از مواد آلى و املاح علاوه بر اینکه مواد غذائى کافى را در اختیار گیاه قرار مى‌دهند با نگهدارى آب بیشتر موجبات رشد، نمو و بارورى بهتر آن را فراهم مى‌آورند و با جلوگیرى از فرسایش خاک به بقا و استقرار گیاهان مرتعى و تداوم اِکو سیستم مرتع کمک مى‌کنند.
همچنین هوا موجب انتقال دما، نور، رطوبت و منبع سرشار اکسیژن براى تنفس و کربن دى ا‌کسید براى کربن‌گیرى گیاهان است.
هواى معتدل و مرطوب کوهستان‌ها در فصل‌هاى گرم سال شرایط بسیار مناسب را براى رشد گیاهان مرتعى این مناطق فراهم مى‌آورد ولى هواى آلوده به گرد و غبار و دود کارخانه‌ها، وسایل نقلیه، و گازهاى زائد برخواسته از واحدهاى صنعتى براى گیاهان زیان‌آور است.
 گفتنی است، گرد و غبار برخاسته از جاده‌هاى خاکى و مواد زائد بعضى از کارخانه‌ها و کارگاه‌هایى مانند گچ‌ پزى‌ها تا فواصل زیاد و سطحى وسیع پراکنده مى‌شود و روى گیاهان مرتعى مى‌نشیند که اینگونه گیاهان قابل مصرف براى دام‌ها نبوده و دام‌ها نیز براى تغذیه از آنها رغبتى از خود نشان نمى‌دهند.
باد از حرکت و انتقال هوا پدید مى‌آید، با جابه‌جایى هواى مرطوب و ابرها سبب پیدایش و انتشار بارندگى‌ها مى‌شود و از این طریق به‌ طور غیرمستقیم به رویش گیاهان مرتعى کمک مى‌کند.
باد سبب انتشار بذر گیاهان مرتعى به نقاط دور و نزدیک مى‌شود و بدین‌‌گونه به زیاد شدن نسل گیاهان مرتعى کمک مى‌کند.
باد، انتقال برف از نقاط مرتفع به کف دره‌ها و نقاط کم ارتفاع، پراکندگى یکنواخت برف را در سطح مراتع کوهستانى به‌هم مى‌زند و با حمل شن‌هاى روان، مزارع و مراتع را مى‌پوشاند و زیان‌هایى را از این طریق وارد مى‌آورد.
در دشت‌هاى وسیع که سرعت باد زیاد است فرسایش بادى نیز افزایش مى‌یابد.
دما عوامل مؤثر دیگرى در میزان رشد و نمو گیاهان مرتعى است به‌ طوری‌که در مناطق سرد که روزهاى گرم کمتر و یخبندان و سرما زودرس است، گیاهان فرصت کمترى براى رشد و نمو خود دارند، حال آنکه در مناطق معتدل تعداد روزهاى گرم بیشتر و فصل رشد و نمو طولانى‌تر است.
در مناطق گرمسیر اگر گیاه آب کافى در اختیار داشته باشد مى‌تواند در سراسر سال به فعالیت خود ادامه دهد وگرنه با افزایش میزان تبخیر ذخایر آب خاک افت پیدا کرده و گیاهان نیز رو به خشکى مى‌روند.
عملکرد و کیفیت گیاهانى که دسترسى به روشنائى کافى دارند، نسبت به گیاهانى که نور کافى به آنها نمى‌رسد،بهتر است.
گیاهانى که در دامنه‌هاى شمالى کوه‌ها و یا در زیر سایه صخره‌ها یا درختان جنگلى مى‌رویند از نور کافى بهره‌مند نیستند و گیاهانى که در دامنه‌هاى جنوبى و یا در مراتع فاقد درخت و درختچه مى‌رویند به نور کافى دسترسى دارند و داراى عملکرد مناسبى هستند.
در این میان در جنگل‌هاى انبوه که حتى در هنگام روز نیز نور به زمین نمى‌رسد و در اکثر مواقع تاریک است هیچ‌‌گونه گیاه مرتعى بر خاک نمى‌روید.
طول مدت روشنایى روز نیز در رشد گیاهان مرتعى مؤثر است به‌طوری‌که برخى از گیاهان روزهاى بلند را مى‌پسندند، بعضى خواهان روزهاى کوتاه هستند و گروهى نیز نسبت به طول مدت روز و روشنائى بى‌تفاوت هستند.
در مناطق نزدیک به خط استوا طول روز و در نتیجه طول مدت روشنایى در همه مدت سال یکسان است و هر چه منطقه از خط استوا در جهت شمال یا جنوب دورتر مى‌شود تفاوت شب و روز در فصل‌هاى مختلف سال بیشتر شده و در بهار و تابستان روزهاى طولانى‌تر و پائیز و زمستان روزهاى کوتاه‌ترى دارد.
 
*کاشت 13 هزار بوته مرتعی در زنجان

مدیرعامل تعاونی احیاگران مرتع فراگیر سبز گفت:در سال جاری 13هزار بوته گیاهان مرتعی در منطقه رضا آباد زنجان کاشته شده است.
زینب مرادی در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در زنجان، اظهار داشت: شرکت احیاگران مرتع فراگیر سبز نخستین تعاونی بانوان کشور است که در زمینه اصلاح و احیای مرتع در سطح کشور فعالیت می‌کند.
وی با بیان اینکه اصلاح و احیای مراتع از وظایف همه انسان‌ها محسوب می‌شود، افزود: 13هزار بوته آتر پلکس در سال جاری از سوی این تعاونی در منطقه روستای رضا آباد استان زنجان کاشته شده است.
مدیرعامل تعاونی احیاگران مرتع فراگیر سبز با اشاره به کاشت 13هزار بوته آتروپلکس در سال گذشته در مراتع روستای رضا آباد زنجان، خاطرنشان کرد: این گیاهان که ابتدا در گلدان نگهداری می‌شود و پس از رشد به صورت نهالی در مراتع کاشته می‌شود که موجب لطافت هوا، سر سبزی منطقه، افزایش آب‌های زیر زمینی و جلوگیری از هدر رفت آب باران می‌شود.
وی تصریح کرد: کاشته گونه‌هایی از گیاهان مرتعی که برای نخستین بار توسط بانوان رضا آبادی آغاز شده است که برای چرای دام‌های اهالی موثر بوده و اهداف زیادی را دنبال می‌کند.
مرادی کاشت نهال‌های مرتعی را موجب قوی‌تر شدن پوشش گیاهی منطقه عنوان کرد و گفت: در سال‌های گذشته این منطقه از پوشش گیاهی بهره‌مند نبود، اما با کاشت گیاهان مرتعی اکنون پوشش گیاهی مطلوبی در منطقه مشاهده می‌شود.
وی با بیان اینکه کاشت گیاهان مرتعی هزینه زیادی را نمی‌طلبد، بیان کرد: از بانوان علاقمند به حفظ طبیعت برای کاشت این گیاهان استفاده می‌شود.
مدیرعامل تعاونی احیاگران مرتع فراگیر سبز با اشاره به اینکه از آغاز فعالیت شرکت تاکنون 8 هزار و 500 نهال به تنهایی در این مراتع کاشته است، افزود: علاقمندی به کار موجب نه تنها در روحیه افراد موثر بوده بلکه این امر کمک شایانی به حفظ منطقه و سر سبزی آن در آینده می‌شود.
وی عدم حمایت از چنین تعاونی‌هایی را از مشکلات برشمرد و گفت حمایت چندانی از این تعاونی‌ها نمی‌شود و تنها علاقه اعضا و شخص خودم موجب ادامه کار شده است.
مرادی با بیان اینکه سه سال است با تاسیس شرکت در این حوزه فعالیت می‌کند، افزود: این تعاونی دارای 102 عضو است که 12 نفر به کاشت گیاهان مرتعی مشغول هستند.
وی هدایت چنین مجموعه‌هایی را با اهداف درست در راستای حفظ منابع طبیعی مهم ارزیابی کرد و بیان کرد: حمایت مسئولان موجب افزایش فعالیت‌های شرکت می‌شود.
مدیرعامل تعاونی احیاگران مرتع فراگیر سبز از همکاری مطلوب با اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان خبر داد و گفت: اگر این اداره چنین تعاونی‌هایی را حمایت کند حفظ منابع طبیعی آسان‌تر صورت می‌گیرد.
وی تصریح کرد: از بانوان علاقمند برای حفظ منابع طبیعی در این فعالیت استفاده می‌شود که بدون هیچ گونه چشم‌داشتی شرکت را یاری می‌کنند.
گفتنی است: زینب مرادی 34 ساله که تا سوم راهنمایی تحصیل کرده تنها به دلیل علاقمندی به حفظ طبیعت این شرکت را راه‌اندازی کرده و از بانوان رضا آباد در این کار کمک می‌کنند.
 
*گیاهان مرتعی موجب احیای مراتع می‌شود

مسئول اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان گفت: کاشت نهال‌های مرتعی در راستای احیای مراتع و زمین‌های بار ضروری است.
نعمت‌الله کوهستانی در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در زنجان، اظهار داشت: یکی از راهکارهای جلب مشارکت روستاییان به ویژه زنان روستایی حمایت از تشکل‌ها و تعاونی‌ها و انجمن‌های صنفی در راستای بهره‌برداری مناسب از ظرفیت‌های مردمی است.
وی افزود: از زنان، بهره‌برداران روستایی در قالب شرکت تعاونی اصلاحی و احیایی در حفظ و حراست از منابع طبیعی استفاده می‌شود.
مسئول اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خاطرنشان کرد: کاشت نهال‌های مرتعی در راستای احیای مراتع و زمین‌های بار استفاده می‌شود.
وی گفت: فعالیت‌های احیا در قالب اجرای پروژه‌های مختلف از جمله کودپاشی، بذرکاری و مدیریتی برای تقویت مراتعی که تخریب یا ضعیف شده استفاده می‌شود.
کوهستانی یادآور شد: گونه‌های مرتعی در مناطقی که خاک زمین ضعیف شده و یا با بارندگی کم مواجه است کاشته می‌شود.
وی با بیان اینکه برای احیای این زمین‌ها بذر داخل گلدان کاشته می‌شود، بیان کرد: با رشد بذر در داخل گلدان و رشد به اندازه مطلوب این گیاهان به صورت نهال در مراتع کاشته می‌شوند.
مسئول اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری افزود: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان در راستای حمایت از چنین پروژه‌هایی برنامه‌ریزی مطلوب انجام داده و فعالیت‌های اصلاحی و احیایی را با مشارکت چنین تعاونی‌های بخش خصوصی انجام می‌دهد.
وی تصریح کرد: از این شرکت در قالب معرفی برای اخذ تسهیلات حمایت می‌شود.
انتهای پیام،/ر10