خبرگزاری فارس از تهران؛ سید مهدی حسینی: «تهران بعد از سیستان‌وبلوچستان فقیرترین استان کشور در برخورداری از منابع آبی» این عنوان خبری بود که ماه گذشته از جانب بختیاری مدیرعامل آبفا استان تهران رسانه‌ای شد. (اینجا) خبری تأسف‌بار که از نتایج عدم آمایش سرزمینی (عوامل طبیعی) و اصلاح الگوی مصرف (عوامل انسانی) در این استان حکایت دارد. به همین منظور برای پی بردن به میزان تأثیرگذاری هرکدام از عوامل انسانی و طبیعی به سراغ مسؤولان مربوطه رفتیم تا با شناخت بهتر از دلایل اصلی این معضل بتوانیم راهکار یا راهکارهایی مفید برای برون‌رفت از آن را پیشنهاد بدهیم.
پرتقال فروش کشاورزان نیستند!
کریم ذوالفقاری رئیس اداره جهاد کشاورزی استان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: استان تهران با توجه به وسعت کوچک سرزمینی آن تنها ۱۸۷ هزار هکتار اراضی زیر کشت دارد اما متأسفانه حق آبه کافی به این اراضی اختصاص نمی‌یابد که موجب بایر شدن زمین‌های کشاورزی شده است که بخش عمده آن‌هم مربوط به صفر رسیدن استفاده کشاورزان از ۴ سد اصلی حومه تهران است که صرف آب شرب در سطح شهرستان‌های استان شده است.
وی بابیان این نکته که تنها ۱.۲ درصد از اراضی کشاورزی در استان تهران قرارداد اما ۶ درصد محصولات کشاورزی کشور در تهران کشت می‌شود افزود: استان تهران در زمینه میزان بهره‌وری از منابع آبی در سطح کشور رتبه اول را دارد زیرا که در سه حوزه تغییر نوع کشت، افزایش تعداد گلخانه‌ها و اجرا شیوه‌های نوین آبیاری توانسته صاحب این جایگاه بشود.
ذوالفقاری با دفاع از میزان مصرف آب کشاورزان اذعان داشت: به‌طورکلی در کشور ۷۰ درصد از منابع آبی صرف کشاورزی می‌شود حال‌آنکه در استان تهران این عدد تنها به میزان ۴۳ درصد است.
وی همچنین این ادعا را که کشاورزی موجب خشک شدن منابع آب زیرزمینی شده است را نادرست خواند و گفت: کاهش میزان ذخایر آب زیرزمینی حکایت از رشد بیش‌ازحد سدها دارد که با توجه به راکد شدن آب در پشت سدها با عدم تغذیه مناسب دشت‌ها مواجه هستیم.
تصفیه آب روان رودخانه‌ها بهترین راه‌حل
محمدرضا بختیاری مدیرعامل آب و فاضلاب استان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: به دلیل جمعیت زیاد ۱۴ میلیونی تهران که تنها در یک درصد وسعت کشور ساکن شده‌اند اگر بخواهیم سرانه میزان اختصاص آب به هر شهروند تهرانی را محاسبه کنیم به عدد ۳۵۰ مترمکعب می‌رسیم که این عدد در سطح کشور به میزان ۱۶۰۰ مترمکعب است.
وی گفت: در خصوص اصلاح مصرف آب، ۵۰۰۰ مدرسه شهر تهران را به ادوات کاهنده مصرف آب مجهز کرده‌ایم و در خصوص سایر دستگاه‌ها ۷۰۰ دستگاه اداری را شناسایی کرده‌ایم و با هماهنگی استانداری از آن‌ها بابت نحوه مصرف آب توضیح خواسته‌ایم.
مدیرعامل آبفا تهران در ادامه افزود: اما یک عامل خارجی ولی مؤثر این قضیه بحث روانی و برداشتی که مردم به خاطر بارش‌های امسال از میزان منابع آب‌دارند است، زیرا این تلقی برای تهرانی‌ها به وجود آمده که شهر تهران ازنظر منابع آبی در وضعیت خوبی بسر می‌برد و دیگر حساسیتی از خود بابت اصلاح و مدیریت مصرف آب نشان نمی‌دهند که باید از طریق رسانه‌ها اقدام عاجلی برای این برداشت غلط افکار عمومی صورت پذیرد.
بنا داریم با احداث تصفیه‌خانه‌ای در رودخانه فیروزآباد و سرخه‌حصار آب‌های سیاه را تصفیه کنیم
وی در پایان نیز خاطرنشان کرد: در تهران ۷ رودخانه وجود دارد که از ارتفاعات البرز و تهران سرچشمه می‌گیرد تا به جنوب شهر برسد که این ۷ رودخانه در طول مسیر با آب‌های سطحی، فاضلاب، کارواش، صنایع و... روان در سطح شهر یکی می‌شوند. به همین منظور آبفا طرحی را با عنوان «آب‌های سطحی جنوب تهران» در دستور دارد که در این طرح بنا داریم با احداث تصفیه‌خانه‌ای در رودخانه فیروزآباد و سرخه‌حصار آب‌های سیاه را تصفیه کنیم تا این آب تصفیه‌شده جایگزینی باشد برای کشاورزان که امیدوار هستیم با تأمین اعتبار شاهد افتتاح آن در آینده‌ای نزدیک باشیم.
شمارش معکوس ۵ ساله آغاز شد
سید حسن رضوی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران در گفت‌وگو با فارس ضمن تائید آمار ارائه‌شده در خصوص رتبه دوم تهران ازلحاظ سرانه آبی اظهار کرد: الآن به‌طور میانگین در کشور تأمین سرانه آب به ازای هر نفر ۱۳۰۰ مترمکعب است که در تهران با توجه به تمرکز جمعیتی بالا، این عدد ۱۸۴ مترمکعب رسیده است تا تنها استانی که از این حیث از تهران پایین‌تر قرار گیرد استان سیستان و بلوچستان باشد.
وی همچنین گفت: متأسفانه بحث کمبود منابع آب و مباحث مرتبط فرا بخشی است و نیازمند همکاری مداوم سایر ارگان‌ها هست ولی متأسفانه در این قضیه گرفتار بروکراسی زائد اداری هستیم چراکه گاهاً برای رسیدن به پاسخ اجرای یک طرح آبی، باید سال‌ها منتظر نتیجه استعلام بمانیم تا ببینیم که طرح قابلیت اجرا دارد یا خیر.
مدیرکل اداره منابع آب تهران در پایان تصریح کرد: اگر روند کنونی رشد جمعیت در تهران و حومه ادامه پیدا کند و طرح‌های در دستور نیز عملیاتی نشود باید شاهد این باشیم که در سال ۱۴۰۳ دیگر نتوانیم پاسخگوی نیاز تأمین آبی مردم تهران باشیم به همین دلیل می‌بایست این هشدارها جدی گرفته شود تا از این پیامدها جلوگیری کرد.
با بتن نمی‌توانیم به جنگ طبیعت برویم
حجت میان‌آبادی عضو هیئت‌علمی گروه مهندسی منابع آب دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با فارس اظهار داشت: ما اگر یک استان را بیش از ظرفیت اکولوژیکی بارگذاری کنیم با بحران آبی روبه‌رو می‌شویم، متأسفانه در دولت‌های بعد از جنگ شاهد سیاست‌های تمرکزگرایی بودیم و این‌طور پنداشته می‌شد که می‌توان با رویکردهای مهندسی و بتنی به‌راحتی به جنگ کلان‌شهرها رفت که نتیجه آن شد که در کلان‌شهرها در نیمی از سال مشکل تأمین آب راداریم و در نیم دیگر نیز با معضل آلودگی و سیلاب طرف هستیم.
در کشورهای پیشرفته به‌جای سدسازی به سراغ حکمرانی آب می‌روند در حکمرانی آب دو چیزی که خیلی مهم است اولاً شفاف‌سازی و ثانیاً مسؤولیت پذیری و پاسخگویی است
وی گفت: نباید مشکل را به کمبود منابع آب انداخت چون وقتی این را مطرح کردیم راهکارش می‌شود سد بیشتر، انتقال آب از سایر استانها و شیرین کردن آب‌شور؛ بالعکس در کشورهای پیشرفته به‌جای سدسازی به سراغ حکمرانی آب می‌روند در حکمرانی آب دو چیزی که خیلی مهم است اولاً شفاف‌سازی و ثانیاً مسؤولیت پذیری و پاسخگویی است.
این عضو هیئت‌علمی در خصوص ریشه‌یابی اینکه چرا ما در کشور شاهد این مشکل هستیم، گفت: یکی از دلایل این است متأسفانه مدیر و مسؤولی که تصمیم گیر است از این مطمئن است که بابت تصمیم الآن خود در ۵ سال آینده (که احتمالاً در پست دیگری است) ملزم به پاسخگویی نیست تا به لحاظ شخصی، دغدغه تبعات تصمیم خود را نداشته باشد.
وی با اشاره به طرح‌های در دست اجرا گفت: ازنظر من این طرح‌ها دردی را دوا نمی‌کند و مثل این می‌ماند که با مسکن و استامینوفن به دنبال درمان سرطان بدخیم باشیم. من بارها اشاره کردم که چرا سرمایه‌گذاری‌ها در کلان‌شهرها بدون توجه به ظرفیت اکولوژیک آن منطقه انجام می‌شود و حاضر هستیم برای تهران با صرف هزینه‌های کلان از دریای خزر آب بیاوریم درصورتی‌که چنین چیزی فقط تقاضای آب را بالا می‌برد و مانند این است که به یک فرد تشنه آب‌شور بدهیم تا مدام عطشش بیشتر شود.
کارشناس مسائل آب گفت: ما بیشتر از اینکه به دنبال متهم و سهم هرکدام از عوامل کشاورزی، صنایع و شرب باشیم باید به دنبال تغییر سیاست‌های غلط باشیم و از سایر ظرفیت‌های اکولوژیک کشور استفاده کنیم برای نمونه ما در جنوب کشور از سواحل مکران تا بندرعباس شاهد ظرفیت اکولوژیک بالایی هستیم اما شاهد هیچ کلان‌شهری نیستیم.
میان‌آبادی در پایان خاطرنشان کرد: اگر ما شاهد این هستیم که کلان‌شهرهای دیگر کشورها توانسته‌اند بر مشکلات آبی خود فائق آیند این است که آن‌ها توانسته‌اند به سمت اصلاح ساختار حکمرانی منابع آب و مدیریت پیوسته آن رفته‌اند یعنی که تمام ابعاد اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و فنی را بررسی کرده‌اند. به همین دلیل در حوزه آب ما ابداً نمی‌توانیم صفرتا صد از دیگر کشورها کپی‌برداری کنیم بلکه باید با در نظر گرفتن جمیع ابعاد گفته‌شده به سراغ رفع مشکل رفت.
توپ در زمین مسؤولان است
با مطالب گفته‌شده از سوی مدیران مرتبط و کارشناس‌ها، تهران مثل فرد چاقی می‌ماند که می‌خواهد وزن خود را کم کند و برای حل آن دو راه بیشتر ممکن نیست یا به سراغ داروهای لاغری برود یا رفتار غذایی خود را اصلاح کند؛ حال توپ در زمین مسؤولان است که می‌خواهند با همان دست‌فرمان قبلی جلو بروند یا با درنظرگرفتن فوریت موضوع به فکر حل مشکل باشند.
انتهای پیام/ی
