«کف زنی» آئین سنتی مردم بایگ در شب چله

به گزارش خبرگزاری فارس از تربت حیدریه ،یکی از فعالیت های مردمان سخت کوش بایگ آن بوده که شیره ریشه تلخ گیاهی در صحرا رسته را با یاری دسته گزی از دیگر درختان آنقدر بر گرد تغار می چرخانند تا از خود بیخود شود و تمام هستیش را در کف نهاده و بیرون ریزد و اینگونه این مردمان از طرفی بلند ترین شب سال را که شب چله می نامند خوش باشند و از طرفی سرمای این طولانی ترین شب را در زیر گرمای کرسی با محبت در کنار هم بودن به شیرینی بدل کنند.

آری از آن ریشه تلخ بایگی ها محصولی شیرین می سازند که گرمایی بخش طولانی ترین و گاهی سردترین شب سال است.

پژوهشگر و محقق تاریخ محلی تربت حیدریه در همین زمینه در گفت و گو با فارس اظهار کرد: آیین سنتی "کف زنی" شب یلدا از دیرباز در شهر بایگ تربت حیدریه در دو شب با عناوین شب «چله‌ کلو یا بزرگ» و «چله خرد یا کوچک» برگزار می‌شده که بر اساس گاه شمار بومی و قدیمی در بایگ چله کلو زمستان از فردای این شب یعنی از اول دیماه آغازشده و تا ۴۰ روز ادامه دارد.

آرزو علومی بایگی افزود: چله خرد از ۱۱ بهمن ماه آغاز می‌شود و در آخر این ماه به پایان می‌رسد و خویشان و دوستان با جمع شدن در خانه بزرگ فامیل در سینی‌های قدیمی مسی در فضای دوده‌ گرفته آشپزخانه‌های قدیمی انواع میوه و تنقلات بویژه هندوانه، انگور، انار، حلوا جوزی سفید، تخمه و نخود کشمش و خرما را مهیا می‌کردند.

وی بیان کرد: بایگی ها معتقدند با خوردن هندوانه، لرز و سوز سرما به تنشان تاثیر نداشته و اصلا سرمای زمستان را حس نمی‌کنند و ریش‌سفید خانواده در حالی که با چاقو هندوانه را می‌برد می‌گوید: بلایای خودمان را امروز بریدیم.

همچنین علومی بایگی درباره طرز تهیه کف بیان کرد: یکی از آیین‌های ویژه شب یلدا در شهر بایگ علاوه بر پخت حلوا سفیدجوزی، برگزاری مراسم کف زدن است. در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبک را که در این دیار به «بیخ» مشهور است، بعد از آنکه پوستش گرفته و جدا شده چندبار آن را در مقداری آب می جوشانند.

این کارشناس تاریخ محلی گفت: مراسم کف زدن فرهنگ خاص خود را دارد، به عنوان مثال جمع گرایی، همیاری، نوعدوستی در مراحل مختلفی از تولید و توزیع آن دیده می شود.

 وی گفت: حسن مراسم شب یلدای شهر بایگ این است که در کمال سادگی و در جمع گرم خانواده های فامیل انجام می شود و کف زنی جوان ترهای جمع قبل از شیرین کردن کف‌ها با پرتاب آن به سوی همدیگر و مالیدن کف به سر و صورت یکدیگر شادی و نشاط بیشتری به این مراسم می‌افزایند.

علومی گفت: پخت حلوا جوزی و استفاده از آجیل‌های خانگی همچون برگه‌های میوه که بانوان بایگی خود در خانه تهیه می‌کنند نمونه‌ای از سادگی آیین‌های شب یلدا در این شهر است.

وی بیان کرد: بازیهای دسته جمعی همچون گل یا پوچ، طرح معما و چیستان و بازگویی قصه و داستانهای قدیمی توسط سالخوردگان و بزرگان فامیل و گرفتن فال حافظ از دیگر مراسم شب یلدا در بایگ است.

پایان پیام/