گروه دانشگاه خبرگزاری فارس _ به منظور ترویج فرهنگ پژوهش در کشور، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سومین هفته آذرماه که به هفته پژوهش موسوم است، نمایشگاهی با عنوان نمایشگاه دستاوردهای پژوهش و فناوری برگزار میکند، این نمایشگاه امسال هم برگزار شد و پژوهشگران کشور دستاوردهای خود را عرضه کردند، با یکی از تیمهای موفق که توانستند سنسور مادون قرمز را در ایران بومی کنند، گفتوگو کردیم.
مادون قرمز کاربردهای متنوعی دارد که آشناترین مثال استفاده از اشعه مادون قرمز در دستگاه کنترل از راه دور دستگاههای الکترونیکی یا تبادل اطلاعات در گوشیهای تلفن همراه است، از کاربردهای علمی اشعه مادون قرمز به مطالعات و تحقیقات فضایی میتوان اشاره کرد.
گرمایی که ما از خورشید یا از یک محیط گرم احساس میکنیم، همان تشعشعات مادون قرمز یا به عبارتی انرژی گرمایی است، اجسام خیلی سرد از خود انرژی گرمایی منتشر میکنند. سنجش انرژی گرمایی یا مادون قرمز ساطع شده از اجرام نجومی دشوار است زیرا بیشترین جذب را در اتمسفر زمین دارند، بنابراین در علم نجوم و برای مطالعه انتشار گرما از این اجرام از تلسکوپهای فضایی استفاده میشود.
تیم ایران فناور نیز بومی سازی تست سنسورحرکتی مادون قرمز را انجام داده است که ما با یکی از پژوهشگران این تیم به گفتوگو پرداختیم.
* طراحی و ساخت تست سنسور حرکتی مادون قرمز
فارس: خودتان معرفی بفرمایید.
پاکباز: بنده حمید پاکباز متولد ۱۳۸۰ از استان کهگیلویه وبویراحمد شهر یاسوج و فارغ التحصیل کارشناسی مهندسی حرفهای مکانیک خودرو از دانشکده فنی انقلاب اسلامی تهران و در حال حاضر دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی دانشگاه یاسوج هستم به همراه عرفان طاهر خانی متولد ۱۳۸۰ از استان قزوین شهر تاکستان، فارغالتحصیل کارشناسی مهندسی حرفهای مکانیک خودرو از دانشکده فنی انقلاب اسلامی تهران و دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک گرایش طراحی کاربردی دانشگاه همدان و میلاد اسفندیار عضو هیأت علمی دانشکده فنی انقلاب اسلامی تهران این طرح پژوهشی را انجام دادیم.
فارس: این طرح را به صورت گروهی انجام داده اید؟
پاکباز: بله این طرح را تیمی انجام دادهایم و این سنسور در کشور ما برای اولین بار به دست پژوهشگران ایرانی بومی شده است.
* دغدغه اصلی ما در تهیه قطعات بخش الکترونیک بیشتر بوده است
فارس: دغدغه شما برای انجام این طرح چه بود؟
پاکباز: با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و استفاده از خودروهای سواری و استفاده از ماشین آلات کشاورزی، تصادفات بسیار افزایش پیدا خواهد کرد که به دلیل ایمنی پایین ماشین آلات کشاورزی شاهد اتفاقات ناگواری در این حوزه بودیم از طرفی یکی از آپشنهای اصلی در تامین وسایل نقلیه بخش ایمنی و رفاهی سرنشینان و عابرین پیاده است بر همین مبنا تیم ما تحقیقاتی در زمینه سنسورهای تشخیص و شناسایی انجام داد تا با یک روش نوین با دقت بالا و همچنین هزینه کم بتوانیم از این اتفاقات جلوگیری کنیم.
* جرقه این کار از زمانی که ما نسبت به کاهش آمار تصادفات احساس نیاز کردهایم، آغاز شد
فارس: جرقه این کار از کجا شروع شد؟
پاکباز: جرقه این طرح از زمانی شروع شد که ما احساس نیاز را متوجه شدیم، که سالانه بالغ بر چندین هزار نفر انسان بیگناه در جهان در تصادفات و حوادث رانندگی خودروهای سواری و ماشین آلات کشاورزی جان خود را دست میدهند و آمارهای این بخش نگران کننده بود که بخشی از این آمار به کشور ما اختصاص دارد البته در کشورهای دیگر در این حوزه اقداماتی صورت گرفته که هدف تیم ما اجرای این نمونه سنسورها که در دنیا بوده را بومی سازی کنیم و بعد نوآوری خود را روی آن پیاده سازی کنیم و همین موضوع باعث شد تا تیم ما با ایده اسفندیار این طرح را انتخاب و در سه بخش طراحی، ساخت و تست برای کاربردی کردن طرح با دقت و تلاش بسیار روی آن کار کنیم.
فارس: حمایتهای مالی از این طرح صورت گرفت؟
پاکباز: در واقع از همان اوایل انتخاب طرح برای عملی کردن و تحقق یافتن آن نیاز به حمایت مالی داشتیم برای تهیه و خرید قطعات که تصمیم به نوشتن پروپوزال گرفتیم و توانستیم از سازمانهای تحقیقاتی مختلف، مرکز رشد دانشگاه فنی وحرفهای و از مرکز رشد جوادالائمه حمایت بگیریم تا امروز هسته رشدی تیم ما به یک واحد فناور تبدیل بشود، حمایت مالی از این طرح توسط مرکز علم و فناوری جواد الائمه و مرکز رشد دانشگاه فنی و حرفهای صورت گرفت.
* همه ما برای پیشرفت و آبادانی کشور تلاش میکنیم
فارس: برای اجرای این طرح چرا ایران را انتخاب کردید؟
پاکباز: در واقع انسان به جایی که در آن رشد میکند و شخصیتش شکل میگیرد، حس وطن دوستی پیدا میکند و اینکه ایران وطن و کشور ما است که باید همه با هم برای پیشرفت و آبادانی آن تلاش کنیم، یا حتی نمونه بارز استاد راهنمای تیم ما «آقای اسفندیار» خود از فارغالتحصیلان دانشگاه برتر بوده و روزی مانند ما همچین شرایط و موفقیتهایی داشته و شرایط مهاجرت داشته ولی با این حال در وطن مانده و برای پیشرفت تلاش کرده است، وی یک الگو برای تیم ما است که با وجود همچین اساتیدی و حمایت و راهنماییهایشان میشود به موفقیتهای بالاتری رسید و اینکه مراکز تحقیقاتی و فناوری متعددی در ایران وجود دارند که بسته به نوع طرح، برای عملی کردن ایدهها حمایت میکنند، عشق و علاقه به وطن برای پیشبرد اهداف و پیشرفت کشور از دلایل انتخاب ایران برای تیم ما بود.
فارس: دستاوردهای این طرح برای کشور چه اهمیتی دارد؟
پاکباز: امروزه با توجه به گسترش هوش مصنوعی و بحث بینایی ماشین در جهان و کاربرد متنوع این علم که در صنایع مختلف تاثیر گذاشته، صنعت خودرو تحت تاثیر علم جدید برای افزایش کارایی و رانندگی ایمنتر دستاوردهای مفیدی را داشتند، تیم ما با ایده استاد راهنما این طرح را شروع کرد و برای توسعه صنعت خودرو، در ابتدا استاد راهنمای ما در نظر داشتند که ما بر روی خودرو کار کنیم و باعث شود که به سمت خودروهایی که دارای سیستم بینایی و قابلیت تشخیص دارند برویم. به همین دلیل به سمت«image processing»رفتیم در ابتدا یک ستاپ دوربین به همراه ماژولهای مادون قرمز و بخش هشداردهنده را ساختیم بعد از انجام تستهای اولیه بر روی خودرو نتایج مثبتی گرفتیم و به علت گستردگی نور مادون قرمز در بخش تشخیص و کاربرد وسیع آن در صنایع مختلف تصمیم بر آن شد که روی اپلیکیشنهای دیگر آن کار کنیم، یکی از دیگر حوزهها بخش کشاورزی بود که سالانه چندین هزار انسان و موجودات زنده در هنگام کاشت، برداشت در مواجهه با ماشین آلات کشاورزی در مزارع تلف میشوند و جان خود را از دست میدهند، تیم ما این سیستم بینایی را برای ماشین آلات کشاورزی ایجاد کرد که از این تلفات جلوگیری کنند.
کاربرد دیگر آن در حوزه محیط زیست است، برای تشخیص و شناسایی حیوانات در خطر انقراض و کمیاب کاربرد دارد و دیگر موارد تشخیص به عنوان مثال حوزه نظامی است که این طرح در این حوزه هم کاربرد وسیعی دارد و دستاورد دیگر مقالات چاپ شده مقالات در مرحله چاپ از نتایج کار طرح تیم ما است که برای پژوهشها مورد استفاده قرار میگیرند.
فارس: دستاوردهای پروژهای چیست؟
پاکباز: در زمینه تشخیص انسان و موجودات زنده است و برای بخش ایمنی خودروهای سواری و به خصوص ماشین آلات کشاورزی قابل استفاده است. همچنین قابلیت کوپل شدن به سیستمهای مختلف در حوزه امنیتی، نظامی، تشخیص را دارا است و در بخش محیط زیست برای تشخیص حیوانات در خطر انقراض و کمیاب قابلیت استفاده دارد.
* ایجاد بانک اطلاعاتی از موجودات زنده
فارس: در باره کارکرد طرح هم توضیح دهید.
پاکباز: الگوریتم سنسور به این صورت است که از یک دوربین و چند عدد ماژول مادون قرمز و از کتابخانهای شکل گرفته برای برنامه نویسی و یک بخش هشدار دهنده که در شرایط آب و هوایی و جوی مختلف تست شد، استفاده کردیم و نتایج مثبتی گرفتیم و امروزه در حال توسعه سرعت و دقت آن هستیم و همچنان کار بر روی آن ادامه دارد و برای افزایش کاربردی کردن آن در بخش ماشین آلات کشاورزی، تیم ما در حال توسعه آن است.
همچنین آقای اسفندیار در حال راه اندازی آزمایشگاه هوش مصنوعی در دانشگاه فنی وحرفهای است که این بستر را برای ورود دانشجویان بیشتر به این حوزه توسعه میدهد.
در بخش ماشین آلات کشاورزی طبق آمار سالانه چند هزار نفر در جهان بر اثر مواجهه با ماشین آلات کشاورزی جان خود را از دست میدهند که بخشی از این آمار به کشور ما تعلق دارد و استفاده از این سنسور میتواند این اتفاقات ناگوار را کمتر کند و همچنین از برخورد جلوگیری کند، در بخش خودروهای سواری نیز قابلیت تشخیص عابران و موجودات زنده و هشدار به راننده برای جلوگیری از برخورد را دارد.
* موفقیت حاصل نتیجه تلاش و همدلی جمعی تیم بود
فارس: زمانی که به بن بست خوردید و نا امید شدید به فکر مهاجرت بودید؟
پاکباز: ناامیدیها در هر کاری و هر شرایطی ممکن است پیش بیاید، مهم صرف فعل خواستن است، مهم آن ایمانی است که شما به کارتان دارید و اینکه میتوانید آن کار را انجام بدهید یا نباید انجام دهید به اینها بستگی دارد اما تیم ما هرگز ناامید نشد و موفقیت حاصل نتیجه تلاش و همدلی جمعی تیم بود. اساساً هر کاری بن بستها و مشکلات خود را دارد اما در واقع مهندسان مکانیک به دنبال حل مسائل و چالشها هستند، تا اینکه فرار از مسائل؛ ما بدون کاستن از تواناییها در کنار هم تلاش کردیم و به نتیجه رسیدیم.
* فروش ماشین آلات کشاورزی
فارس: طرح شما در آمدزا هم هست؟
پاکباز: بله در این حوزه درآمدزایی خوبی وجود دارد، ما در آمدزایی حداقلی از این طرح داشتیم، در حوزه ایمنی ماشین آلات کشاورزی توانستیم به صورت حداقلی به فروش برسیم و درآمد خوبی کسب کنیم برای همین این پروژه میتواند به صورت انبوه ساخته شود و این باعث شود که درآمد بسیار خوبی برای کشور داشته باشد چون در حوزه ماشین آلات کشاورزی در این بخش ایمنی و تشخیص خیلی کم کاری شده است و با هزینه به صرفه میتوانند از این سنسور بر روی ماشین آلات کشاورزی استفاده کرده و از آمار تلفات بکاهند.
* از حمایت تا به ثمر رسیدن طرح
فارس: اساتید از شما حمایت کردند؟
پاکباز: بله اساتید دانشگاه آقای اسفندیار بسیار ما را در این مسیر کمک کردند. راهنماییهای وی در به ثمر رسیدن این طرح موثر بوده و همچنین اساتید گروه مهندسی مکانیک دانشکده از همکاری دریغ نکردند.
* سایه حمایت خانواده
فارس: خانواده شما چقدر حمایت کردند؟
پاکباز: خانوادههای ما تاثیر زیادی در پیشبرد اهداف ما در انجام طرح داشتند و برای ایجاد فضای آرامش و تشویقهایی که داشتند از آنان تشکر و قدردانی میکنیم.
* خودکفایی در بومی سازی
فارس: انگیزه تیم برای اجرای طرح چه بود؟
پاکباز: اصولا انگیزه زمانی در یک فرد یا تیم رخ میدهند که به برای رفع مشکل یا حل یک مسئله باشد و اقدامی که صورت میدهد هدفمند باشد.
انگیزه زمانی در یک فرد یا تیم رخ میدهند که برای رفع مشکل یا حل
یک مسأله باشد و اقدامی که صورت میدهد هدفمند باشد
این باعث شد تا تیم ما برای رفع احساس نیاز خودکفایی در بومی سازی، تولید و پیشرفت روزافزون در صنعت انگیزه در اجرا و عملیاتی کردن طرح را داشته باشد.
* حمایت ویژه دانشگاه با در اختیار قرار دادن خودرو
فارس: آیا دانشگاه برای اجرای طرحتان به شما کمک کرد؟
پاکباز: بله دانشگاه از پروژههای نوین صنعتی حمایت میکند و در اجرای این طرح سیستمها و تجهیزاتی که مورد نیاز بود و همینطور خودرو و ماشین آلات برای تست در اختیار تیم گذاشتند که از تمامی عوامل دانشکده فنی انقلاب اسلامی تشکر و قدردانی میکنیم.
پایان پیام/