حفظ باغات شیراز از اصلی ترین و مهمترین مسائل این کلانشهر است که علیرغم وعده ها همواره در حاشیه قرار گرفته و کمتر دوره ای بوده که به بهانه های مختلف ما با تغییر کاربری این پهنه های سبز روبرو نشده باشیم.
با سیاست تخریب تدریجی و غیر محسوس بخش زیادی از باغات شیراز خشکانده شدند و سرانجام با مجوزهای قانونی صادر شده در دو کارگروه زیربنایی و ماده پنج جای خود را به ساختمان دادند.
از سال ۷۹ که طرح تفصیلی باغات قصردشت به تصویب رسید حدود هزار هکتار از باغات باقی مانده قصردشت بزرگ مورد حمایت قانونی قرار گرفتند اما همین اتفاق نقطه آغاز تیره روزی سایر باغاتی شد که شانس قرار گرفتن در خط کشی طرح ویژه را نداشتند و در نقاط دیگر شهر پراکنده بودند.
از تعداد این باغات که به عنوان فضاهای سبز طرح تفصیلی شهر شناخته می شوند آمار روشنی در دست نیست، شناسنامه ای ندارند و مالکیت آنها شفاف نیست و مداوم در خطر تغییر کاربری قرار دارند.
ماده ۱۴ قانون زمین شهری به تبر سهمگینی تبدیل شده است که برنامه ریزان و متولیان شهر در دست گرفته اند و با آن به جان این باغات بینوا می افتند و با انعقاد توافق نامه، درخواست تغییر کاربری را به شکل کاملا قانونی در کمیسیون ماده پنج مطرح می کنند.
نمونه آن تقاضای تغییر کاربری هشت پلاک باغی است که توسط شهرداری در آخرین جلسه کمیسیون مذکور مطرح و با مخالفت قاطع استاندار روبرو شد.
انعکاس وقایع آخرین جلسه این کمیسیون از سوی خبرگزاری فارس که به تکلیف ذاتی و سازمانی تعریف شده خود در راستای روشن شدن حقیقت عمل نموده گویا برای شهرداری شیراز مطلوب و خوشایند نبوده است که با ارسال نامه ای به استاندار فارس مطالب منتشر شده را «خلاف واقع» خوانده و بر محور «دوستانه» بودن جلسات تأکید کرده است و فرایند انتقال یک درخواست تغییر کاربری از مبدا شهرداری تا میز کمیسیون ماده پنج را شرح داد و اعلام نموده هیچ گونه اصرار نامتعارفی از سوی شهرداری در موافقت با تغییر کاربری باغات وجود ندارد.
حاشیه نروید، اصل تغییر کاربری باغ است
پیش از همه جای شگفتی است که یک دستگاه مسئول چگونه با مطرح نمودن موضوع «فضای دوستانه و آرام جلسه» قصد به حاشیه راندن مسئله اصلی و محوری را دارد. در همین فضای کاملا آرام، قرار است با آرامش تمام، باغات سبز برای همیشه از محدوده کلانشهر شیراز حذف شوند و درخت جای خود را به ساختمان بدهد. دوستانه یا غیردوستانه بودن جلسات در اصل موضوع که تغییر کاربری باغات است تغییری ایجاد نمی کند.
گرچه حاضران در جلسه اخیر خود مطلع هستند هنگام بررسی دستورکار هفتم فضای آرام و دوستانه به سمتی رفت که استاندار فارس دستور معرفی متخلفان و عاملان خشک شدن باغ را به مرجع قضایی صادر کرد.
شهرداری شیراز همچنین با ترسیم مسیری که یک تقاضای تغییر کاربری طی می کند و بیان قانونی و فنی بودن این اقدامات قصد تبرئه خود را دارد.
خبرگزاری فارس بارها اذعان نموده که این اتفاقات همگی کاملا قانونی و با دستاویز قرار دادن ماده ۱۴ قانون زمین شهری انجام می‌شود. اما جای پرسش است که تا کی و تا کجا قرار است با این شیوه باغات حذف شوند؟
شهرداری مسئول حفظ و حراست از باغات و فضای سبز شهری است، چه زمانی قرار است به این وظیفه عمل شود؟
باغات حوزه استحفاظی قصردشت خود از حمایت قانونی قاطع برخوردار است و نیاز چندانی به زحمت و فداکاری شهرداری ندارد، اما سایر باغات کی و چگونه قرار است حفظ و حراست شوند؟ مگر نه اینکه وظیفه مدیریت شهری است!؟
خبری از ایستادگی شهرداری نیست
ترسیم فرآیند رسیدن تقاضای تغییر کاربری از نخستین مرحله تا حلقه آخر یعنی مطرح شدن در کمیسیون ماده پنج نیز موضوعی است که بارها خبرگزاری فارس به تشریح آن پرداخته و خواستار روشنگری در این خصوص است که چرا وقتی مدیریت شهری با اشراف کامل، بیش از هر دستگاه دیگری از تاریخچه یک پلاک باغی مطلع است، بجای مخالفت، اقدام به انعقاد تفاهم نامه نموده و فرایند تغییر کاربری را آغاز می کند؟
ایستادگی و مخالفتی که باید شهرداری به عنوان نقطه آغاز فرآیند تغییر کاربری انجام دهد در نقطه پایانی و استانداری فارس انجام می شود.
قانون گذار مسیر رسیدگی به تقاضاهای تغییر کاربری را ناهموار نموده تا کمیته های متعدد فنی و کارشناسی در مراحل مختلف مانع این اتفاق شوند اما در عمل این مسیر به راحتی طی می‌شود،
آیا این امر مصداق کامل ترک فعل و نبود دلسوز میان تصمیم گیران این روند نیست؟!
فاصله محسوس قول و عمل
وقتی همه مسئولان از مدیریت شهری تا راه و شهرسازی فارس تغییر کاربری اراضی باغی را خط قرمز خود می دانند، چگونه تقاضاهای متعدد به کمیسیون ماده پنج ارسال می شود؟ غیر از اینکه همین تصمیم گیران، عاملان این اقدام هستند؟
فقط در دو جلسه اخیر کمیسیون ماده پنج دو باغ وسیع برای تغییر کاربری ارجاع شده است که اگر ایستادگی استاندار و نظارت رسانه ای نبود الان به خاطره ها پیوسته بودند.
بهتر است قول و عمل مسیولان تصمیم گیر یکسان شود تا جامعه شاهد این همه تناقض نباشد.
درست زمانی که باغ رزی در خطر تغییر کاربری بود در صدا و سیما از حفظ باغات سخن گفته شد
شهردار شیراز ابتدای آذر ۱۴۰۱ در حالی که به تازگی بر کرسی مدیریت شهر شیراز تکیه زده بود، در حضور رسانه ها اعلام کرد: «حفظ باغات وظیفه شرعی، اخلاقی و قانونی است. این باغات باید حفظ شوند و به عنوان شهرداری شیراز امکان ندارد در حفظ آنها از موضع خود کوتاه بیایم.»
۲۴ تیر ۱۴۰۲ درست زمانی که باغ رزی برای تغییر کاربری به کمیسیون ماده پنج رفته بود در برنامه خوشا شیراز اعلام شد: « از دیگر اقدامات مهم شهرداری حفظ و نگهداری باغات شهر شیراز است که مدیریت ارشد شهری برای این گنجینه تلاش می‌‌کند.»
اردیبهشت امسال نیز شهردار شیراز به خبرگزاری فارس گفت: «اگر سرم برود نمی‌گذارم باغات گروه یک تغییر کاربری پیدا کند.» در حالی که این باغات نیاز به چنین فداکاری ندارند و قانون قاطعانه اجازه چنین اقدامی را نمی دهد.
استقبال از شفافیت کمیسیون ماده پنج و حضور قدرتمند نهادهای نظارتی
شهرداری شیراز در پایان نامه ارسالی خود خواستار پخش برخط دو کمیسیون ماده پنج و زیربنایی و همچنین حضور رسانه در این کارگروه ها شده است. خبرگزاری فارس ضمن استقبال از این پیشنهادات آن را قدمی رو به جلو در عرصه حکمرانی می داند و آمادگی خود را برای حضور مستمر و پوشش کامل رسانه ای این جلسات اعلام میدارد.
همچنین در انتهای نامه شهرداری شیراز شاهد ارسال رونوشت به دستگاه های نظارتی و تقاضای اقدام شایسته هستیم که خبرگزاری فارس به طور کامل از این اقدام استقبال نموده و مصرانه خواهان حضور و دخالت نهادهای نظارتی در عرصه تغییر کاربری هاست. بی شک حضور نهادهای نظارتی غبار شبهه را کنار زده و متخلفان و ترک فعل کنندگان احتمالی تعیین تکلیف خواهند شد. به این امید که دیگر پس از این شاهد عقد تفاهم نامه های تغییر کاربری باغات در دستگاهی که خود باید حامی حفظ فضای سبز باشد، نباشیم.
در انتها خبرگزاری فارس وظیفه و رسالت خود می داند با ارسال نامه به مدیران بالادستی و کشوری موضوع را پیگیری نماید.
پایان پیام/ن/ک
