خبرگزاری فارس چهارمحال و بختیاری|فرهنگ قوم لر و بختیاری یکی از بارزترین و اصیل‌ترین بخش‌های گنجینه فرهنگ ایرانی به شمار می‌رود. مردم مناطق مختلف کشور از لحاظ گویش، شرایط جغرافیایی و دیگر شرایط، خصوصیات فرهنگی خاص خود را دارند.
استان چهارمحال و بختیاری نیز از نظر دیرینه شناسی و پژوهش‌های باستان‌شناسی، یکی از کهن‌ترین پایگاه‌های زیستی و آفرینش‌های فرهنگی در کشور و جهان به شمار می‌رود.
پخت نان سنتی تیری رسوم دیرینه اقوام لر و بختیاری
در آئین و رسوم محلی مردم لرنشین چهارمحال و بختیاری پخت نان محلی در کنار آتش از جمله فعالیت‌های روزانه زنان این سرزمین است که مادر خانواده قوت غالب سفره‌های لرنشینان سرزمین چهار فصل را فراهم می کند.
نان، غذای همه ملت‌هاست و هر ملتی انواعی از نان سنتی با نام‌های مختلف دارد؛ در نان‌های ایرانی این نام‌ها گاهی به مواد ترکیبی نان و گاهی به ابزار پخت نان بستگی دارد، مثلا در نام‌گذاری نان‌های لواش، تافتون و بربری، نازکی و ضخامت نان‌ها هم مدنظر است و در پخت نان خشکه، فطیر روغنی، شیرمال، نان کلوچه و… مواد استفاده شده در خمیر نان حائز اهمیت است.
پخت نان محلی بین زنان لرنشین کشور به ویژه مردم عشایر چهارمحال و بختیاری از جمله رایج‌ترین فعالیت‌ها است، نان محلی یا همان نان تیری از جمله نان‌هایی است که در این استان طرفداران زیادی دارد با وجود نان‌های صنعتی گوناگون اما مردم همچنان خوشمزه‌ترین نان را نان محلی یا همان نان تیری می‌دانند.
این نان در آیین‌های سوگواری، جشن و برای خوراک روزانه مردم پخته می‌شود. نام این نان سنتی به خاطر تیره بودن آن نیست بلکه به خاطر وسیله‌ای است که برای نازک کردن آن استفاده می‌شود، نان تیری مثل نان لواش نازک است و از چوبی به نام «تیر» یا «ترکه» برای نازک کردن چانه آن استفاده می‌کنند و سپس آن را روی تووه یا ساج می‌اندازند تا پخته شود.
مواد لازم برای پخت نان تیری محلی
آرد : ۳ الی ۳.۵ پیمانه ، هر آردی مخصوصا آرد لواش
آب: یک لیوان
نمک : یک قاشق چای خوری
دستور پخت نان تیری
ابتدا به آب کمی نمک اضافه می کنیم، سپس آرد را درون آب می‌ریزیم و آن را چنگ می‌زنیم تا خمیری یک دست درست شود، خمیر را به گلوله‌هایی هم اندازه که چونه نام دارد تقسیم می‌کنیم.
چونه‌ها را روی یک سطح صاف قرار داده و با یک وردنه به نام تیر صاف می‌کنیم، چونه‌های صاف شده را روی سینی از قبل گرم شده می‌اندازیم تا پخته شود، نان تیری با هنرمندی دستان زنان عشایر پخته می‌شود که بسیار خوشمزه است.
در عشایر برای تهیه این نان ابتدا آرد را از حور (خورجین مخصوص نگهداری آرد) خارج کرده و به اندازه مورد نیاز در سفره‌ای گلیم بافت الک می‌کنند، سپس آن را درون ظرفی فلزی خمیر می‌کنند و خمیر در مدتی کمتر از نیم ساعت آماده است؛ سپس خمیر چونه شده را با چوبی بنام تیر بر روی سکویی چوبی که توسی نام دارد پهن کرده و سپس خمیر نازک شده را بر روی سینی پهن آهنی به نام تووه یا ساج که بر روی شعله آتش قرار دارد برای پخت قرار می‌دهند.
گوناگونی، انگیزه و شیوه‌های پخت و مصرف نان در چهارمحال و بختیاری و استان‌هایی مانند لرستان و کهکیلویه و بویراحمد از گذشته‌های دور متفاوت بوده که به تدریج تهیه برخی از آن‌ها فراموش شده است.
پایان پیام/ ۶۸۰۴۰
