خبرگزاری فارس - گروه سلامت: انتشار اطلاعات بدون منبع یا اشاره به منابع غیر موثق، یکی از مصادیق اخبار نادرست (فیک نیوز) بوده است. این روش عموماً از سوی رسانه‌ها و فعالان فضای مجازی برای انتقاد و زیرسؤال‌بردن عملکرد دولت‌ها به‌صورت غیرکارشناسی و صرفاً با اهداف جناحی و سیاسی انجام می‌شود. متأسفانه این‌گونه اخبار از سوی بعضی از مردم به‌صورت ناآگاهانه در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌شود.
بررسی ادعای یک فعال رسانه‌ای
هفته گذشته نیز حسین دهباشی فعال سیاسی، در پستی نوشته بود؛ «سرانه مصرف گوشت در ج.ا به یک شانزدهم امارات، یک‌پنجم عراق و یک‌چهارم جیبوتی رسیده که خسته نباشید! ولی تازه این عدد سرانه است و واضح و مبرهن که میزان مصرف مستضعفین، چنین نیست و بسیار کمتر و واویلا است و واقعه خسته نباشید...»
بررسی این پست نشان می‌دهد، دهباشی برای اثبات صحبت‌های خود، به اینفوگرافی‌ای که سال گذشته توسط یکی از پایگاه‌های خبری منتشر شده بود، استناد کرده است. انتشار این اینفوگرافی در سال گذشته نیز، به دلیل ابهامات فراوان و عدم اشاره به منبع، با واکنش‌های فراوانی روبرو بود. اما نهایتاً رسانه منتشرکننده اینفوگرافی با پی‌بردن به‌اشتباه خود، مجبور به اصلاح این مطلب شد؛ بنابراین در یک اینفوگرافی جداگانه، اعداد و ارقام درست در خصوص مصرف گوشت کشور‌های مدنظر را منتشر کرد.
چرا ادعای حسین دهباشی نادرست است؟
گفتنی است، ماجرای اشتباه در طراحی و مقایسه انجام شده در اینفوگرافی مورد اشاره به این شرح است؛ رسانه منتشرکننده آگاهانه یا سهواً، میزان مصرف گوشت گوسفند در ایران را با میزان مصرف تمام تنوع‌های گوشتی کشور‌های عربی مقایسه کرده بود و در نتیجه‌گیری گمراه‌کننده، اعلام کرده بود سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران به ۴ کیلوگرم در سال رسیده است.
حال بعد از گذشت حدود یک سال از این ماجرا و با وجود انتشار اینفوگرافی اصلاح شده، حسین دهباشی با انتشار همان اینفوگرافی اشتباه، به عملکرد دولت انتقاد کرده است. همین امر نشان می‌دهد، انتقاد‌های وی بی‌پایه اساس بوده و نسبت‌های مطرح شده به‌کلی اشتباه است.
فائو: سرانه مصرف گوشت در ایران 49 کیلوگرم است
اما در مورد میزان مصرف گوشت در کشور، می‌توان به گزارش‌های داخلی و بین‌المللی دراین‌خصوص اشاره کرد؛ بر اساس گزارش سازمان خوار و بار جهانی (فائو) میزان سرانه مصرف گوشت در ایران برای سال ۲۰۲۰ برابر با ۴۹ کیلوگرم از انواع گوشت قرمز، طیور و ماهیان بوده است.
بر اساس نمودار فوق، میانگین سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران بیش از ۱۰ کیلوگرم در سال ۲۰۲۰ بوده است. این میزان از سرانه مصرف گوشت قرمز در کشور‌هایی مانند عربستان و مصر بیشتر است.
بررسی سرانه مصرف گوشت در دهه گذشته
همچنین مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «فقر و ویژگی‌های فقرا در دهه گذشته» اعلام کرده است. میانگین سرانه مصرف گوشت قرمز در سال ۱۴۰۰، ماهانه ۶۰۰ گرم و در کل سال ۷.۲ کیلوگرم بوده است. همچنین این میزان برای گوشت مرغ، ماهانه ۱.۳ کیلوگرم و در کل سال 16 کیلوگرم به ثبت رسیده است.
اما بررسی دقیق نمودار‌های فوق نشان می‌دهد، طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰، سرانه مصرف گوشت در ایران کاهش‌یافته است. مصرف میانه و میانگین گوشت قرمز در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۰ به ترتیب ۳۲ و ۴۱ درصد کاهش‌یافته است. به عبارتی، بررسی سبد مصرفی خانوار نشان می‌دهد، خانوار از کالاهای باکیفیت در سبد غذایی خود کاسته و برای دریافت کالری موردنیاز، از مواد غذایی ارزان‌تر و باکیفیت کمتر استفاده کرده است. کاهش مصرف گوشت قرمز، یک نمونه از این موارد است.
بر اساس آن چه گفته شد، باوجوداینکه در دهه ۹۰، به علت فشار‌های اقتصادی، معیشت مردم تحت‌تأثیر قرار گرفته و قدرت خرید مردم با کاهش روبرو بوده است، اما بر اساس آمار‌های داخلی و بین‌المللی، میزان سرانه مصرف انواع مختلف گوشت در سال‌های اخیر‌های اخیر از بسیاری از کشور‌ها بیشتر بوده است.
گفتنی است، ارائه اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده در مورد شاخص‌هایی که اثر اجتماعی بالایی دارد، امنیت اجتماعی و آرامش جامعه را هدف قرار داده و آثار مخربی به همراه خواهد داشت. عدم پیگیری قانونی و نداشتن تبعات برای منتشرکنندگان چنین مطالبی، موجب افزایش فیک نیوز در سال‌های اخیر شده است.
پایان پیام/
