به گزارش خبرگزاری فارس از بهبهان: آیین‌های محرم در بهبهان از گذشته‌های دور تاکنون همواره پرشور و حال برگزار می شده ، مذهبی بودن شهر و وجود علما و مراجع بزرگ و از همه مهمتر امامزاده‌های عظیم‌الشأن موجب شد که مردم این شهر کهن در برگزاری مراسم عزاداری سیدالشهدا(ع) و یارانش نهایت ارادت خود را ابراز کنند. یکی از این آیین‌های عزاداری مردم بهبهان در ایام عزاداری محرم، آیین کولکی یا چاربه چار است که شیوه خاصی از سینه‌زنی است.
خیرالله محمدیان، پژوهشگر و نویسنده کتاب آیین‌ها و سوگواری‌های مذهبی بهبهان در گفت و گو با خبرنگار فارس در بهبهان اظهار کرد: بهبهان نیز مانند دیگر شهرها آداب و رسوم خاصی برای اجرام مراسم عزاداری در ماه محرم وجود دارد که برخی از آنها مانند «سه سنگ و کولکی و مشعل‌گردانی» منحصر به فرد است و به ثبت ملی نیز رسیده است.
وی در باره آیین «کولکی» بیان کرد: آیین عزاداری کولکی،بعد از عزاداری سه سنگ دومین نماد خاص عزاداری بهبهان و مخصوص موقعیت ها، مکان‌ها و زمان‌های خاص است و معمولاً هنگام ورود به صحن امامزادگان اجرا می‌شود.گاهی نیز وقتی هیئت عزاداری وارد هیئت دیگری از عزاداران می‌شود، این شیوه به اجرا درمی‌آید. همچنین زمانی که یک هیئت از امامزاده‌های خارج شده و می‌خواهد به امامزاده دیگری برود، در بین راه معمولاً جوانان پرشور از این روش برای لحظه‌های کوتاه و خواندن تکیه‌های کوتاه استفاده می‌کنند تا هیئت سینه زن از شور نیفتد.
خیراله محمدیان تصریح کرد: در آیین عزاداری بهبهان، کولکی اصطلاحاً به شکل خاصی از سینه‌زنی گفته می‌شود که عـزاداران به طور منسجم و صف‌های چهار نفره که به گویش محلی «چـار به چـار» گفته می‌شود، در ردیف‌های منظم، طولانی و پشت سرهم به گونه‌ای قرار می‌گیرند در حالی که یک دست خود (معمولاً دست چپ) را روی شانه‌های یار کناریشان قرارداده‌اند و شانه‌های آنها به یکدیگر متصل شده است، با دست دیگر سینه می‌زنند. البته گاهی کمربند یکدیگر را هم می‌گیرند. حرکت دسته جمعی و هروله مانند و پریدن و صدایی آرام و شبیه به آه آه آه آه از حنجره برآوردن و سه بار پیاپی به سینه زدن و پیش رفتن سبب ایجاد هیجان خاصی شده و صحنه‌های بدیعی را به تصویر می‌کشاند.
محمدیان در ادامه افزود: علمداران در جلو صف‌ها، علم‌های بلندی نیز به اهتزاز در می‌آورند و به این واسطه شور و هیجان آن را بیشتر می‌کنند. اگر هر محله چند دسته بزرگ باشد، جلو هر دسته نیز پرچمی را حرکت می‌دهند. البته در محلاتی که از به هم پیوستن چند محل یا مسجد تشکیل شده در شب‌هایی که محلات کوچک‌تر به محل اصلی و مرکز تجمع هیئت عزاداری می‌آیند، از مسجد یا محل خود به شیوه چهار به چهار کولکی می‌گیرند و سینه‌زنان و پرشور و حال مسیر را پیموده و وارد میدان و محل عزاداری می‌شوند و بعد از چند بار دور زدن با بقیه افراد یکی شده و همه با هم به عزاداری می‌پردازند.
نویسنده کتاب آیین‌ها و سوگواری‌های مذهبی بهبهان تشریح کرد: با بیان اینکه کولکی گرفتن و چار به چار شدن که با شکوه و نظم خاصی در بهبهان اجرا می‌شود به گذشته‌های دور برمی‌گردد افزود: امروزه تمامی محلات و هیئت‌های عزاداری در بهبهان (به جز هیئت‌های زنجیرزنی) به همین شیوه وارد صحن و سرای امامزادگان می‌شوند، اما شکـوه، هیبت و جلوه زیباتر آن در محلات قدیمی بهبهان به علت کثرت جمعیت، انسجام، هماهنگی و اجرای بهتر چشمگیرتر است. از جمله محلات باسابقه در زمینه اجرای این آیین محل پر، کاروانسرا، پهلوانان، گود چهک، ملایان، بازارنو، عقلایی‌ها، خراسانی‌ها و... است.
محمدیان درباره فلسفه عزاداری کولکی تشریح کرد: از دلایل و عوامل انتخاب این شیوه خاص برای ورود به صحن و سرای امامزادگان ایجـاد نظم و ترتیب و انسجام بیشتر برای هیئت عزاداری، رعایت احترام به پیشکسوتان و بزرگ‌ترها، ایجـاد شور و حال بیشتر، القای پیام و اعلام آمادگی دفاع از ارزش‌ها و آرمان‌های نهضت عاشورا، به رخ کشیدن کثـرت جمعیت هیئت عزادار، تمییز محلات از یکدیگر و جلوگیری از ورود افراد متفرقه از عوامل انتخاب این شیوه خاص است.
خیراله محمدیان در پایان بیان کرد: از آنجا که هر نوع عزاداری در شرایط مکانی و زمانی خاص نوحه مخصوصی را می‌طلبد، ابیاتـی که هنگام اجرای کولکی خوانده می‌شوند نیز با اشعـار دیگر تفاوت دارند و نوحه‌پردازان و مرثیه‌سرایان خوش‌قریحه ابیات و مصراع‌هایی را برای کولکی ساخته و پرداخته‌اند که بسیار متناسب با این روش خاص است. ویژگی‌های این ابیات ایجاز، شـورانگیزی، پیام رسانی، شعـارگونگی، اثرگذاری، حماسی و سه ضربی بودن آنهاست.
پایان پیام/
