گروه دانشگاه خبرگزاری فارس _ در این قسمت از میز دانشجو سعی داریم به مقالات آی‌اس‌آی (ISI) و مراحل ارزیابی و شاخص‌های فوری و ضریب تاثیر این مقاله بپردازیم.
آی اس آی (ISI) مخفف عبارت Institute for Scientific Information بوده و درواقع نام موسسه و سازمانی برای اعتبار سنجی تخصصی مقالات علمی است. از آنجا که در حال حاضر ISI یکی از معتبرترین نظام ها برای تمایز مجلات علمی معتبر از سایر ناشران مقالات بوده، این نظام تبدیل به معیاری برای بررسی اعتبار مقاله‌های علمی شده است.
موسسه ISI در سال ۱۹۶۰ توسط یوجین گارفیلد تأسیس شد و توسط موسسه علمی تامسون در سال ۱۹۹۲ خریداری و به عنوان Thomson ISI نام گذاری شد. در حال حاضر این موسسه بخشی از شرکت Thomson Reuters (تامسون رویترز) است. علاوه بر این داوطلبان می‌توانند گوگل اسکولار بخشی از ابزارهای گوگل و یک موتور جستجوی جانبی است که زیر مجموعه گوگل قرار گرفته و به افراد کمک می‌کند تا مقالات و کتاب های مرجع را برای موضوع خاصی پیداکنند.
یکی از معیارهای میزان تولید علم در کشور، تعداد و کیفیت مقاله‌های علمی نگارش شده توسط دانشجویان و محققان آن کشور است. مقالات ISI، مقاله هایی با سطح علمی بالا هستند که توسط این افراد نگارش و در نشریه‌های علمی معتبر نمایه شده توسط موسسه ISI چاپ می‌شوند.
معمولا دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری عهده دار تولید بخش زیادی از مقالات علمی کشور هستند. قسمت دیگری از این مقالات نیز توسط محققان و افرادی که علاقه دارند در یک زمینه خاص تحقیق و پژوهش کنند یا در سمینار‌های بین المللی شرکت کنند، نوشته می شود.
با توجه به اهمیت نگارش مقالات ISI، در ادامه به بررسی تاریخچه و مراحل ارزیابی مقالات آی اس آی و نکات مهم پیرامون نوشتن مقاله ISI می‌پردازیم.
دانشجویان و محققان علاقمند به تحقیق در یک زمینه علمی می‌توانند از بانک اطلاعات ISI استفاده کنند. این بانک اطلاعاتی، مهمترین مجلات نشریات معتبر داخلی و خارجی برای چاپ مقاله منتشر شده در دنیا را به صورت جامع تحت پوشش قرار داده و فهرست این مجلات را برای دسترسی پژوهشگران مختلف به اطلاعات علمی، منتشر و به روزرسانی می‌کند. تمام افراد می‌توانند در قبال پرداخت هزینه در این پایگاه داده به جستجو بپردازند و اطلاعاتی نظیر تعداد ارجاعات به یک مقاله و مقالات نقل قول شده را به دست آورند.
در نهایت لازم است یادآوری کنیم که آی اس آی (ISI) نام مقاله نیست؛ بلکه منظور از مقاله آی اس آی، مقالاتی هستند که در مجلات نمایه شده توسط موسسه ISI منتشر شده باشند و به صورت لفظی به مقالات ISI معروف شده اند.
* مراحل ارزیابی مقالات ISI
ارزیابی مجله‌های علمی در موسسه ISI به طور مستمر و مداوم هر دو هفته صورت می‌گیرد. از جمله عوامل مورد ارزیابی می‌توان به رعایت استانداردهای بانک اطلاعاتی آی اس آی توسط مجله، کمیته علمی منتخب مجله ، تنوع بین المللی مقاله‌های چاپ شده در مجله و انتشار به موقع مجله اشاره کرد.
لازم به ذکر است که هیچ یک از این عوامل به تنهایی مورد بررسی و ارزیابی قرار نمی‌گیرد ، بلکه با بررسی مجموع عوامل یک امتیاز کلی به نشریه داده خواهد شد. اگر چه هر ساله مقالات علمی مهم به تمامی زبان ها به چاپ می‌رسند، اما مقالات یک نشریه باید به زبان انگلیسی باشد تا تحت داوری و ارزیابی ISI قرار گیرد.
بیشتر اشخاصی که قصد دارند مقاله علمی خود را در مجلات نمایه شده توسط آی اس آی چاپ کنند، ممکن است علاقمند به دانستن این که مقاله‌ها چگونه ارزیابی می‌شوند، باشند. موسسه علمی ISI برای ارزیابی مقالات تحت پوشش خود شاخص‌های زیر را در نظر گرفته است.
* ضریب تاثیر (Impact Factor)
ضریب تاثیر برای نخستین بار در سال ۱۹۹۵ و توسط بنیانگذار ISI، گارفیلد، مطرح شد و به سرعت به صورت دستورالعملی جهت گزینش بهترین مجله‌ها به کار رفت. حقیقت این است که این فاکتور ابزار کاملی برای اندازه گیری کیفیت مقاله ها نمی‌باشد، اما چون روش بهتری وجود ندارد و در حال حاضر نسبت به دیگر معیارها برای ارزیابی علمی از مزایایی برخوردار بوده، لذا عموما مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بر اساس شاخص ضریب تاثیر، ارزش یک مقاله بر مبنای میزان تاثیر آن بر مقالات بعدی تعیین می‌شود. براساس تحقیقات انجام شده ، مقالاتی که در حوزه خود موثرتر بوده‌اند به دفعات بیشتری مورد استناد قرار گرفته اند و به تبع آن ضریب تاثیر بالاتری به مجلات منتشر کننده آن‌ها تعلق می‌گیرد.
* شاخص فوری (Immediacy Index)
شاخص فوری (Immediacy Index) میزان مراجعه در سال چاپ مقاله را در نظر می‌گیرد و در صورتی که مقاله‌های منتشر شده توسط مجلات خیلی سریع مورد توجه دیگر محققان قرار بگیرند، این شاخص برای این دسته از مجلات بالا می‌رود. برای محاسبه شاخص آنی (Immediacy index) هر نشریه، تعداد ارجاعات در هر سال به مقالات نشریه به تعداد مقالات چاپ شده در همان سال توسط نشریه تقسیم می‌شود.
* شاخص نیمه عمر استناد ( Cited Half-Life )
شاخص نیمه عمر استناد، تعداد سال‌هایی را محاسبه می‌کند که باید از سال ارزیابی به عقب برگشت تا پنجاه درصد از کل ارجاعات به مجله صورت پذیرفته باشد. به عبارت دیگر، این شاخص مدت زمان انجام شدن نیمی از کل استنادات به آن مجله را نشان می‌دهد و در واقع سرعت کاهش میزان ارجاعات به مجله را بیان می‌کند.
هر چه شاخص نیمه عمر ارجاعات به مجله بالاتر باشد، نشان می‌دهد که ارزش مقاله های مجله در طول زمان بیشتر حفظ شده است و ارزش نشریه بالاتر می‌رود. وقتی مقاله های یک مجله ارزش خود را برای ارجاعات زود از دست دهند، این موضوع باعث می‌شود که نیمه عمر ارجاعات به مجله کاهش یابد و نشان دهنده سطحی و کم ارزش بودن مقالات نشریه است.
* مشاوره نوشتن مقاله ISI
نگارش و چاپ مقالات علمی در مجلات ISI مزیت‌های بی شماری را برای نویسنده این مقالات به همراه دارد. به عنوان مثال افرادی که قصد شرکت در مصاحبه دکتری را دارند با داشتن مقاله ISI می‌تواند امتیاز بالایی را در جلسه مصاحبه کسب کنند. همچنین استادان دانشگاه در صورت دارا بودن تعداد مشخصی مقاله آی اس آی امکان ارتقا درجه خواهند داشت و متقاضیان تحصیل در خارج از کشور نیز با کمک مقالات ISI می‌توانند رزومه‌ای قوی ساخته و از دانشگاه های سطح بالای خارجی پذیرش بگیرند.
محققان و دانشجویان با رعایت اصول اجزای تشکیل دهنده یک مقاله می‌توانند اقدام به نگارش مقالاتی کنند که در مجلات ISI قابل پذیرش باشد. این مقالات باید از چارچوب مشخصی تبعیت کرده و به ترتیب از بخش های عنوان مقاله، چکیده، مقدمه، روش تحقیق، نتایج، پیشنهادات و منابع تشکیل شده باشد. مقالات باید به زبان انگلیسی نوشته شده باشند و نویسندگان باید در استفاده از لغات تخصصی دقت لازم را داشته باشند.
پس از نگارش و ویرایش مقاله نوبت به انتخاب مجله‌های ISI برای ارسال و چاپ مقاله می‌رسد. مشورت با اساتید و افراد باتجربه که سابقه چاپ مقالات آی اس آی را دارند، مطالعه شناسنامه مجله، بررسی زمینه و موضوعات فعالیت مجله و همچنین در نظرگرفتن سطح علمی و کیفیت مجله نیز از جمله مواردی است که برای ارسال نهایی مقاله باید در نظر گرفت.
علاوه بر موارد ذکر شده، محققین باید بدانند که اگر تعداد مقالات منتشر شده آنان افزایش یافته و بتوانند استنادهای بیشتری را دریافت کنند، در نهایت احتمال حضور آن‌ها در لیست یک و دو درصد دانشمندان برتر دنیا افزایش می‌یابد.
پایان پیام/
