خبرگزاری فارس ـ گروه آموزش و پرورش: رویداد «الف تا» با هدف ایجاد بانک ایده‌ها و تجارب تحول آفرین مدرسه‌ای طراحی شد تا تمام مدارس کشور به این بانک دسترسی داشته باشند. نکته مهم در این زمینه، ضرورت وجود شاخص‌هایی بود که بتوان تجارب تحولی مدارس را بر اساس آن ارزیابی کرده و تطبیق آنها با سند تحول بنیادین را بررسی کرد.
برای این منظور با انجام یک پژوهش و بررسی و مطالعه سند تحول بنیادین و مبانی آن، الگوی مفهومی مدرسه تراز سند تحول بنیادین طراحی شد؛ این الگوی مفهومی، اصلی‌ترین مؤلفه‌های یک مدرسه تحول یافته را در پنج محور اصلی رهبری و مدیریت تربیتی مدرسه، برنامه تربیت در مدرسه، کنشگران مدرسه، محیط مدرسه و نتایج مورد انتظار از مدرسه بیان کرده است و شاخص‌های هر مؤلفه را نیز ذکر کرده است.
در رویداد، «الف‌تا»، ایده‌ها و تجارب تحولی مدارس ذیل همان مؤلفه‌های الگوی مفهومی مدرسه تراز سند تحول گردآوری و بر اساس شاخص‌های آن ارزیابی و معلمان و مدارس پیشتاز تحول معرفی می‌شوند.
قرار است رویداد حضوری از تاریخ ۱۸ الی ۲۱ تیر در مصلای امام خمینی(ره) شهر تهران برگزار شود؛ به همین بهانه با علی پارسانیا مشاور وزیر در اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش برگزار گفت‌وگو کردیم.
** راه ایجاد جریان تحولی
* فارس: چه شد که رویداد «الف‌تا» طراحی شد؟
یکی از خلأهایی که در تمام این سال‌ها داشتیم بحث گفتمان‌سازی و هم‌افق شدن در بحث تحول است. ذیل گفتمان‌سازی تحول، یکی از نقاط خالی، فقدان فضایی برای به اشتراک‌گذاری تجارب تحولی است.
تحول در هر مجموعه اجتماعی بخواهد اتفاق بیفتد حاصل اراده‌های جمعی است. این اراده‌های جمعی چگونه شکل می‌گیرد؟ وقتی شکل می‌گیرد که بتوانیم تک تجربه‌ها و تک‌ایده‌ها با هم وصل شوند و یک جریان بزرگ اتفاق بیفتد.
جریان‌سازی تحولی وقتی اتفاق می‌افتد که این اتفاقات کوچک به هم متصل شوند. به عنوان مثال یک معلم ریاضی در یک روستا کار تحولانه‌ای را در تدریسش انجام می‌دهد، یک مدیر مدرسه در شهر دیگر کار نوآورانه‌ای در مدیریت مدرسه انجام می‌دهد یا مربی پرورشی در یک منطقه برای هویت ملی بچه‌ها یک فوق برنامه ویژه تدارک می‌بیند.
کارهای تحولی خوبی داریم که در کشور پراکنده هستند و این پراکندگی جریان نمی‌سازد. چه زمانی جریان می‌سازد؟ وقتی به هم متصل شوند.
** ایجاد بانکی از ایده‌ها و تجربه‌ها
* فارس: برای ایجاد این جریان‌سازی چه باید کرد؟
باید در فضای مجازی، بانکی از ایده‌ها و تجربه‌های شکل دهیم که تجربه‌ها به هم متصل شوند. به عنوان مثال، یک مربی پرورشی در منطقه‌ای روی هویت ملی کار کرده است، مربی دیگری هم در یک منطقه روی این موضوع کرده است.
این موارد به هم متصل می‌شود و بانک ایده و تجربه به نام تقویت هویت ملی دانش‌آموزان متوسطه اول شکل می‌گیرد و این بانک به همه مدارس متصل می‌شود.
معلمی تصمیم دارد روی هویت ملی دانش‌آموزانش کار کند، وارد این بانک می‌شود و تجارب را می‌بیند. البته ما تجارب را داوری می‌کنیم و بهترین تجارب را در این بانک قرار می‌دهیم و معلم می‌تواند از این ایده‌ها استفاده کند، ایده خود را بسازد یا اینکه همان‌ها را اجرا کند. این بانک ایده و تجربه، امید و یادگیری اجتماعی ایجاد می‌کند.
** یکی از لوازم تحول در آموزش و پرورش، هم‌افزایی میان کنشگران مدرسه است
* فارس: محور تجربه‌های ارسالی را چگونه تعیین کردید؟
این محورها را از سند تحول آموزش و پرورش آوردیم.
*فارس: «الف‌تا» چه رابطه‌ای با سند تحول دارد؟
اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از یک سو نیازمند تحول در سیاست‌ها و قوانین و مقررات و ساختارهای ستادی و از سوی دیگر نیازمند گفتمان‌سازی و ترویج و آموزش در میان معلمان و مدیران مدارس است.
همچنین یکی از لوازم تحول در آموزش و پرورش، هم‌افزایی میان کنشگران مدرسه است؛ به نحوی که هر تجربه یک معلم یا مدیر در یک مدرسه به تجربه معلمان و مدیران تمام مدارس کشور تبدیل شود.
اگر مدرسه‌ای در گوشه‌ای از کشور فعالیتی تحولآفرین را تجربه می‌کند، این فعالیت می‌تواند در اختیار تمام مدارس کشور قرار بگیرد تا منبع الهام برای عموم مدیران و معلمان باشد.
رویداد «الف‌تا» با هدف ایجا بانک ایده‌ها و تجارب تحولآفرین مدرسه‌ای طراحی شده است، به‌گونه‌ای که تمام مدارس کشور به این بانک دسترسی داشته باشند. نکته مهم در این زمینه، ضرورت وجود شاخص‌هایی است که بتوان تجارب تحولی مدارس را بر اساس آن ارزیابی کرد و تطبیق آنها با سند تحول بنیادین را بررسی کرد.
**معلمان و مدارس پیشتاز تحول معرفی می‌شوند
* فارس: برای تدوین شاخص‌ها چه کردید؟
برای این منظور با انجام یک پژوهش و بررسی و مطالعه سند تحول بنیادین و مبانی آن، الگوی مفهومی مدرسه تراز سند تحول بنیادین طراحی شده است.
این الگوی مفهومی اصلی‌ترین مؤلفه‌های یک مدرسه تحول‌یافته را در پنج محور اصلی(رهبری و مدیریت تربیتی مدرسه، برنامه تربیت در مدرسه، کنشگران مدرسه، محیط مدرسه و نتایج مورد انتظار از مدرسه) بیان کرده است و شاخص‌های هر مؤلفه را نیز ذکر کرده است.
در رویداد «الف‌تا» ایده‌ها و تجارب تحولی مدارس ذیل همان مؤلفه‌های الگوی مفهومی مدرسه تراز سند تحول گردآوری و بر اساس شاخص‌های آن ارزیابی و معلمان و مدارس پیشتاز تحول معرفی خواهند شد.
** میدانی برای حمایت و به اشتراک‌گذاری ایده‌ها
* فارس: شعار رویداد «الف‌تا» چیست؟
شعار رویداد «الف‌تا»، میدانی برای حمایت و به اشتراک‌گذاری ایده‌ها و تجارب تحولآفرین مدرسه‌ای است.
* هدف از رویداد «الف‌تا» چیست؟
ایجاد سکو(پلتفرم): تولید بانک ایده‌ها و تجارب تحولآفرین مدرسه‌ای و پیوند آن به مدارس
شناسایی و رشد: شناسایی و معرفی معلمان، مدیران و مدارس پیشتاز تحول و ارتقای عاملان در مسیر تحول
شبکه‌سازی: هم‌افزایی و پیوند میان مدارس «پیشتاز» و در «در مسیر» تحول
* فارس: درباره بخش‌های رویداد توضیح می‌دهید؟
رویداد در سه بخش پیش‌بینی شد که افراد می‌توانستند در هر بخش ایده‌ها و تجارب و آثار خود را ارسال کنند.
تک‌ایده‌ها و تجارب تحولآفرین در مدرسه: معلمان، مدیران، فعالان تعلیم و تربیت و کارشناسان می‌توانند در این بخش تک‌ایده‌ها و تجارب خلاق خود را پیرامون بخشی از فعالیت‌های مدیریتی، آموزشی و پرورشی مدرسه شامل خلق موقعیت‌های یاددهی ـ یادگیری، روش تدریس، تولید محتوا، بازی آموزشی، اردو، کتاب راهنما و مانند آن را در صورتی که از نوآوری و اثرگذاری در مدرسه برخوردار بوده و اهداف تربیتی را با کیفیت ویژه‌تری محقق کرده، ارسال کنند.
الگوی کلان مدرسه تحولی: معلمان، مدیران مدارس، پژوهشگران و فعالان عرصه تعلیم و تربیت می‌توانستند ایده‌ها و تجارب تحولی خود را که بیانگر الگوی کلان مدیریتی و تربیتی حاکم بر کل مدرسه است و شامل اکثریت محورهای مدیریت و رهبری تربیتی، برنامه تربیت، محیط تربیت و کنشگران مدرسه می‌شود، به صورت مختصر گزارش کنند.
راهبردها و ساز و کارهای تحول در نظام آموزشی: معلمان، پژوهشگران و فعالان عرصه تعلیم و تربیت می‌توانستند ایده‌ها و طرح‌های کلان خود پیرامون راهبردها، استلزامات تقنینی و سازوکارهای تحول در کل نظام آموزش و پرورش کشور را در این بخش برای استفاده در حوزه ستاد وزارت و پرورش گزارش کنند.
انواع ایده‌ها و تجارب: معلمان، مدیران، معاونان، فعالان تعلیم و تربیت و ... می‌توانستند ایده‌ها و تجارب و محصولات خود را که در قالب‌های متنوع شامل تجربه‌نگاری، روایت نگاری، محتوای آموزشی، الگو و روش تدریس، فرصت‌های تربیتی خلق شده، لوح تصویری، انیمیشن آموزشی، فایل صوتی، فیلم آموزشی، کتاب، محتوای چند رسانه‌ای، کتاب کار دانش‌آموز، محتوای راهنمای معلم و مربی، اردو، بازی، اسباب‌بازی و وسایل بازی و یادگیری، نرم‌افزار و اپلیکیشن، رویداد و نمایشگاه نظیر آن، شعر، سرود، تئاتر، اقدام پژوهی، بسته‌های تربیت و یادگیری ارسال کنند.
** از ایده‌های شاداب‌سازی فضای مدارس تا برنامه محوری در اداره مدرسه
محورها و زیرمحورهای رویداد
محور نخست: «مدیریت و رهبری تربیتی» شامل ایده‌ها، تجارب و محصولات تحولی در موضوعات «برنامه محوری در اداره مدرسه»، «اداره شورایی مدرسه مبتنی بر خرد جمعی»، «نظارت بر منابع مختلف مدرسه»، «شایسته‌گزینی و توسعه شایستگی‌های کارکنان»، «شفافیت و تنوع‌بخشی به منابع مالی»، «مدیریت دانش و تجربه»، «تصمیم‌گیری مبتنی بر دانش و پژوهش»، «مسؤولیت‌پذیری و پاسخگویی»، «تصمیم‌سازی برای نظام آموزشی کشور»، «همه‌جانبه‌نگری و یکپارچگی» و «پایشگری مداوم محیطی و محاطی مدرسه» است.
محور دوم: «برنامه تربیت(آموزشی و پرورشی)» شامل ایده‌ها، تجارب و محصولات تحولی در موضوعات اعم از «متنوع‌سازی فرصت‌های تربیتی تعالی‌بخش»، «تربیت تمام ساحتی متوازن و هویت‌ساز»، «طراحی برنامه‌ها بر اساس هویت دوره‌های تحصیلی»، «پیوند برنامه‌ها با تجارب واقعی زندگی»، «متناسب‌سازی تجربیات آموزشی و پرورشی با شرایط رشد»، «انعطاف‌پذیری برنامه‌ای و توجه به تفاوت‌های فردی از جمله تفاوت در استعدادها»، «تربیت اعتقادی، اخلاقی و عبادی»، «تربیت علمی ـ فناورانه»، «تربیت اجتماعی ـ سیاسی»، «تربیت هنری ـ زیبایی‌شناسانه»، «تربیت اقتصادی ـ حرفه‌ای»، «تربیت زیستی ـ بدنی»، «تربیت جنسی»، «استعدادیابی»، «خرد پروری»، «تربیت بعد عاطفی»، «تربیت اراده»، «آموزش مبتنی بر تفکر و پژوهش»، «یادگیری مشارکتی»، «بهره‌مندی هوشمندانه از فناوری‌های نوین»، «بسترسازی کسب و ارتقای شایستگی‌های پایه و مهارت‌های زندگی» است.
محور سوم: «کنشگران مدرسه» شامل ایده‌ها و تجارب و محصولات تحولی در موضوعاتی شامل «مشارکت فعال خانواده در تصمیم‌سازی و برنامه‌ریزی فعالیت‌های مدیریتی، آموزشی و پرورشی مدرسه»، «مشارکت فعال خانواده در اجرای فعالیت‌های مدریتی، آموزشی و پرورشی مدرسه»، «مشارکت فعال خانواده در نظارت بر فعالیت‌های مدیریتی، آموزشی و پرورشی مدرسه»، «آموزش خانواده و هم‌آوایی جریان تربیت در خانواده با جریان تربیت در مدرسه»، «فعالیت‌های خیرخواهانه مشارکتی از سوی جامعه محلی و سایر عوامل محیطی»، «مشارکت جامعه محلی و سایر عوامل محیطی در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در مدرسه»، «مشارکت جامعه محلی و سایر عوامل محیطی در تدارک فرصت‌ها و فضاهای تربیتی برای مدرسه»، «مشارکت فعال معلمان و مربیان مدرسه در تصمیم‌سازی و برنامه‌ریزی فعالیت‌های مدیریتی، آموزشی و پرورشی مدرسه» و «مشارکت فعال معلمان و مربیان مدرسه در اجرای فعالیت‌های مدیریتی، آموزشی و پرورشی مدرسه» است.
«مشارکت فعال معلمان و مربیان مدرسه در نظارت بر فعالیت‌های مدیریتی، آموزشی و پرورشی مدرسه»، «ایفای نقش الگویی معلمان و مربیان و مدیران مدارس»، « برقراری رابطه تعاملی معلمان با دانش‌آموزان»، «مشارکت فعال مرتبیان(دانش‌آموزان) مدرسه در تصمیم‌سازی و برنامه‌ریزی فعالیت‌های مدیریتی، آموزشی و پرورشی مدرسه»، «مشارکت فعال متربیان(دانش‌آموزان) مدرسه در اجرای فعالیت‌های مدیریتی، آموزشی و پرورشی مدرسه»، «مشارکت فعال متربیان(دانش‌آموزان) مدرسه در اجرای فعالیت‌های مدیریتی، آموزشی و پرورشی مدرسه»، « مشارکت فعال متربیان(دانش‌آموزان) مدرسه در اجرای فعالیت‌های مدیریتی، آموزشی و پرورشی مدرسه»، «مشارکت فعال مرتبیان(دانش‌آموزان) مدرسه در نظارت بر فعالیت‌های مدیریتی، آموزشی و پرورشی مدرسه» و « نقش‌آفرینی دانش‌آموزان در پیشرفت محله» از دیگر موضوعات این محور است.
محور چهارم: «محیط تربیت» شامل ایده‌ها، تجارب و محصولات تحولی در موضوعات الف) فضای کالبدی مدرسه شامل «شاداب‌سازی فضای مدرسه»، «ایمن‌سازی محیط» و «هویت‌بخشی محیط» و ب) جو و فرهنگ حاکم بر مدرسه شامل «پالایش محیط از موانع تربیت با دو رویکرد سلبی و ایجابی»، «حاکم شدن فضای معنوی، اخلاقی، احسان و عدالت بر مدرسه»، «جاری‌سازی فرهنگ اسلامی ـ ایرانی»، « حفظ و ارتقای کرامت مربی و متربی» و «جو حمایتی از پژوهش، خلاقیت و نوآوری» است.
** ۳۷ هزار و۶۸۱ اثر ارسال شد
*فارس: چقدر آثار به دبیرخانه رویداد ارسال شده است؟
در مجموع ۳۷ هزار و۶۸۱ اثر از تاریخ ۹ اسفند ۱۴۰۱ توسط معلمان، مدیران مدارس، مجموعه‌ها و مؤسسات فعال آموزشی و تربیتی، مدارس فنی وحرفه‌ای و مدارس یازده کشور خارجی ارسال شد.
از تعداد کل آثار ارسالی ۱۴ هزار و ۵۴۰ اثر در بخش تک ایده‌ها و تجارب، ۱۲۶۵ اثر در بخش راهبردها و سازوکارهای تحول در نظام آموزش و پرورش و ۵۲۲ اثر در بخش الگوی کلان مدرسه تحولی، ۲۱ هزار و ۳۵۴ اثر در قالب عصر جدید یاددهی و یادگیری توسط فعالان و دغدغه‌مندان ارسال شده است که فرآیند داوری و دعوت به رویداد حضوری از بین این آثار انجام شد.
در مرحله اول ۳۷۹ اثر به عنوان اثر برتر و منتخب انتخاب شدند، سپس در مرحله دوم این آثار مجدداً داوری شدند و از بین آنها ۱۳۴ اثر برای شرکت در نمایشگاه و قرار گرفتن در فرآیند مرحله سوم داوری انتخاب شدند.
* فارس: این رویداد چه زمانی برگزار می‌شود؟
رویداد «الف‌تا» از ۱۸ تا ۲۱ تیر در مصلای امام خمینی (ره) شهر تهران برگزار می‌شود.
پایان پیام/
